Proeven

Als je proeft weet je of je op de goede weg bent

Koken
Gisteravond heb ik het gerecht rendang gekookt voor vrienden. Lekker een avond in de leuken staan, Goed om even los te komen van de dagelijkse drukte. Rendang is een Indonesisch rundvlees gerecht. Het is niet echt een eenvoudig gerecht en het kost ook heel wat tijd om het goed klaar te maken. Het kost zeker een uur of vijf. Tegenwoordig lukt het eigenlijk altijd en het is leuk al proevend de progressie van het gerecht te volgen.

Recept
10 Jaar gelden was dat wel anders. Mijn vrouw en ik hadden toen net een Indonesisch restaurant geopend en als het druk was moest ik hand en spandiensten verrichten in de keuken. Ik dacht dat ik wel een beetje kon koken maar dit was toch iets anders.
Als ik aan het koken van rendang werd gezet, vroeg ik bijvoorbeeld aan mijn vrouw hoeveel laos moet erin en het antwoord was “genoeg”. Dat was een vervelend antwoord, dat was ik niet gewend. Wat is nou genoeg, is dat een mespunt, een theelepel, een eetlepel of vijf gram? Maar die vraag kon mijn vrouw niet beantwoorden ze bleef bij genoeg. Stiekem dacht ik misschien wil ze het wel niet vertellen. Op mijn vraag hoeveel genoeg dan wel niet was zei ze: “nou genoeg is genoeg” en op mijn reactie hoe ik dat dan moest weten reageerde ze met: “dan moet je proeven”. Ook een heel irritante reactie waar ik niet blij mee was.

Stuurloos
Tot mijn verrassing heb ik het toch geleerd en tegenwoordig proef ik ook gedurende het kookproces en weet ik of er nog een beetje laos of een beetje koenjit of nog wat daun jeruk bij moet. Ik had nooit gedacht dat ik dat zou leren. Wat natuurlijk vanaf het begin wel heel belangrijk was is dat je weet hoe de goede rendang hoort te proeven. Als je dat niet weet ben je stuurloos in het kookproces.Onder het koken bedacht ik dat er veel parallellen zijn met hoe wij werken in onze organisaties

Voorgeschreven
Vaak is er sprake van een proces waarin de uit te voeren handelingen meer of minder helder gespecificeerd zijn. De volgorde is helder, de hoeveelheden zijn voorgeschreven en de te besteden tijd is vastgelegd. Veel certificeringen zoals ISO staan voor deze manier van werken. De processen zijn ontworpen door een stafafdeling, een bedrijfsbureau of een consultant en de mensen in de primaire processen voeren de handelingen uit die in hun taak of functieomschrijving staan. Deze manier van werken leidt gemakkelijk tot het je niet meer verbonden voelen met het eindprodukt of de uiteindelijke dienst die geleverd moet worden. Je identificeert je met wat jij moet doen. Als er iets fout gaat heb jij het niet gedaan het is vast ergens anders fout gegaan. Als manager wordt je in de valkuil van het detectivewerk gezogen. Een juiste uitvoering van de processen wordt een belangrijk aandachtsgebied. Je moet met name goed op alle koppelingen tussen deelprocessen lette. Als je niet oplet blijft er voor de kwaliteit voor het eindprodukt weinig tijd meer over.

Proeven
De andere manier van weken start bij een voorstelling van het eindprodukt. In de organisatie ben je daarbij steeds aan het kijken of wat er gebeurt nog opgelijnd is naar dat eindprodukt. Als je dat doet op een coachende manier kun je daarbij veel verantwoordelijkheid leggen bij de mensen, die in het proces actief zijn. Die moeten ook steeds werken vanuit het beeld van het eindprodukt en de stappen die er toe leiden. Als manager zorg je steeds dat die afstemming er is, je luistert, je vraagt, je neemt waar en je bent zo steeds op de hoogte of het goed gaat met de afstemming en met de kwaliteit van het eindproduct. Proeven is luisteren, vragen en in gesprek zijn. Ook zorg je ervoor dat je weet waarover je klanten wel of niet tevreden zijn.

Mijn rendang smaakt lekkerder doordat ik steeds beter kan proeven of het eindresultaat gehaald gaat worden. Ik kan steeds beter bijsturen. Oefening baart kunst. Ik dacht dat ik dat nooit zou leren maar ben nu dankbaar dat ik dit leerproces ooit begonnen ben.