De metafoor van een keukentrap

Een video
Enkele dagen geleden kreeg ik een korte video toegestuurd. De afzender was de eigenaar van een groot bedrijf, waar ik veel mee praat over leiderschap. Zowel over leiderschap in het algemeen als het leiderschap in zijn organisatie.

Keukentrap
Op de video was een man te zien , in zijn ene hand een microfoon en met zijn andere hand hield hij een soort keukentrap vast. De trap bestond uit twee ladders. Aan de bovenzijde met een soort scharnieren met elkaar verbonden en aan de onderzijde was er een soort band bevestigd die ervoor zorgde dat de ladders niet te ver uit elkaar konden glijden. Het trapje stond als een omgekeerde V op een podium. Je kond het van twee kanten bestijgen.

Persoonlijke groei
De man met de microfoon ging een presentatie geven over persoonlijke groei aan een zaal vol over het algemeen vrij jonge mensen. Ik vermoed mensen van een bedrijf. De man met de microfoon, de trainer zal ik maar zeggen legde uit dat persoonlijke groei een kwestie was van kleine stapjes zetten. “Je perspectief verandert”, zei hij, als je hoger komt”. “je krijgt steeds meer overzicht. Je gaat het grote geheel zien, je ontdekt verbanden. Het gevolg van dat alles was dat je beter kon werken, dat je betere resultaten boekte. Dat je meer geld verdiende. Dat je een betere werknemer werd en  een betere echtgenoot, een beter kind en een betere ouder. Kortom één en al; voordelen zei jij toen hij bijna boven aan de trap stond. Overigens wel zodat hij zich nog aan de trap vast kon houden.

Growth mindset
En dat alles zei hij was nou het gevolg van een growth mindset. Het was duidelijk de bedoeling dat de mensen in de zaal zich die mindset het beste konden toe eigenen. Een fixed mindset betekende dat je ervoor koos onder aan de trap te blijven staan.
De zaal applaudisseerde na die verhelderende en inspirerende uitleg en wat er verder gebeurde vertelde de video niet.

Er mist iets
Even dacht ik:  ‘een onderhoudende video’ maar ik miste ook heel nadrukkelijk iets. Het is iets wat ik heel veel mis als mensen een peptalk te horen krijgen. In dit soort situaties wordt van ontwikkelen, groeien en veranderen een zaak van individuele medewerkers gemaakt. Een concept wat ook heel goed aansluit op een organisatie die bestaat uit flexwerkers. Als zij zich nu anders opstellen, een andere houding aannemen of voor een beter instelling kiezen dan komt het best in orde. En de man met de trap had weer laten zien hoe eenvoudig dat is, als je maar wilt.

Wie helpt?
Maar ik miste  wie je ging helpen bij het ontdekken  waar de treden waren, welke trap je het beste kon kiezen en hoe je de eerste stap zou kunnen zetten. Degene , die je hand even vast houdt of die in de buurt is om veen vast te pakken als je denkt te vallen. In een organisatie is dat je baas of je collega. Als je klein bent zijn het de juffen en de meesters op school. Al die mensen kunnen drie dingen doen. Je stimuleren om een trap te vinden en die te beklimmen. Je verhinderen dat te doen of alles aan het toeval overlaten en geen enkele interesse tonen.

Een andere ervaring

Er was het afgelopen weekend nog een hele andere ervaring. Ik was weer getuige van gesprekken van mensen, die via een uitzendbureau bij een logistieke dienstverlener werken. Niet zo maar eens een weekje maar driemaal een half jaar waarna ze gedwongen thuis zitten om daarna opnieuw een contract te krijgen dat tweemaal verlengd kan worden. Werken is voor hen belangrijk. Het is ook belangrijk door het gevoel van eigenwaarde wat ze ervan krijgen, het lijkt de kans te bieden op een ander en beter leven. Ze kunnen er ook mee voorzien in hun levensonderhoud en dat van eventuele kinderen.

Teleurstelling
Het zijn bijna allemaal vrouwen, die uit het buitenland komen en hier zijn omdat ze met een Nederlandse man trouwden. Ze praten met elkaar over hun teleurstelling, over het feit dat ze van hun teamleiders en supervisors elke keer weer horen dat ze de norm niet halen, dat ze sneller moeten werken. Dat het niet goed genoeg is. En ze zijn bang, bang dat ze hun baan kwijt raken en dan de huur niet meer kunnen betalen en niet meer voor hun kinderen zorgen. Behalve bang zijn ze ook teleurgesteld en boos. Toen ze net begonnen met werken waren ze nog van plan hun beste beentje voor te zetten maar ze zijn onverschillig geworden. Ze praten er met elkaar over waar het beter zou kunnen zijn. Ze praten niet over carrière of over rijk worden maar over een plek waar ze zich als mens behandeld voelen. Ik hoor voortdurend ‘daar moet je je niks van aan trekken’ of ‘daar moet je boven staan’ en ze verklaren naar elkaar het negatieve gedrag van hun leidinggegeven uit een slecht huwelijk, een naar verleden of iets dergelijks.

