Enkele fabels over leiderschap

Training
In de leiderschapstraining, die ik de afgelopen dagen weer faciliteerde deed één van de deelnemers de uitspraak ‘emotie kost altijd geld’. Hij deed die uitspraak op het moment dat we het over emoties hadden en met elkaar bespraken hoe lastig het vaak was om met emoties om te gaan. We hadden het even gehad over geweldloze communicatie, over behoeften en hoe emoties het gevolg waren van de mate waarin een behoefte vervuld was of vervuld kon worden. Om kunnen gaan met emoties is belangrijk voor iemand die leiding geeft. Want, als je dat niet kunt , doen je emoties wat met jou. Dan wordt er vaak gedrag zichtbaar waar je niet blij mee bent en wat je dan achteraf weer goed moet praten. Zover waren we echter nog niet gekomen met onze dialoog, toen deze gemeenplaats te berde werd gebracht. De gemeenplaats was daarmee een goede aanleiding om wat dieper op emoties in bedrijf in te gaan.

Gemeenplaatsen
Er bestaan zo heel wat gemeenplaatsen of fabels over leiderschap. Zo hoor ik ook wel eens dat vriendelijkheid resultaatgerichtheid in de weg zou staan of kort geleden ook nog weer dat er mensen gecoacht moeten worden met de expliciete toevoeging dat er  ook aangesproken moet worden alsof dat twee zaken zijn die niet bij elkaar horen. Of ook dat je als leider knopen moet kunnen doorhakken  en dat er toch één de baas moet zijn en zo kan ik nog wel een tijdje doorgaan.

Fabels
Ik stop hier echter met mij opsomming, ik wil de lezer graag wijzen op de serie leiderschapsfabels, die door leiderschapsexpert Lolly Daskal ontkracht worden in een  blog uit 2016. Ze heeft het daarbij ook over de kwaliteiten ze zich zelf soms toeschrijven en die als je beter kijkt helemaal geen kwaliteiten zijn.

Controle, controle, controle
Sommige mensen willen alles onder controle hebben en worden onrustig als dat niet het geval is. Daskal zegt daarover dat controle een illusie is, probeer daarom controle los te laten, beperk je tot de zaken die echt in control kunnen zijn, zoals je eigen gedrag.

Sterke man
Er zijn ook mensen, die denken dat ze alles alleen bereikt hebben dat ze waar ze nu zijn aan hun eigen slimheid en inspanningen te danken hebben. Ze zien zichzelf als ‘krachtpatser’. Ze hebben vaak een idool. Dat idool zien ze ook als iemand, die al zijn resultaten met eigen handen heeft gerealiseerd. Soms verschijnen er ook boeken over zulke idolen, waarin de indruk wordt gewekt dat ze alles op eigen kracht deden. In werkelijkheid heb je echter, wat je bent geworden, mede aan anderen te danken. Aan de mensen die je steunden, aanmoedigden, je de spiegel voor hielden of je fouten herstelden. Het is belangrijk om regelmatig stil te staan bij vraag wie daarin belangrijk voor je waren. (zie ook de ‘great man theory’ van Freud)

Geen tijd
Met grote regelmaat hoor je mensen ook zeggen dat ze ergens geen tijd voor hebben. Wij horen dat bijvoorbeeld nog wel eens waar het om coachend leiderschap gaat. Dat kost veel te veel tijd zeggen mensen dan. En natuurlijk tijd is schaars maar het gaat om de keuzes die je maakt, wat is echt belangrijk voor je. Gebruik je je tijd om je status te verhogen, om je gezin aandacht te geven, om resultaat te bereiken met je bedrijf of….., waar gebruik je je tijd voor?

Wat je niet ziet bestaat niet
Je hoort mensen ook wel zeggen, gewoon geen aandacht aan besteden en dan denken ze dat het vanzelf wel weg gaat. Dat werkt helaas niet. Meestal groeit iets wat je negeert juist en wordt het probleem groter. Het begint met zaken onder ogen zien, niet met wegkijken. Als je wegkijkt kun je niets veranderen. ( hierover is een mooi liedje van Kinderen voor kinderen; ‘wat je niet ziet bestaat niet’)

Ik weet alles
Ik heb overal de beste oplossing voor, ik weet alles het beste hoor je ook nog wel eens. Dat is echter het tegenovergestelde van echt leiderschap schrijft Daskal. Leiderschap betekent mensen erbij betrekken en leren, je ontwikkelen. Het gaat niet om het hebben van alle antwoorden, maar om het kunnen zoeken en vinden van de {deel) antwoorden bij de mensen om je heen. Stel dus  vragen, vragen en nog eens vragen. Hal Gregersen hoogleraar bij MIT bevestigt dat met zijn recente boek: ‘Questions are the answer’.

