Toezicht

Als leden van een raad van toezicht beter leren vragen stellen gaat de kwaliteit van het toezicht er stevig op vooruit

Toezicht schiet tekort
De toezichthouders trekken de laatste jaren sterk de aandacht. In diverse radioprogramma’s en TV programma's en krantenberichten is te horen hoe ze tekort schieten in hun toezicht. Er werd in verband met het onderzoek naar de directeur van het COA, vorig jaar,  gesproken over Loek Hermans, die maar liefst 17 raden van toezicht of raden van commissarissen leidde.( Inmidels heeft hermans in elk geval zijn senatorschap voor de VVD gestaakT). Maar in de situatie met het CAO had zijn raad  vier maal per jaar een vergadering met de directeur van het COA en het leek de commentatoren ook wel heel moeilijk om op die manier zicht te houden op wat er in een onderneming gebeurt. Vervolgens werd er gesproken over meer regels, andere regels, dichter op de directeur zitten en ga zo maar door. In een programma op radio 1 was een adviseur voor raden van commissarissen aanwezig, die naar mijn mening  de vinger op de zere plek legde. Het ging volgens hem niet om meer regelgeving, niet om meer vergaderen maar om het toezicht beter uitoefenen in de praktijk. Dat betekent zorgen dat je weet wat er aan de hand is. Het is grappig om te zien hoe dicht dat bij coachend leidinggeven ligt. Je hebt er namelijk een sterk ontwikkelde vaardigheid in het vragen stellen voor nodig en dan ook nog eens het goede vragen stellen. Niet de vragen om iemand onderuit te halen, niet de vragen om je eigen gelijk te halen, niet de vragen van een detective maargewoon de vragen die je stelt omdat je nieuwsgierig bent omdat je graag wilt weten hoe het zit omdat je echte belangstelling hebt.

Hoeveel mensen?
Als ik met de manager van een station over z’n station loop en hem vraag hoeveel mensen er op dat moment in dienst zijn (bij benadering) en hij heeft geen idee dan weet ik dat er iets niet in orde is. Nou vraag ik inderdaad heel graag, toen ik nog op de basisschool zat gaf de tandarts mij een tik met z’n tang omdat ik niet stopte met vragen wat hij nu aan het doen was en als ik een tijdje met biologen praat denken ze dat ik biologie heb gestudeerd. Mijn antwoord is dan steevast, nee maar ik kan wel vragen stellen.

Uitleggen
Soms ontmoet ik wel eens een lid van een raad van toezicht en net als sommige directeuren zijn die vaak goed in het vertellen, in het uitleggen hoe de wereld in elkaar zit. Ze proberen het beste van zichzelf in een onderneming te stoppen. Als je dat doet in die vier bijeenkomsten blijft er niet veel tijd over voor vragen stellen en goed om je heen kijken. Als je dan ook nog eens al die pagina’s met opgepoetste cijfers door moet komt er helemaal niets meer van terecht. Het is niet voor niets dat een topconsultant als Ram Charan bekend staat als iemand die alleen maar vragen stelt. Leden van raden van toezicht worden meestal benoemd vanwege hun kennis en dat maakt het moeilijk om nog nieuwsgierig te zijn naar wat er in een bedrijf gebeurt. Mijn advies aan de raden van toezicht is; leer beter vragen stellen, beter waarnemen, beter luisteren. Ga je trainen in die vaardigheden zorg dat je daar beter in wordt. Doe dat samen met anderen, zorg dat je echt oefent en dat je feedback krijgt op je vorderingen. Dat is effectiever dan het maken van nieuwe regels. Bij het Centrum voor Excellent Leiderschap en bij de Associatie voor Coaching willen wij de leden van de raden van commissarissen graag ondersteunen met onze trainingen, die gericht zijn op het toepassen van die vaardigheden.

Wat staat je nog in de weg om je in te schrijven?