Praat erover
Soms probeer ik ze aan te moedigen er met hun leidinggevende of diens baas over te praten of met iemand van het uitzendbureau. Dat weigeren ze echter categorisch. Ze zijn erg bang dat dat tegen ze zal werken. En ik denk dan wat jammer voor hen en voor het bedrijf waarvoor ze werken. Dat er maar van zo’n beperkt deel van hun competenties gebruik gemaakt wordt. En wat doen die leidinggevenden hun werk toch slecht, wat laten ze veel kwaliteiten onbenut en wat beschadigen ze de competenties waar ze wel gebruik van maken. En wat letten hun managers ontzetten slecht op wat er gebeurt in hun organisatie.

De menselijke maat
Dit is precies waarover Benjamin Kessler van Insead het heeft als hij schrijft, dat de vierde industiële revolutie, in tegenstelling tot wat beweerd wordt, leidt tot systemen , leiderschap en processen, die op een dramatische manier de menselijke maat negeren.
Als ik zo’n video over de keukentrap zie dan denk ik hoe zou het zitten met de trappen voor deze vrouwen. Zij zagen een trap maar ze zakten gelijk door de eerste trede toen ze probeerden een stapte zetten. En inmiddels zien ze helemaal geen trap meer.

Welke trap?
Om een trap te kunnen vinden kijken ze naar de vrouwen om hen heen. Soms horen ze eist over een ander bedrijf waar het wel goed is. De meesten van hen hebben er ook al een paar geprobeerd en zijn tenslotte illusies armer weer terug gekomen bij het bedrijf waar ze nu werken. Daar is in elk geval werk en worden ze betaald.
Zo blijft het kunnen zetten van stappen op een ladder een kwestie van toeval. Stap 1 wordt nog wel eens ergens gezet. Maar omdat de succeservaring uitblijft wordt de trap ook weer verlaten en wordt er naar een nieuwe trap gezocht.

Goede leidinggevende
Voor veel mensen  ziet het er zo uit. Dat wordt pas anders al je een goede leidinggevende treft. Iemand die je helpt met het vinden van een goede trap en die je helpt te ontdekken waar de eerste , de tweede en de derde trede zijn. Als je het zo treft ontdek je steeds beter hoe je het zelf kunt doen.

Vallen en opstaan
Dat is overigens altijd een proces van vallen en opstaan, dat beschrijft Herminia Ibarra ook mooi in haar boek ‘Act like a leader, Think like a leader’.  Het vinden van een goed trap is geen kwestie van een test doen, ontdekken welk type je bent of een ander laten vertellen wat de beste route voor jou is. Kijk maar eens hoe moeilijk het is om de juiste vervolgstudie te kiezen voor middelbare scholieren.
Wat die trainer met die trap liet zien klopt wel maar hij vergeet er nogal wat bij te vertellen. Iets waarbij je juist de leidinggevenden in een organisatie aanspreekt. Zij spelen in organisaties een essentiële rol bij het vinden van de juiste trap en het ontdekken hoed je daar stappen opzet. Ook HR afdelingen spelen daar een belangrijke rol in.

de ander
In een artikel in Magazine Psychology van 10 oktober 2014 wordt sterk benadrukt dat je andere mensen nodig hebt om te kunnen leren. In dat artikel wordt gerefereerd aan een paper van Paul A. Kirschner van de OU en Jeroen J.G. van Merriënboor van de Universtiteit van Maastricht. In die paper leveren de schrijvers serieuze kritiek op de stelling dat mensen het beste hun eigen leren vorm kunnen geven. Ze benadrukken de noodzakelijke rol van anderen daarin.

Coachend leiderschap
Volgens mij is de leidinggevende daarbij de belangrijkste ander, en een coachende stijl is daarbij erg essentieel. De leidinggevende kan dan samen met iemand uitzoeken wat een passende trap is en hoe je daarop de eerste trede kunt nemen.
Het is jammer dat er nog zoveel vanuit gegaan wordt dat mensen daar zelf wel voor kunnen en zullen zorgen. Volgens Annie Murphy Paul is dat maar voor een enkeling weggelegd. Ze noemt Bill Gates, die werd echter ook geholpen maar zocht wel zijn eigen begeleider uit.
Ook millenials, die vaak als onafhankelijk gezien worden hebben mensen om hen heen nodig, die hen helpen met hun keuzes en die voor houvast kunnen zorgen als het nodig is.
Coachend leiderschap is een heel goed manier om aan die behoefte invulling te geven. Hoe je dat doet leer je in onze trainingen  of in onze coaching. Je kunt er ook over lezen in de boeken die we uitgeven.

En als je verder over wilt praten bel me dan 0622995926 of mail dirkboersma@excellentleiderschap.nl of één van mijn collega’s