Hoe benoem jij je gevoelens?

Trainingssituaties
De afgelopen periode ben ik met verschillende groepen in trainingssituaties bezig geweest met aanspreken, feed back en sturen in conflictsituaties. Het zijn competenties waar een leidinggevende over moet beschikken. Het zijn allemaal situaties waarin het belangrijk is uitdrukking te geven aan je gevoelens .

Gevoel benoemen
Als het om aanspreken gaat gebruik ik graag het boek ,Afspreken en aanspreken, van mijn vriend en collega Willem Verhoeven. In dat boek beschrijft hij de opbouw van de boodschap als volgt:
1. Benoem het gevoel wat bij je opkomt
2. Benoem de daden van de ander zonder daar een waardeoordeel over uit te spreken.
3. Zeg waardoor je dat gevoel krijgt.
4. Zeg hoe je het anders wil of vraag hoe de ander zijn gedrag kan veranderen zodat je dat gevoel niet meer krijgt.

Lastig
Het lijkt een logisch rijtje maar zodra we het gaan oefenen blijkt het niet gemakkelijk te zijn. Het hebben van een oordeel blijkt een stuk eenvoudiger zijn dan het woorden geven aan het eigen gevoel. Zelfs als deelnemers zelf kunnen aangeven dat het benoemen van gevoel belangrijk is lukt het maar moeilijk om de goede woorden te vinden. Dat is erg jammer want  juist bij het aanspreken of het geven van feedback of het hanteren van een conflict is het erg belangrijk om dat wel te kunnen. Benoemen van gevoel zorgt ervoor dat je de evenwaardigheid borgt. Het uitspreken van een oordeel  is funest voor die evenwaardigheid.

Niet gewend
We zijn kennelijk niet zo erg gewend aan het benoemen van ons gevoel. We praten daar niet zo makkelijk over. Als iemand aan mij vraagt wat voel je nou, dan sta ik vaak met mijn mond vol tanden of ik moet heel diep nadenken over wat ik dan moet zeggen. Vaak maken we onbedoeld toch weer een koppeling met de andere persoon. ‘Ik voel me klote omdat jij………’ en daarmee wordt het oordeel belangrijker dan het gevoel

Grote rol
Emoties en gevoelens vormen en lastig gebied om woorden aan te geven maar ze spelen wel een hele grote rol in ons leven. ‘Willem Verhoeven en Huib Verhage een oud collega schreven daar ooit het boek ‘Emoties in bedrijf’ over. Verhoeven en Verhagen gebruiken inzichten van oa Paul Ekman. Ekman onderscheidt de volgende zes basisemoties; 1. Geluk, 2. Verdriet,3. Angst, 4.Walging, 5. Woede, 6. Verassing.

Amygdala
Emoties zijn het gevolg van het al dan niet kunnen bevredigen van een behoefte. Een emotie is iets wat fysiek ontstaat in je lichaam, neurotransmiters en hormonen  spelen daar een rol bij. Je emoties  worden verwerkt in de Amygdala daar worden ook de reacties vechten of vluchten geëntameerd. Gevoelens zijn de signalen die je bewust maken van je emoties. Ze zorgen ervoor dat je je er bewust van wordt. Ze  geven er betekenis  aan in je bewustzijn.
In een artikel in Healthline van 10 september 2019 staat voor elke emotie aangegeven welke gevoelens die emotie op kan roepen.

Sociale behoeften
Als het gaat om leiderschap is het erg belangrijk je bewust te zijn van de research van Mathew Lieberman, die ontdekte dat onze sociale behoeften de belangrijkste zijn, die hebben de meeste invloed op ons gedrag. Het gaat erom dat we ons verbonden willen voelen met anderen, dat we ons gewaardeerd willen voelen en dat we van betekenis willen zijn.

Eyereading
De hoogleraren Fisher en Shapiro, die het boek ‘Beyond reason’ schreven  bevestigen dat. Zij schrijven dat het bij mensen altijd gaat om ‘je erkend voelen’ , ‘verbinding ervaren’ ,’ en autonomie ervaren’ en geaccepteerd worden in de rol die je speelt. Als mensen dat ervaren kun je een conflict met hen oplossen, kun je ze aanspreken. Je kunt dan goed samenwerken en met elkaar tot mooie resultaten komen. Fisher en Shapiro gebruikten deze inzichten in hun werk als conflictbemiddelaars. .Anita Wooley stelde in haar onderzoeken  bij MIT vast  dat de competentie ‘eyereading’ de belangrijkste competentie was  als het ging in het effectief doen zijn van een team.
Het is belangrijk om die gevoelens te kunnen benoemen als het gaat om je eigen gevoelens  en ook heel belangrijk om ze te herkennen bij anderen. Niet om ze te benoemen maar wel om te onderzoeken hoe iemand anders erbij zit. Zodat je er een gesprek over aan kunt gaan.

Geweldloze communicatie
Zoals ik hiervoor al schrijf zijn emoties het gevolg van het al dan niet vervuld worden van een behoefte. Geweldloze communicatie  maakt gebruik van dat inzicht. Je leert er communiceren vanuit je niet vervulde behoeften. Marshal Rosenberg, de helaas in 2015 overleden grondlegger van de geweldloze communicatie maakte met het centrum voor geweldloze communicatie waarin behoeften, emoties en gevoelens een naam krijgen. Het is een lijst die handig is om jezelf te oefenen in het benoemen van gevoelens. Je zult zien als je probeert er je eigen gevoelens mee te beschrijven en te begrijpen dat je er beter in wordt.

Door je eigen gevoelens en die van je gesprekspartners te begrijpen voer je een goede dialoog en bereik je resultaten. Lees hier nu meer over in het blog ‘Resultaten en dialoog’.

Artikel lezen

Wil je hierover of over iets anders verder praten bel me dan 0622995926 of mail dirkboersma@excellentleiderschap.nl of één van mijn collega’s