Hoe benoem je je gevoelens?

Een gesprek
In een gesprek vorige week wachtte ik tot er ruimte kwam om in te brengen wat ik wilde zeggen. Ik wachtte in de verwachting dat één van de anderen wel zou merken dat ik nog iets te zeggen had. Er gebeurde echter niets wat daar op leek. Integendeel, het gesprek leek zich naar een einde te spoeden. Dus ik intervenieerde met de mededeling dat ik nog iets wilde zeggen en kwam met mijn punt. Dat ging prima. Ik kreeg de ruimte en er was aandacht voor mijn punt.

Er knaagde iets
Toch bleef ik erover nadenken er knaagde iets. Iets wat wel vaker knaagt in dit soort situaties. Twee maanden geleden was ik nog een keer boos uitgevallen naar iemand waarvan ik de indruk had dat hij mij niet serieus nam en dat was vervolgens enigszins geëscaleerd. Vervolgens was ik daarover op het matje geroepen. Nou ben ik dat laatste wel gewend maar het leidt bijna standaard tot verminderde betrokkenheid. Dat laatste wilde ik nu voorkomen.

Goed aanspreken
Dat betekende bedenken hoe ik hier iets over zeggen kon op een manier waardoor anderen zich niet geoordeeld voelen.
Ik ging nadenken over wat ik ging zeggen en hoe ik dat ging zeggen. In het boek  Afspreken en aanspreken ( ik verwees daarnaar in mijn vorige blog) wordt de nodige aandacht besteedt aan aan ‘Effectief aanspreken‘. Verhoeven benadrukt dat bij aanspreken de ‘ik boodschap’ van essentieel belang is. Zeg hoe je iets beleefd, wat het gedrag van de ander bij jou oproept. wat je gevoelens daarbij zijn. In mijn vorige blog beschreef ik de vier stappen die zorgen voor een goed opbouw bij het aanspreken.

Lastig
Dat klinkt eenvoudig maar in de praktijk blijkt het voor mij in elk geval niet zo eenvoudig te zijn. Om te beginnen het benoemen van mijn gevoel. Dat valt niet mee. Ja ik voel wel iets maar wat voel ik dan precies. Een lastige complicatie is ook nog eens dat we in onze taal het woord gevoel vaak gebruiken voor iets wat geen gevoel maar een idee en eigenlijk een verkapt oordeel is. Dat doen we als we zeggen ik heb gevoel dat jij boos bent of dat jij er anders over denkt of…. ga zo maar door. Het benoemen van een echt gevoel valt niet mee. Ik kan het niet zo één twee drie zeggen. Ben ik boos, teleurgesteld geïrriteerd, wat is het precies?  Omdat ik geen woorden kan geven aan mijn gevoel wordt aanspreken een stuk lastiger.
Om woorden aan mijn gevoel te kunnen geven wordt ik geholpen door het gedachtegoed van de ‘geweldloze communicatie’

Geweldloze communicatie
In de geweldloze communicatie ( Marshall Rosenberg) is het belangrijk om je behoeften te kennen en te weten welke behoefte niet vervuld kan worden. Het wordt voor mij gemakkelijker om mijn gevoel te benoemen als ik me er bewust van welke behoefte van mij niet vervuld wordt. Om de juiste woorden te vinden gebruik ik dan een overzicht van Marike de Valk. In haar overzicht vind ik de behoeften ‘erkenning, verbinding en eenheid. Het zijn die behoeften die in de knel komen en het niet vervuld worden van die behoeften leidt tot irritatie en ergernis. Het hielp mij om daar zo op te reflecteren om de juiste woorden te vinden voor het aanspreken. Ik kon nu mijn gevoelens en de oorzaak daarvan goed benoemen bij het aanspreken en een link leggen naar het gedrag wat ik had waargenomen. het overnemen van het gesprek en het niet meer reageren op hoe de anderen in het gesprek erbij zaten.
Omdat het in elk geval voor mij niet makkelijk is om de juiste woorden voor mijn gevoelens te vinden en te ontdekken met welke niet vervulde behoefte mijn gevoel te maken heeft, helpt het overzicht De Valk mij te oefenen in het herkennen en woorden geven aan wat ik voel en wat er met mij gebeurt.

Baruch Spinoza
Terwijl ik dit schrijf hoor ik op radio 4 een uitspraak van Baruch Spinoza voorbij komen “… ik heb mij beijverd het menselijk handelen niet te bespotten, niet te betreuren noch te verwensen, maar te begrijpen”.
Kijkend naar hoe wij tegen leiderschap aankijken is het niet alleen belangrijk naar gedrag van anderen toe maar vooral ook naar ons eigen gedrag en handelen. Leiding geven an jezelf is een voorwaarde voor het leiding kunnen geven aan anderen. daartoe moet je je bewust zijn van je eigen behoeften, emoties en gevoelens alleen dan kan je die hanteren en gaan ze niet met je op de loop. Helaas gebeurt dat nog veel teveel en uiten teleurstelling en boosheid zich in het de wereld in slingeren van oordelen.

Hoe ga jij leren daar mee om te gaan?