Wij helpen je graag verder! +31 492386063

Wat doe je met weerstand bij verandering?

26 september 2022, gepubliceerd door Dirk Boersma

Vijftig jaar aandacht voor verandering
Al enkele malen eerder schreef i over de eerste boeken, die ik moest lezen toen ik in 1969 Andragologie ging studeren aan de UVA in Amsterdam. Andragologie was de wetenschap van het veranderen van mensen in doelgerichte veranderingsprocessen’’. Dat was de definitie die gebruikt werd door de grondlegger van de Andragologie professor Tonko Tjarko Ten Have.

Changemanagement
‘We are living in a world of rapid change’ zo begonnen de eerste boeken waarover ik tentamen moest doen. Ik weet niet meer hoe vaak ik die zin gelezen en gehoord heb na 1969 niet alleen in tijdens mijn studie maar ook in mijn werk. En als ik nu om mij heen kijk zie ik dat changemanagement zich nog steeds in een warme belangstelling mag verheugen. Bij veranderen kom je al snel het begrip weerstand tegen. dat lijkt keer op keer de grote uitdaging.

Anders veranderen
Ook bij het Centrum voor Excellent Leiderschap  ontkomen we er niet aan er aandacht aan te geven. Onze oprichter en collega Willem Verhoeven schreef er ook een bruikbaar boek over: ‘Anders Veranderen’. Hij verwerkt daar ook de inzichten van John Kotter in. In onze trainingen coachend leiderschap en Excellent Leiderschap komt het thema ook aan de orde.

Weerstand en aandacht
Ten aan zien van weerstand zeggen we dan  dat je moet oppassen dat je aandacht niet teveel moet gaan zitten in de mensen die niet meewillen. Zorg ervoor dat dat niet gaat ten koste van de mensen, die wel positief meewerken. Je kunt dat inzicht in veel theorieën over veranderen tegen komen.
Ook Verhoeven schrijft, verspil je energie niet aan kreupelen, lammen en blinden. Managers besteden veel te veel energie en aandacht aan de mensen waar ze het uiteindelijk toch niet van moeten hebben.

Welke aandacht?
Maar om wat voor aandacht gaat het dan?  Gaat het om teveel aandacht of om aandacht, die niet effectief is. Peter Block schrijft in zijn boek ‘flawless consulting’ dat het overwinnen vaan weerstand bijna automatisch leidt tot het gebruik van data en logische argumenten, die gebruikt worden om de ander voor je standpunt te winnen. Maar  dat is volstrekt vergeefse moeite zegt hij. Je vergroot op die manier de weerstand en moet er nog meer energie in steken. Dit soort aandacht kun je in alle gevallen beter achterwege laten. Maar wat moet je dan wel doen?

Weerstand is emotie
Block wijst erop dat weerstand een emotie is en dat je emotie niet met argumenten kunt laten verdwijnen. Weerstand groet door argumenten maar weerstand verdwijnt als mensen de gevoelens die de basis vormen van de weerstand kunnen uiten, de angst, de zorgen, de teleurstelling, het verwachte verlies enz. Als je de weerstand wil verminderen heb je het vermogen of de vaardigheid nodig, die gevoelens bespreekbaar te maken.

Vragen stellen
Dat begint met het ernaar vragen bij de mensen met weerstand en daar empathisch naar luisteren en laten merken dat je er aandacht voor hebt.. Met wat je dan ontdekt kun je vervolgens samen naar effectieve oplossingen zoeken.

Een typologie van Block
Verhoeven neemt in zijn boek Anders Veranderen een handige typologie van Block over. Je hebt in elke situatie te maken met ‘bondgenoten’, mensen die samen met je optrekken en die goed begrijpen waar het om gaat in en verandering. Je hebt ook te maken met ‘maatjes’, mensen met wie je oppervlakkige overeenstemming hebt. Dan zijn er de ‘opponenten’, dat zijn mensen, die het niet met je eens zijn, daar zijn ze open over en je kunt goed met ze praten over hun andere ideeën. Zij zorgen er vaak voor dat je ideeën aangescherpt worden. De dialoog met de opponent  zorgt voor verbetering van de ideeën. Dan heb je ook de ‘tegenstanders’, dat zijn mensen, die op een andere lijn zitten en die je wantrouwen. In de confrontatie met de tegenstander voel je de emotionele spanning en het gebrek aan vertrouwen over en weer. Het is zaak in gesprek te blijven met de tegenstander en vooral bij de tegenstander is het belangrijk om goed te luiteren en te zoeken welke emoties en gevoelens achter de tegenstand zitten. Dat maakt het mogelijk vertrouwen te laten groeien en het voorkomt dat de tegenstander supporters werft. De laatste categorie waar Block het over heeft zijn ‘de kat uit de boom kijkers’, die kijken eerst hoe de hazen lopen en volgen dan. Zij kunnen zomaar overstappen naar de tegenstander en dan kun je er goed last van hebben. Zij baseren hun keuze op wat ze in hun situatie het meest voordelig zien. Zij lopen het makkelijkst achter de tegenstanders aan.

Aandacht voor de tegenstanders
Je oefent dus invloed op hen uit door te zorgen dat je in gesprek raakt met de tegenstanders
Het advies om aan mensen met weerstand weinig aandacht te besteden  is dus niet zomaar geldig. Het is belangrijk om te zien waar de weerstand vandaan komt en om te zoeken naar de onderliggende  gedachten en gevoelens .

Weerstand is normaal
En wees je ervan bewust dat weerstand normaal is en dat het niet het gevolg is van het feit dat je iets niet goed hebt uitgelegd. Weerstand hoort erbij, het is eerder gek als het niet optreedt.  Het is belangrijk om weerstand snel te herkennen en mensen te helpen uitdrukking te geven aan achterliggende gevoelens en emoties. Kijk of je daar samen iets opbouwends mee kunt doen.
Realiseer je ook dat weerstand stukken beter te hanteren is als je mensen vanaf het allereerste begin meeneemt in een veranderingsproces. Veranderen wordt dan een logisch onderdeel van de bedrijfsvoering

Dit onderwerp komt ook aan de orde in onze trainingen Coachend Leiderschap en Excellent Leiderschap. Van beide trainingen begint binnenkort weer een nieuwe editie. Misschien ken je iemand voor wie deze trainingen interessant kunnen zijn. Voor meer informatie en aanvangsdata kun je terecht op onze website https://www.excellentleiderschap.nl/opleiding-en-training/”

 

Stel je vraag via ons contactformulier

Neem contact met ons op!
Voor al je vragen kun je bellen met

+31 492386063