Zelfsturende volgers

Mensen doen gemakkelijk wat anderen doen. We noemen dat wel kuddegedrag. Als de anderen volgen, volgen wij ook. een leider, die grote beloften doet maakt het ons makkelijk om te volgen, klakkeloos te volgen.Hij of zij maakt gebruik van onze behoefte aan richting. Mike Lehr, noemt dat de donkere kant van leiderschap. Nu we weer naar de stembus moten, manifesteert die vorm van leiderschap zich regelmatig.

Stemmen
Volgende week mogen we weer naar de stembus. De verkiezingen voor de gemeenteraden staan weer voor de deur. Net als bij andere verkiezingen staat ook hier de verdeling van beperkte middelen centraal. Meer geld voor wegen, voor zorg, voor onderwijs, voor wonen, voor groene energie maar ook minder geld voor wegen, een mooi gemeentehuis, overbodige ambtenaren, nutteloze programma’s en ga zo maar door. Mensen, die op de lijst van een partij staan worden verleid tot het doen van uitspraken over geld. Waar gaan zij het aan besteden?De vraag hoe je de beschikbare middelen gaat besteden bepaald in belangrijke mate welke mensen je zullen volgen. Jouw vakje rood gaan maken in het stemhokje, hoeveel stemmen je krijgt en of je dus deel gaat uitmaken van het besturend orgaan van de gemeente. Als je beloofd dat het zwembad open blijft kun je stemmen krijgen, Als je extra geld beschikbaar stelt voor de minima krijg je misschien een zetel en als je de lokale lasten voor ondernemers verlaagd zullen die, misschien, op je gaan stemmen.

Hoeveel geld?
Net als in grote politieke discussies lijken volgers zich vooral druk te maken over de hoogte van het bedrag wat voor een bepaald onderwerp beschikbaar is. Minder geld voor onderwijs lijkt dan automatisch slechter onderwijs te betekenen en meer geld voor onderwijs het omgekeerde.
In een blog van 25 juli 2011 schrijft Mike Lehr over de kudde mentaliteit van volgers, hij noemt dat de donkere kant van leiderschap. In het artikel verwijst hij naar onderzoek van Jens Krauze, waaruit blijkt hoe makkelijk mensen zich door anderen laten meenemen in een beweging. Uit de onderzoeken blijkt hoe makkelijk mensen zich mee laten nemen in een beweging. Veel mensen zijn op zoek naar een leider, die de richting voor hen aangeeft. Mensen vragen zich niet kritisch af of de gekozen richting juist is. Ze volgen zoals wij dat noemen klakkeloos.

Klakkeloos
Soms lijkt het hebben van mensen, die klakkeloos volgen aantrekkelijk. Mensen doen zomaar wat je zegt of gaan in de richting die jij wijst. Lehr merkt op dat daar ook heel gevaarlijke kanten aan zitten want mensen vragen doen het ook bij leiders, die slechte dingen willen. De geschiedenis laat ons zien hoe waar dat is.  Het is echter ook een probleem als je wel de goede kant op wil want dit soort volgers denkt niet kritisch na en heeft moeite met het handelen in situaties, die complex en dynamisch zijn, die vragen om nuances in het handelen. Situaties waarin gedrag op de situatie moet worden afgestemd. Situaties waarin je niet het gedrag van je buurman of buurvrouw kunt imiteren.

Dialoog
Je hebt iets aan volgers als ze zichzelf een kritisch oordeel kunnen vormen over een situatie en daar hun handelen op kunnen afstemmen. Dat vraagt om volgers, die een visie hebben  en volgers die een situatie kunnen analyseren, volgers, die de moed hebben daar een dialoog over te hebben met hun omgeving en die dan tot zelfstandig handelen kunnen komen. Dit noem ik zelfsturende volgers. Zelfsturende volgers maken je organisatie sterk. Die zijn niet voor één gat te vangen. Die roepen niet bij de eerste de beste tegenslag om extra budget. Zelfsturende volgers gaan aan de slag om een bij hun situatie passende oplossing te bedenken, die in lijn is met de visie, die gerealiseerd moet worden. Excellent leiderschap betekent dat je gericht bent op het ontwikkelen van dit zelfsturende volgerschap. Dat betekent dat je in gesprek bent over die visie, dat je vragen durft te stellen, die de kern raken. Dat betekent ook dat je bereid bent jezelf bloot te geven. Dat je je motieven en keuzes laat kennen. Dat je stimuleert dat anderen je bevragen, ook al voel je je daar soms ongemakkelijk bij.

Zelfsturende volgers
Meer geld naar.., en noem het thema maar op, bezorgt je volgers, klakkeloze volgers. Een inhoudelijke discussie voeren over moeilijke onderwerpen en daarbij ook de moeilijke kanten niet schuwen bezorgt je zelfsturende volgers. Neem mensen mee in het denken over het thema waar je voor staat, laat zien dat het inspanningen vraagt om het te realiseren. Laat mensen nadenken over wat het betekent om te volgen. Laat mensen zien dat het consequenties heeft. In de politiek is dat misschien niet gemakkelijk. Het valt misschien niet mee om je potentiële volgers te ontmoeten, aan de andere kant biedt het je ook een kans want een gesprek zorgt voor meer verbinding dan een roos , een ballon of een button uitdelen en een grote belofte te doen. In je eigen organisatie is het gemakkelijker. Daar weet je wie er in je afdeling werken  of wie er op de loonlijst van je bedrijf staan. Met die mensen kun je aan de slag om ze tot zelfsturende volgers te ontwikkelen.
Leiderschap lijkt misschien sterk met klakkeloze volgers maar echt sterk en excellent leiderschap krijg je met zelfsturende volgers.