Luisteren
Je hoort mensen ook wel zeggen dat ze goed kunnen luisteren maar zegt Dskal vaak is daat helemaal niet zo. Vaak zijn mensen vooral goed in het stil zijn en wachten op hun beurt om te kunnen spreken. De tijd dat ze stil zijn gebruiken ze om te bedenken wat ze gaan zeggen als het hun beurt is. Mar echt luisteren betekent actief bezig zijn wat een ander tegen je zegt. Daarmee leg je een goede basis voor een echt gesprek en dat is essentieel voor mensen die leiding geven.

Altijd winnen
Altijd moeten  winnen is ook een fatale valkuil als je een goede leider wilt zijn. Leiderschap wordt door die drijfveer erg snel afgebroken. We hebben daar allemaal wel eens last van schrijft Daskal. Maar realiseer je dat superieur zijn aan iemand anders niet de kern van leiderschap ligt. Die ligt in boeven jezelf uitgroeien en dat kan je alleen maar als jezelf goed kent.

Iedereen doet het
Dat doet toch iedereen hoor je als argument om wat krom is recht te praten. Maar het is juist de verantwoordelijkheid van de leider om goed onderscheid te kunnen maken tissen wat goed is en wat fout. Dat hangt niet af van wat anderen zeggen. Je hebt het nooit bij het rechte eind als je fout handelt ook niet als niemand er iets van zegt. Het goede doen is echter altijd goed.

Zuinig met complimenten
Ik hoef toch niet altijd te zeggen als iemand het goed doet, we zijn toch volwassen mensen. We willen dan dat mensen hun werk goed doen en daarin niet afhankelijk zijn vaan het oordeel van anderen. Maar dat klopt niet. Mensen blijven afhankelijk van de erkenning van anderen. Die erkenning is zelfs een belangrijke motivator dan geld. Als je wilt dat je organisatie goed blijft presteren heb dan aandacht voor het werk waarmee de mensen bijdragen.

Emoties
Emoties laten zien maakt je positie zwakker maar het is juist omgekeerd, door je emoties te laten zien maak je jezelf inderdaad kwetsbaar, maar je laat er ook je moed en je kracht mee zien. Met emoties raak je het hart van de ander en dat is een generieke waarheid. Hierover kun je lezen in het boek van Brene Brown; De kracht van kwetsbaarheid.

Leugentje om bestwil
Soms moet je een keer een binnenbocht nemen om je doel te bereiken, een leugentje om bestwil is niet zo erg. Maar dat is niet zo blijkt elke keer.  Integriteit is essentieel voor goed leiderschap. Zet je altijd in voor het beste. Het leven is kort, verknoei het niet met je normen en waarden niet serieus nemen.

Vrienden
Ik ben hier niet om vrienden te maken. Dat hoor je vaak, de gedachte is dat vriendschap met je medewerkers makkelijk leidt tot corrupt gedrag en vriendjespolitiek. Maar wees  je ervan bewust  dat excellent leiderschap betekent  dat je je dienend opstelt. Dat het gaat om het welzijn van anderen, de mensen om je heen. Het gaat niet om persoonlijk gewin.

Ken jezelf
Excellent leiderschap begint met het goed kennen van jezelf,  Daskal noemt deze punten om je te helpen daarop te reflecteren zodat je jezelf beter leert kennen.
Eerlijkheid kost niets, jezelf voor de gek houden daarentegen is erg duur. Eerlijkheid wordt een  deel van je persoonlijke geschiedenis. Leugens maken je toekomst steeds ingewikkelder.

Leiderschap begint van binnen
Leiderschap komt uit je binnenste. Leugens vormen meestal een tijdelijke oplossing. Ontdek je eigen leugens, je onjuiste aannames en probeer uit te vinden hoe het echt zit. Dat is een belangrijke oefening als je wilt groeien in je leiderschap