Hoe kom je uit een vertrouwenscrisis?

Ruzie
Wij waren met vijf jongens thuis, mijn vier jongere broers en ik. Met enige regelmaat hoorden we mijn moeder verzuchten hoe graag ze een dochter had gehad. Maar het bleef bij jongens Ik vrees dat onze dagelijkse ruzies, er vielen klappen en er werd geschopt, mede de oorzaak waren  van de verzuchtingen van mij moeder. Maar die verzuchtingen  veranderden niets . Ze leiden er alleen toe dat mijn vader regelmatig ingreep. Niet fysiek trouwens maar  met woorden. Soms door te refereren aan de tekst van Psalm 133; ‘Ai ziet hoe goed hoe lieflijk dat zonen van ‘t zelfde huis  als broeders samenwonen’. Iets wat bij ons schuldgevoelens  en dus irritatie opriep. Maar hij hield ons ook vaan voor dat  er op het kerkhof een grafsteen stond waarop te lezen was; ‘Hier ligt één van boer Jansens knechts. Hij had gelijk hij kwam van rechts’’  Dat was een reactie op ons : ‘ja maar hij…..’

E=KxA
Jaren later toen ik mijn eerste stappen zette op het terrein van opleiden  en trainen leerde ik al snel de wet E=K x A  kennen. Die wet was belangrijk in de trainingen sociale vaardigheden voor managers bij Aluminium Delfzijl en PTT Post. Effect is kwaliteit maal acceptatie. In die wet werd heel duidelijk dat acceptatie belangrijk was. Kwaliteit van en boodschap of een advies was noodzakelijk maar als er geen acceptatie was had je er niets aan. 0 maal 100 is nog steeds 0. IN die tijd was dat een belangrijke boodschap. De dominante gedacht was dat het om  de kwaliteit van een boodschap ging die moest perfect zijn. Aan de acceptatie werd zelden of nooit gedacht.

Relatie
Acceptatie hangt nauw samen met het aanwezig zijn van een relatie, van verbinding.
Uit onderzoek van Jim van Os waarin hij keek naar het effect van pillen of cognitieve gesprek therapie bij de behandeling van een psychose, ontdekte Van Os dat er een derde factor in het spel was namelijk de relatie tussen de behandelde en de behandelaar. Als die relatie goed is werken ze beiden. Is die niet goed dan werken ze niet.

Deskundigheid of betrokkenheid?
Zo’n veertig jaar geleden kreeg ik het aan de stok met gedeputeerde Wilpstra van de provincie Groningen. Hij kwam in onze gemeente de voordelen van de gemeentelijke herindeling uitleggen. Wij zouden opgaan in een grotere gemeente. Hij benadrukte de voordelen van de toenemende deskundigheid en ik de nadelen van de afnemende betrokkenheid. De afstand tussen bestuurd en inwoner zou in mijn ogen veel te groot worden. Het was duidelijk dat ik die discussie niet kon winnen. Ik was een soort Don Quichotte. Het betekende ook het einde van mijn lidmaatschap van de Partij van de Arbeid  want ik kreeg te horen  dat ik met mijn standpunt afweek van dat van de partij en dat kon niet als lokaal bestuurslid.

Verdwenen vertrouwen
We zijn nu enkele decennia verder en op allerlei terreinen is merkbaar dat burgers en bestuur niet meer op elkaar betrokken zijn. Burgers missen het gevoel dat ze serieus genomen worden in de schades ten gevolge van het boren naar aardgas, in de toeslagen fraude, de stikstof crisis , de klimaat problematiek de toestroom van asielzoekers  en ga zo maar door. Bestuurders praten in een echoput.  Er is geen verbinding meer tussen de mensen die die leiding moeten of willen nemen en de mensen, die om leiding vragen. Er is geen vertrouwen  en vertrouwen kan alleen ontstaan als er een relatie is.
Leiders of institutie
Jesse Segers de directeur van SIOO maakte recent  een belangrijk onderscheid  tussen vertrouwen in leiders en vertrouwen in instituties . Dat vertrouwen in leiders  lijkt grotendeel verdwenen  maar ook het vertrouwen in instituties brokkelt af. Kijk maar naar het RIVM de NOS, de rechtspraak en de tweede kamer. Die worden steeds minder vertrouwd.

Verandering
Het is de hoogste tijd dat daar verandering in komt. Dat er leiders  opstaan die ons helpen het vertrouwen in die instituties terug te krijgen. Leiders, die mensen serieus nemen, die de burgers luisteren. Die met mensen afspraken maken over wat ze wel en niet kunnen doen, die niet van alles beloven en het dan verder op z’n beloop laten.
Het is de moeite waard om te zien hoe de huidige president van Indonesië er in geslaagd is  om allerlei groepen die lijnrecht tegenover elkaar stonden en  instituties waar men geen vertrouwen meer in had weer bij elkaar te brengen en  vertrouwen weer te laten groeien. Hij heeft dat niet gedaan met grote woorden. Maar  door  met grote bescheidenheid naar de mensen toe te gaan en naar ze te luisteren, onvermoeibaar te luisteren en door de  mensen om hem heen hetzelfde te laten doen.

Sturen op verbinding
Het is erg belangrijk om je niet te omringen door mensen, die slechts op het financiële resultaat en op de kosten letten.
Het gaat er niet om dat mensen aan de top voor sinterklaas gaan spelen, het is niet verstandig om medewerking te kopen. Het is belangrijk om echt in gesprek te gaan om te luisteren om helder te zijn en te doen wat je zegt en wat je afspreekt.

Vertrouwen terug winnen
Op die manier kun je een steeds grotere groep om je heen laten ontstaan, die weer vertrouwen terug kan winnen. In een gemeente is dat bijvoorbeeld belangrijk tot op het niveau van de mensen, die direct contact hebben met de inwoners. Het is essentieel  daarop te sturen. Zorg dat inwoners zich gezien, gehoord  en begrepen voelen. Daar kunnen mensen, die de straat vegen, de BOA’s en de mensen achter de loketten ook een belangrijke bijdrage aan leveren. Als je zo werkt aan het opnieuw tot stand brengen van een relatie met de mensen voor wie je je diensten levert  dan kan er weer vertrouwen ontstaan. Coachend leiderschap kan daar een belangrijke bijdrage aan leveren.

Wil je hierover of over iets anders verder praten bel me dan 0622995926 of mail dirkboersma@excellentleiderschap.nl of één van mijn collega’s