Wij helpen je graag verder! +31 492386063

Hoe zorgt de leider voor Holding Space?

28 januari 2021, gepubliceerd door Dirk Boersma

Dat kan toch niet
“Ja maar dat kan toch niet”, zei een conculega, toen ik betoogde hoe ik mij voorstelde dat een andere leiding  voorkomen zou hebben dat het met de vermeende toeslagenfraude zo uit de hand zou lopen. Dan zou er wel naar de wel naar de klokkenluiders geluisterd zijn. Een leiding die zorg zou dragen voor een cultuur waarin tegenspraak mogelijk was, zelfs gewenst. Belangrijke informatie kon dan niet buiten beeld blijven.  Ook op Linked In kreeg ik een reactie op mijn idee. Een overheidsdienaar reageerde met de stelling dat  hij niets met leiders had, die veroorzaakten problemen, speelden elkaar de bal toe en hielden elkaar uit de wind. Hij was veel meer voor gezamenlijkheid en liet in het midden hoe die dan tot stand moest komen.

Cultuur scheppen
In mijn gesprek daarover volgde ik Rob van Eijbergen, hoogleraar integriteit en kwaliteit van organisaties aan de VU. Hij benadrukt het belang van wat hij dialogisch leiderschap noemt en het scheppen  van een cultuur  waarin mensen hun mond open durven doen. Van Eijbergen  benadrukt het belang van aandacht hebben voor relaties als het om leiderschap gaat en het veel minder sterk focussen op persoon van de leider. Ik schreef daar in mijn vorige blog al over.

Het OMT
In de Volkskrant van 25 januari staat een artikel op basis van interviews met vijf leden van het Outbreak Management Team. Het is geschreven door onderzoeksjournalist Willem Feenstra. Feenstra geeft ons een kijkje in hoe het gaat in groep mensen die met een bepaalde uitdaging bezig zijn. Feenstra, onderzoeksjournalist schreef een artikel naar aanleiding van interviews die hij het afgelopen jaar had met leden van het Outbreak Management Team dat het kabinet adviseerde over het stoppen van de Corona besmettingen.

Bion
In het artikel  was voor mij een prachtige illustratie van wat Wilfred Bion schrijft over groepen. Hij zag in zijn research de interacties tussen groepen groepsleden en groepsleiding. De groep heeft veel invloed op het gedrag van haar leden en het is een invloed waar mensen zich over het algemeen niet bewust van zijn en het gedrag van de groep wordt op haar beurt weer bepaald door wie er lid van zijn, de wisselingen daarbinnen, de rollen die mensen pakken  of laten liggen.
Bion zag ook de relatie met het leiderschap in een groep.

Aan den lijve
Zelf heb ik dat zo’n 40 jaar geleden aan den lijve mee mogen maken. Door zelf in zo’n groep te mogen participeren. Het was de enige keer van mij leven dat ik hyperventileerde als gevolg van  de door mijzelf gecreëerde spanning.

De bedoeling
In het artikel van Feenstra kun je goed lezen wat deelname aan het OMT allemaal betekende en wat er gebeurde met de deelnemers. Allemaal hoogopgeleide , erkende experts.
Het was de bedoeling dat die wetenschappers vrij moesten kunnen discussiëren. Dat zou de kwaliteit van de adviezen van het OMT sterk ten goede komen.

Anders
Maar in het artikel staat dat ze zich niet vrij voelden, ze voelden zich bedreigd, ze ervoeren politieke druk en er waren onderlinge spanningen.
In een reactie op het artikel benadrukken de OMT leden dat het artikel een correcte weergave is maar dat het veelal om individuele persoonlijke dilemma’s gaat.
Ze benadrukken ook dat ze zaken die in het artikel beschreven zijn gaan gebruiken om aanpassingen  door te voeren in hun samenwerking.

