Als het onrustig is in een organisatie

Een nieuwe leidinggevende
Een tijdje geleden kwam ik als adviseur terecht in een organisatie waar de mensen (het ging om hoog opgeleide professionals),  die er werkten  hun best deden om hun nieuwe leidinggevende een beentje te lichten. Ze probeerden op allerlei manieren ervoor te zorgen dat deze man van zijn functie werd ontheven. De vakorganisaties werden ingeschakeld, de pers werd verleid tot het plaatsten van negatieve berichten. Er werd  gesproken met politieke partijen. Kwade geruchten werden verspreid en in de organisatie werd veel geroddeld.

Gesprekken
Ik ben met al deze professionals gaan praten  en op basis van al die gesprekken kon ik maar één conclusie trekken er was sprake geweest van  een verwaarloosde organisatie. Er waren veel wisselingen in het leiderschap geweest en medewerkers hadden te weinig of verkeerde aandacht gehad. Dat had geleid tot een situatie die door de medewerkers als onveilig werd ervaren. De nieuwe leider was te ambitieus in zijn plannen en dat had de onveiligheid in een deel van de groep vergroot. Daartegen waren de medewerkers in verzet gekomen.

Kenmerken
Een verwaarloosde organisatie is een organisatie waarin het aan goed leiderschap ontbroken heeft. Er zijn veel wisselingen in de leiding geweest. Iedereen in de organisatie gaat zijn eigen gang. Mensen voelen zich onveilig . Er wordt niet meer geïnvesteerd. Praktische zaken lopen niet goed. Er is veel ruis en er wordt veel geklaagd. Mensen gaan hun eigen gang, maken hun eigen regels. Er zijn verschillende eigen ‘winkeltjes’. Mensen proberen personeelsbijeenkomsten te ontlopen. En er wordt gewacht op een sterke man of vrouw. Soms is die er al geweest maar vervolgens na een kortstondige euforie weer afgedankt of weggewerkt.

Analyses Petriglieri, Bion en Freud
Het is geen eenvoudige uitdaging om de leiding te krijgen in of van een verwaarloosde organisatie.
Uit de onderzoeken van Wilfred Bion maar ook die van Gianpietro Petriglieri, beiden psychiater en leiderschapsexpert wordt duidelijk dat je dan gemakkelijk slachtoffer wordt van onmogelijke verwachtingen van medewerkers.
De groep vormt zich een ideaal beeld van de leider, een leider, die alle problemen van de groep gaat oplossen. De leider moet als het ware een marionet van de groep zijn. Daarover schreef ik in een blog op 14 mei 2016.
De bekende psychiater Sigmund Freud beschreef dit verschijnsel helder in zijn boek’Group psychology and the analysis of the Ego (1922)
Het valt dus niet mee om de leiding te krijgen over mensen in een verwaarloosde organisatie of een verwaarloosd team. Een team keert zomaar tegen zo’n nieuwe leidinggevende. Het is ook niet altijd duidelijk wat daar nou precies de oorzaak voor is. Het is Bion, die dit soort processen beschrijft in zijn boek ‘Experiences in Groups (1968).

De leider is het podium
In een dergelijke situatie helpt het niet als een leider op het podium klimt en probeert de groep de goede kant op te krijgen. De leider is dan het podium zegt professor Linda Hall van de Harvard business school in een Tedtalk in 2015. De leider breng een proces op gang waardoor een gezamenlijk toekomstbeeld zich kan ontwikkelen.

Suggesties  van Joost Van Kampen
Joost van Kampen, die promoveerde op het onderwerp ‘verwaarloosde organisatie’ doet een aantal suggesties om in een verwaarloosde organisatie aan het werk te gaan . Lisette Thooft schreef daarover in MT Sprout (15-8-2022). Ze noemt 5 suggesties van Van Kampen
1. Werk aan goede relaties met je medewerkers
2. Doe een paar stappen terug en begin opnieuw
3. Ga niet marchanderen. Wees standvastig in het handhaven van regels en afspraken
4. Houdt rekening met individuele medewerkers pas je aanpak daarop aan. Dus maatwerk
5. Verdiep je in je mensen , neem er de tijd voor. Geef vertrouwen de kans om te herstellen. Neem het gezegde;  Vertrouwen komt te voet maar gaat te paard, serieus.

In elke organisatie
Deze suggesties werken niet alleen in een ‘verwaarloosde’ organisatie. Ook in een  ‘gewone’organisatie werpt een dergelijke aanpak haar vruchten af.
In onze opleidingen besteden we er daarom serieus aandacht aan.

Dit onderwerp komt ook aan de orde in onze trainingen Coachend Leiderschap en Excellent Leiderschap. Van beide trainingen begint binnenkort weer een nieuwe editie. Misschien ken je iemand voor wie deze trainingen interessant kunnen zijn. Voor meer informatie en aanvangsdata kun je terecht op onze website https://www.excellentleiderschap.nl/opleiding-en-training/