Hoe maak je verschillen productief?

Leiderschaps gedoe
Deze dagen worden we vergast op een schouwspel waarbij er nogal wat meningsverschillen lijken te bestaan over welk leiderschap noodzakelijk is. Er komen diverse mensen voorbij, die door de één wel en door de ander niet geschikt geacht worden om de combinatie KLM Air France te leiden en nog maar zeer recent stapten enkele sleutel figuren uit de Britse regering op omdat ze zich niet langer konden vinden in de koers die de Britse minister president vaart.

Verschillen
Het is bijzonder om te bedenken dat de hoofdrolspelers in zulke belangrijke organisaties er niet in slagen om met elkaar tot een verstandige koers te komen. Het is bijzonder dat het ons zoveel moeite kost  om overeenstemming te bereiken wat ons met elkaar te doen staat. NSO-CNA Leiderschap, twitterde enkele dagen geleden nog naar aanleiding van een gesprek tussen Jesse Segers en Peter Paul Kerpel van SIOO. “In sameness we connect, in differences we grow”.
De bijdragen van Donald Trump over Europese leiders  de afgelopen week  leiden ook niet tot een helder beeld van welk leiderschap nu gewenst is in een situatie die op z’n minst ingewikkeld is en ook nog een snel veranderd.

Choreografie
Marcus van der Erve bracht recent het boek Reality Review uit. In dat boek betoogt hij dat we ons in ons denken en  schrijven over leiderschap veel te veel richten op de leider als een los element. Het gaat veel meer om wat er gebeurt tussen mensen en dan niet tussen twee mensen alleen maar wat er gebeurt in systemen. Van der Erve heeft het over patronen en de choreografie van die patronen. Het gat daarbij om gedrag van mensen en dat gedrag van mensen is op elkaar afgestemd. Het gaat volgens Van der Erve veel meer om dat gedrag dan om de lossen elementen die in of door zo’n patroon bewogen worden.

Tussen mensen
Het beeld wat Van der Erve schetst doet denken aan wat Margereth Wheatly schrijft. Niet de mannetjes of de vrouwtjes aan de top zijn belangrijk maar de relaties tussen en met die mannetjes en vrouwtjes. Dat geldt ook voor de relaties die ze met hun omgeving hebben.

Relaties
Relaties zijn belangrijk in de politiek maar ook in de wereld van de zaken of van de wetenschap.
Onder relaties verstaan wij vaak het vriendjes hebben, wie kan je helpen om hogerop te komen of om een gunst te krijgen maar dat zijn niet de relaties die Van der Erve en Wheatly bedoelen. Het gaat bij hen veel meer over het elkaar goed begrijpen en het elkaar kunnen stimuleren tot reflecteren. Waar die relaties bestaan kan er ontwikkeling plaats vinden. Dan kan er geleerd worden van verschillen zoals in de tweet van NSO-CNA geschreven werd. Het is daarom belangrijk om bij leiderschap te kijken of je te maken hebt met mensen die dat kunnen, die ervoor kunnen zorgen dat relaties ontwikkeld worden en productief gebruikt kunnen worden.

Afgeserveerd
Marcus van der Erve haalt in een recent artikel bronnen aan waaruit blijkt dat meer dan 50% van de geworven topmanagers binnen 18 maanden alweer mislukt is. Het lukt dus ook professionele werving en selectie bureaus niet goed om de juiste man of vrouw voor de juiste plaats te werven. Alle testen en assessments die we daarvoor ter beschikking hebben falen dus nog al eens. Een probleem is vrees ik dat we vaak denken een probleem opgelost te hebben met het aanstellen van een nieuwe leidinggevende. Er moet echter nog veel meer gebeuren het is belangrijk dat de verbindingen inde organisatie weer gaan functioneren en dat betekent dat mensen ook, de leider moeten leren om met elkaar van mening te verschillen. Want door verschillen ontwikkel je . Enige tijd geleden schreef ik over het belang van met elkaar van mening te kunnen verschillen maar ook over het feit dat het lijkt of we dat aan het afleren zijn.

