“Meer dan applaus”

IC bedden
Dezer dagen wordt er veel gesproken over het aantal beschikbare IC bedden in Nederland. Kunnen we het aantal bedden in verband met de Covid-19 epidemie vergroten naar 2400. De voorzitter van de beroepsvereniging van verpleegkundigen zegt dat 2400 in Nederlandse ziekenhuizen het absolute maximum is. Hij reageert daarmee op een roep uit de politiek om 3000 bedden. Die roep was te horen in het Kamerdebat van 2 april jl naar aanleiding van de snelle toename van het aantal ernstig zieke Covid-19 patiënten.

Roofbouw
Heijne wijst er op dat er onvoldoende verpleegkundigen zijn om nog meer dan 2400 bedden aan te kunnen. Ze lopen nu al op hun tenen en er wordt al roofbouw op hen gepleegd.Niet alleen in Nederland trouwens maar ook in Italië, Spanje het Verenigd Koninkrijk en de USA. Het beroep van IC verpleegkundige is zwaar en complex en het is ook mentaal zeer belastend. “IC verpleegkundigen doen nu al veel meer dan er menselijkerwijs van ze gevraagd kan worden”

Meer dan applaus
Ze hebben veel aan de waardering, die ze krijgen uit de samenleving. Maar dat alleen is niet genoeg zegt Heijne. Er is meer nodig dan applaus. We denken dan misschien gauw aan een financiële beloning, maar er is veel meer wat belangrijk is voor verpleegkundigen.

Onderzoek
Dat komt heel duidelijk naar voren in het onderzoek van professor Schaufeli van de universiteit van Utrecht in opdracht van “Happy nurse” deed in 2018. In dat onderzoek worden de factoren zichtbaar, die bijdragen aan het voorkomen van een burn-out bij verpleegkundigen. Dat zijn: oprechte aandacht voor de verpleegkundige, ruimte voor ontwikkeling, vertrouwen in een leidinggevende die dichtbij is, oog hebben voor de kwaliteiten en de wensen van de verpleegkundige, werken in kleine teams met een heldere verdeling van verantwoordelijkheden en zeggenschap over de eigen agenda.

Inspecteur generaal
Mevrouw Van Diemen Steenvoorde, de inspecteur generaal Gezondheidszorg en jeugd bij het ministerie Volksgezondheid, Jeugd en Sport reageerde op de vraag van een lid van de tweede kamer, die van verpleegkundigen gehoord had dat ze zich buitengesloten voelden als het ging om de gang van zaken in de zorginstellingen waar ze werkten. Van Diemen Steenvoorde bevestigde het beeld dat het in de Gezondheidszorg nog vooral om artsen gaat en dat er vaak nog slecht naar verpleegkundigen wordt geluisterd. Ze liet daarbij ook heel scherp zien dat dat een patroon is wat door de tweede kamer wordt bevestigt omdat kamerleden altijd alleen maar naar de opvatting van artsen vraagt.

Belofte
Ze beloofde er meer aandacht aan te geven. Het is fijn dat ze zo reageert maar als ik dat hoor dan denk ik:  ‘er is nog een lange weg te gaan’. En niet alleen in de zorg, ook bij de politie, bij de belastingdienst en in het onderwijs.
Je lost dat niet op door onderzoek te doen, door leidinggevenden te verwijderen door managementlagen eruit te snijden door met zelfsturende teams te gaan werken . Je lost dat op door als leidinggevende je mensen serieus te nemen, er aandacht voor te hebben en ernaar te luisteren. Dat is iets wat we al lange tijd weten uit onderzoek wat daarnaar gedaan is. Recent nog door Amy Edmonson

Coachend leiderschap
Coachend leiderschap zoals wij dat uitdragen is erop gericht mensen te prikkelen, uit te dagen en de ruimte te geven om het beste uit zichzelf en uit elkaar te halen. Dat betekent zorgen voor een werkomgeving waarin mensen zich geaccepteerd en gewaardeerd weten. Niet op basis van hun status maar op basis van hun mens zijn, op basis van hun inzicht en ervaring.  Leiding is daarbij belangrijk. Niet om te zeggen hoe het moet maar om ervoor te zorgen dat alle belangrijke informatie op tafel komt er gezamenlijk gedragen keuzes gemaakt kunnen worden. Daarvoor is het nodig dat de leidinggevende een klimaat schept waarin mensen de ruimte voelen om zichzelf te laten zien en waarin ze respect hebben voor elkaar.

Echte bekommernis
Het gaat daarbij niet alleen maar om vaardigheden maar vooral om echte belangstelling voor mensen. Professor Frederik Anseel noemt dat echte bekommernis om mensen. Als je echte bekommernis hebt dan neem je er tijd voor. Dan gaan mensen voor dingen. Dan gaan mensen voor geld.
Dat is precies wat verpleegkundigen ook doen zo blijkt uit het onderzoek van Schaufeli. Ook zij vinden mensen belangrijk, dat is de reden dat ze kiezen voor het beroep van verpleegkundige. Ondanks het feit dat de beloning niet buitensporig hoog is en de werkomstandigheden soms heel zwaar zijn zoals ook nu weer het geval is met zoveel door het Corona virus getroffen mensen.
Volgens Schaufeli is de bevlogenheid onder verpleegkundigen hoog. Die bevlogendheid heeft iets met empathie en compassie te maken.

Macht in plaats van empathie
Het bijzondere is dat management posities in zorgorganisaties niet zelden worden ingenomen door mensen, die ooit verpleegkundige waren en dan gebeurt er iets waarover we meer te weten komen uit de onderzoeken van Dacher Keltner. Macht staat empathie in de weg en Aaron James bevestigt dat in zijn boek Assholes a theory. Macht en je beter voelen dan anderen hebben een relatie met elkaar en in veel organisaties kom je hoger op omdat men je beter vindt dan anderen. Het vervelende is dat dat heel vaak is omdat je beter bent in je vak, niet omdat je beter bent in leiding geven. Er wordt door de menden hoger in de organisatie ook steeds een beroep gedaan op dat beter weten en beter kunnen van jou. Zo krijg je wat we vaak  zeggen: ‘je raakt beste monteur kwijt en krijgt een slechte leidinggevende’.

Compassie ontwikkelen
Tania Singer en Jerry Useem laten zien dat er wel eist te doen is aan het ontwikkelen van compassie bij leidinggevenden. Je kunt mensen daarin trainen en het verdiend aanbeveling daar aandacht aan te besteden bij het ontwikkelen van leiderschap. Verpleegkundigen, politiemedewerkers, mensen van de belastingdienst en mensen uit het onderwijs zouden daar veel aan hebben en de mensen voor wie zij werken ook, de burgers

Wil  je hier verder over praten (geheel vrijblijvend) bel dan 0622995926 of mail dirkboersma@excellentleiderschap.nl of één van mijn collega’s