Containment
Bion heeft het in zijn boeken over het belang van containment. Containment is het opvangen en bewaren van alles wat er in een team gebeurt zodat de leden zich veilig voelen om te doen en te zeggen wat ze denken te moeten doen. Containment zorgt voor de veiligheid om een groep en haar leden goed te laten functioneren.

De journalist
Het grappige is nu dat in dit geval de journalist met zijn interviews en zijn artikel voor die Containment lijkt te zorgen. Volgens Bion is dat echter de taak van het leiderschap in een groep. Die verantwoordelijkheid ligt heel nadrukkelijk bij het leiderschap. Zonder uitgebreid onderzoek gedaan te hebben durf ik wel te stellen dat Amy Edmonson het over iets soortgelijks heeft als ze over teaming praat. Er zij veel parallellen tussen wat een leider bij teaming als verantwoordelijkheid oppakt en wat ten behoeve van Containment wordt gevraagd.
Bion deed zijn research vooral na de tweede wereld oorlog voor het Engelse leger. Hij werkte met getraumatiseerde soldaten  en officieren en hij was ook nauw betrokken bij de selectie van officieren.

Petriglieri
In onze tijd benadrukt het echtpaar Petriglieri, beiden hoogleraar aan Insead in Parijs het belang van containment bij leiderschap. Zij gebuiken naast het begrip Containment het begrip Holding space.
In een schitterende studie met als titel ”The return of the oppressed” schreven ze een diepgaande studie over het belang van containment en holding space in organisaties.

Sociale context
Ze beschrijven  Holding space als een sociale context, die storende gevoelens beperkt en betekenis geven stimuleert.Het is daarvoor belangrijk om als leider er met al je aandacht voor je werk te zijn. Dat betekent ook kwetsbaar kunnen zijn . Daarnaast is het erg belangrijk over  wat ‘negative capability’ te beschikken. De competentie om rustig en vol aandacht te kunnen blijven in situaties van onrust, dreiging en onzekerheid.
Een coachende stijl van leiding geven met veel aandacht en ruimte voor reflectie.

In crisissituaties
Jesse Segers, de huidige directeur van SIOO benadrukte vorig jaar in en lezing voor de NFMD het belang van Holding space in crisis is. Juist in crisis situaties is het is het van het allergrootste belang zorg te dragen voor holding space maar juist in die situaties is het uiterst moeilijk die te ontwikkelen  en te onderhouden. Daar is leiderschap voor nodig dat altijd toegankelijk is , aandacht heeft , wil weten  wat er aan de hand is, met compassie voor de mensen met wie gewerkt wordt  en in staat te aanvaarden wat zich aan dient en anders gaat dan je dacht. Daarmee zorg je voor Containment en Holding space. Je voelt mee met anderen , je geeft erkenning en je zorgt voor perspectief, door samen betekenis te geven en ruimte te maken.
Praktische adviezen
Heather Plett , coach, facilitator en schrijver geeft een aantal praktische adviezen, die je kunt gebruiken om Holding space te creëren

  • Sta anderen toe om te vertrouwen op eigen wijsheid en intuïtie
  • Ken en manage je eigen behoeften en emoties.
  • Zorg dat mensen zich veilig voelen , zelfs om te falen
  • Geef niet meer advies of informatie dan iemand aan kan
  • Pak niemands kracht af
  • Sta mensen toe ingewikkelde emoties te voelen, ook negatieve
  • Respecteer het als iemand een ander besluit neemt dan jij zou doen

Het is duidelijk dat we nu getuige zijn van diverse situaties waar vaak geen sprake is van Containment. Dat betekent dat er een grote uitdaging ligt voor leidinggevenden om dat voor elkaar te krijgen.

Hoe ga jij dat aanpakken?

Wil je hierover of over iets anders verder praten bel me dan 0622995926 of mail dirkboersma@excellentleiderschap.nl
of één van mijn collega’s

 

 

Stel je vraag via ons contactformulier

Neem contact met ons op!
Voor al je vragen kun je bellen met

+31 492386063