Betere debatten
26 Juni 2018 stond er weer een  boeiend artikel in ‘The Atlantic’. In dat artikel worden suggesties gedaan. De schrijver, Conor Friedersdorf, van het artikel  zegt dat we in debatten steeds vaker en steeds makkelijker op de man spelen in plaats van op de bal. Hij doet vijf suggesties om te komen tot betere debatten of discussies
1. Richt je niet op het winnen maar op het zoeken van wat waar is. Daarvoor is het belangrijk dat je je richt op het goed begrijpen van de ander.
2. Wees je bewust van de waarde van de relatie en luister met je hele hart en reageer zorgvuldig ( schiet niet uit de heup)
3. Wees je bewust vaan het belang van de context. Wees je bewust van de plaats van het gesprek in een tijdslijn. Wat gebeurde ervoor en wat kan erna gebeuren.  Wees je ook bewust van gevoelens bij jezelf en bij de anderen. Hanteer ze ook met wijsheid. Zorg dat ze je niet managen maar manage je gevoelens
4. Zorg dat je een ‘olijftak’ bij je hebt. Geef de schuld niet aan de ander. Probeer je van oordelen te onthouden ( non violent communication)
5.Stel je open op. Betrek niet onmiddellijk je stellingen. Laat je raken. En probeer het gevoel los te laten dat je hebt verloren als je een ander ergens in gelijk moet geven.

Verbinden
Niet alleen Conor Friedersdorf maar ook Amanda Ripley journalist en schrijver heeft zich uitgebreid verdiept in de vraag wat er nodig is om ervoor te zorgen dat in een conflict situatie mensen en partijen niet als bokken tegenover elkaar blijven staan of elkaar volledig negeren.  Ze heeft zich maanden verdiept in het werk van mensen, die een manier gevonden hebben om partijen weer met elkaar in gesprek te laten gaan en ze schaamt zich er voor dat ze dat werk altijd heel erg onderschat heeft. Je moet er hard voor werken schrijft Ripley. Ze ontdekte ook dat we ook hier zaken vaak totaal verkeerd inschatten omdat we uitgaan van de homo economicus de rationeel denkende en handelende mens. In de praktijk blijkt dat echter in het geheel niet te kloppen. Het is zoals Jonathan Haidt beschrijft we laten ons leiden door onze emoties en in veel gevallen hebben we dat niet eens in de gaten. Onze ratio helpt ons dan met het onszelf een rad voor ogen draaien. Als we waarheid belangrijk vinden schrijft Haidt moeten we stoppen met het aanbidden van de rede. Mensen verbinden zich met tribes en zodra dat gebeurt ontstaat er ‘wij zij’ denken.

Stappen
Ook Ripley beschrijft een aantal stappen die kunnen helpen  om een begin te maken elkaar beter te begrijpen
1. Onderzoek tegenstellingen probeer te ontdekken hoe ze eruit zien, welke kanten eraan zitten en neem elke kant serieus.
2. Geef het gesprek een ander perspectief, bijvoorbeeld door te onderzoeken wat voor beide partijen de moeite waard zou kunnen zijn.
3. Stel open vragen en richt je daarmee op de diepere wortels van iemands standpunt. Zoek naar de geschiedenis ervan. Naar hoe het komt dat het belangrijk is voor iemand. Wat iemands belangen zijn.
4. Luister nog beter. Goed luisteren is de sleutel tot vertrouwen> het helpt jou als luisteraar maar ook degene naar wie geluisterd wordt. We leven in een samenleving waarin het wantrouwen toeneemt. Luisteren is het beste middel om vertrouwen weer te laten groeien. ( dat betekent niet dat je anderen moet beschuldigen van niet luisteren. Het betekent dat je zelf nog beter moet luisteren)
5. Zorg voor persoonlijk contact met mensen die er anders over denken. Leer ze kennen en laat jezelf ook kennen.  Zoek naar gemeenschappelijke ervaringen. Die zijn er vrijwel altijd. Zelfs als je van de andere kant van de wereld komt. Iedereen kent geboortes, sterfgevallen etc..
6. Probeer voorzichtig vooroordelen te ontmaskeren bijvoorbeeld door er eens een vraag over te stellen. Hoe weet je dat zo zeker? Zoek uit waar zorgen en angsten zitten, laat ze benoemen  en zoek samen naar oplossingen naar tekenen van hoop.
Dit is maar een greep uit de zaken waarover Ripley schrijft in haar artikel. Het is belangrijk dat mensen die leidinggeven zich inzetten om de omstandigheden te scheppen die het mogelijk maken dat wij zo met elkaar omgaan. Zowel in de politiek als in het bedrijfsleven komen we veel gedrag tegen wat hier dwars op staat. Er wordt gedrag ingezet dat leidt tot patronen die weinig opbouwends in zich hebben.
Het lijkt me een belangrijk onderwerp om in de vakantieperiode bij stil te staan.

Wil je hierover of over iets anders verder praten bel dan 0622995926 of mail dirkboersma@excellentleiderschap.nl