Wij helpen je graag verder! +31 492386063

Luisteren in plaats van oplossingenthousiasme

12 juli 2021, gepubliceerd door Dirk Boersma

Trainingsacteur
Zo nu en dan wordt ik gevraagd als trainingsacteur. Ik voldoe met plezier aan zo’n verzoek. Sinds ik lang geleden de moed had mee te spelen in kluchten op het Groningse platteland  heb ik de smaak van het spelen van een rol te pakken. Niet in de laatste plaats omdat ik het fijn vind dat mensen dan aardige dingen tegen me zeggen. Maar ook omdat het een manier is om mensen feedback te geven op iets wat ze zeiden of deden. Wat het effect daarvan was op mij en wat ze zouden kunnen doen om het effect te bereiken wat ze wilden bereiken.

Oefenen
Kort geleden was ik trainingsacteur in een training voor mensen, die als vrijwilliger graag iets wilden betekenen. Ze begeleiden ondernemers, die in de problemen zijn geraakt bij hun inspanningen hun zaken weer op de rails te krijgen. We gingen de intake gesprekken oefenen.
Het is de bedoeling om in zo’n intakegesprek te komen tot verbinding met de ondernemer, die in de problemen zit. Die boos is, gefrustreerd of terneergeslagen.  Een ander doel is je een eerste beeld vormen van wat er aan de hand is, wat er speelt in de situatie van deze ondernemer.
Je kunt iemand pas helpen als je goed weet hoe de vork in de steel zit. Om daar achter te kunnen komen is het belangrijk dat iemand kan en wil vertellen wat er aan de hand is, wat hij of zij als probleem ziet, wat het gevoel daarbij is, welke gedachten er in iemands hoofd zitten  en waarbij hulp gewenst wordt.

Vertrouwen
Iemand moet voldoende vertrouwen in de hulpverlener hebben om zich open te stellen voor de hulpverlener. Het is belangrijk dat de hulpzoeker het achterste van z’n tong laat zien.
In de training in het belangrijk de deelnemers te helpen uitvinden hoe ze kunnen beginnen met  het bouwen aan zo’n open relatie met de hulpzoeker.

Lastig
In de praktijk blijkt dat niet mee te vallen. Op één na kwamen de deelnemers maar weinig te weten  en leiden hun interventies tot een defensieve opstelling bij de hulpvrager. Dat was bijzonder omdat het in bijna alle gevallen ging om mensen, die een verantwoordelijke positie bij de overheid of in het bedrijfsleven hadden gehad. Ze hadden al een hele carrière als manager of consultant achter de rug en ik neem aan dat het  ze in die periode ook te maken hadden gehad met klanten, collega’s, medewerkers en hogere managers  met wie ze ook een situatie moesten analyseren  om te ontdekken wat er aan de had zou kunnen zijn. Ze hadden voorafgaand aan deze training dag ook nog eens gehoord hoe belangrijk het was om goed te luisteren.

Luisteren moeilijk
Dat luisteren bleek echter bijzonder moeilijk te zijn. Ze hadden veel te snel een beeld van wat er aan de hand was en in plaats van goed luisteren en doorvragen werd elk signaal van mijn kant in het beeld wat ze al hadden geperst.
Mijn uitingen van verzet, werden niet opgepikt. Er werd weinig waargenomen en dus ook weinig ontdekt in de intake.

Vooronderstellingen
Ze wisten als het ware ,voor het gesprek begon al, dat het lag aan ondeugdelijk marktonderzoek, aan een gebrekkige administratie , gebrek aan discipline en ga zo maar door.  De overtuigingen, vooronderstellingen , verwachtingen en het referentiekader van de hulpverlener belemmerden diens waarneming. Dat ik ruzie had met mij partner, dat ik bang was om  mij compagnon aan te spreken. Dat mijn schoonvader de gewoonte had om een greep in de kas te doen om zijn eigen zaak te kunnen financieren kwam allemaal niet aan het licht.

Niet serieus genomen
En ik voelde me absoluut niet serieus genomen. Eén van de deelnemers  zei het in een  feedback ronde heel treffend; ‘Je begon aan het gesprek als een volwassen man maar aan het eind van het gesprek was je een kleine jongen’.

Oplossingsenthousiasme
De deelnemers waren allemaal vriendelijk, aardig en zeer behulpzaam. Maar ze hadden last van hun ‘oplossingsenthousiasme’ zoals mijn voormalig collega Willem Verhoeven het noemt.
Afgelopen week mocht ik een team begeleiden in het ontwikkelen van een nieuwe structuur voor de afdeling. In die bespreking gebeurde iets soortgelijks. Er werd slecht geluisterd, niet gevraagd  en er kwamen vooral meningen over tafel. Het koste de nodige moeite de deelnemers aan het luisteren te krijgen. Ik moest daar heel alert voor zijn.

Aardige mensen
Maar het waren allemaal aardige mensen, die het beste wilden. Maar luisteren, nee daar kwam niemand op, laat  staan vragen of doorvragen. Aan oplossingen geen gebrek.Het blijkt heel moeilijk om het denken over oplossingen los te laten als je in een discussie zit.

Betekenis hebben
Onze aangeboren behoefte van betekenis te zijn voor anderen maakt dat lastig. In het werk van professor Mathew Lieberman en van professor Nichola Raihani wordt dat heel duidelijk. En uit ander onderzoek blijkt dat we om goed te luisteren echt geïnteresseerd moeten zijn in de andere persoon. En we moeten ons er bewust van zijn dat geïnteresseerd zijn in de persoon niet hetzelfde is als geïnteresseerd zijn in diens casus. In zijn boek Cruciale dialogen maakt Johan Roels zichtbaar hoe je dat voor elkaar kunt krijgen.

‘luisterbeurten’
Het zou mooi zijn als we op de basisschool in plaats van spreekbeurten  ook luister beurten kregen.
In onze trainingen besteden we veel aandacht aan luisteren, dus als je er beter in wilt worden schrijf je dan in.
Wat ga jij doen om er beter in te worden?

Wil je hier verder over praten bel me dan 0622995926 of mail dirkboersma@excellentleiderschap.nl of één van mijn collega’s

Stel je vraag via ons contactformulier

Neem contact met ons op!
Voor al je vragen kun je bellen met

+31 492386063