Wij helpen je graag verder! +31 492386063

Bange bazen

30 juli 2021, gepubliceerd door Dirk Boersma

Wie is verantwoordelijk?
De laatste weken wordt ik steeds opnieuw geconfronteerd met managers, die kampioen lijken te zijn in het elders situeren van de verantwoordelijkheid. Ook in de debatten tussen kabinet en tweede kamer meende ik die beweging te zien.

Een humoristische collega
In de tijd dat ik mijn loopbaan in het HR werkveld begon als trainer en coach bijna a 50 jaar geleden nu had ik een humoristische collega. Hij spraak graag over ‘de kampioenschappen verdekt opstellen ’en over het ‘zwarte pieten’ met verantwoordelijkheden of over het ‘omhoog gevallen wegens totale gewichtloosheid’. We lachten er in die tijd smakelijk om  en ik moest ook weer lachen toen ik Pieter Derks hetzelfde beeld hoorde gebruiken in zijn column over ruimte reisjes.

Angst
Dat verdekt opstellen heeft met angst te maken. Bang zijn verantwoordelijk te worden gehouden en daarvoor straf te krijgen. Het is het verdekt opstellen wat je op de middelbare school tegenkwam. Als er kattenkwaad was uitgehaald, als er een smeulende veter onder een bankje lag of als de lens van de overheadprojector was afgeplakt met een stukje plakband. Als de leraar dan vroeg wie dat gedaan had, hoorde je niets, er meldde zich niemand als dader. Soms moest de hele klas dan nablijven tot duidelijk werd wie de dader was. Op dat moment begon het elkaar de schuld geven.

Onder druk…….
Onder druk wordt alles vloeibaar, dat probeerde de leraar die de hele klas liet nablijven. Het was echter ook een uitsprak die ik regelmatig hoorde uit de mond van één van leden van de directieraad van een hele grote organisatie. Ik was onderdeel van een managementteam van één van de businessunits. Als wij met dit directielid vergaderden vooral om verantwoording af te leggen. Kwam hij met deze uitspraak als hij genoeg had van onze argumenten tegen de kostenreductie die hij wilde zien. Een kosten reductie die wij als niet realistisch zagen omdat we dan niet langer in staat zouden zijn de dienstverlening aan onze klanten te bieden, die afgesproken was.
Dat het ons ook metterdaad niet lukte bleek niet zo lang daarna.

Een grote auto
Ik stond samen met collega’s achter het raam van mijn kamer vanwaar je een goed uitzicht had op de parkeerplaatsen voor het kantoor. We keken naar de auto van onze nieuwe directeur, die twee parkeerplaatsen in beslag nam. Ik hoorde mijn collega’s  vertelden over de bijnaam die deze nieuwe directeur had. Een slager werd hij genoemd. Hij had een spoor van draconische ingrepen op zijn naam staan vertelden de verhalen.

Onze beurt
Nu waren wij aan de beurt. De stemming was niet goed en de volgende dag werd de nieuwe directeur door mijn collega’s getrakteerd op taarten en flessen wijn.  Ik kon het niet. Ik had nog veel contact met de directeur die eruit gevlogen was. De druk had niet tot veel vloeibaarheid geleid maar er was wel veel gebroken. Dat betekende puin ruimen, lijmen en pleisters plakken.
Er was al enige tijd een sombere stemming over het bedrijf neergedaald, mensen waren moedeloos en het ziekteverzuim liep de spuigaten uit. Medewerkers waren het vertrouwen in de toekomst van de businessunit kwijtgeraakt.

Een ficus Benjamin
Toen we niet lang daarna door de nieuwe baas, ja de slager, die in het geheel geen slager bleek te zijn, bij elkaar geroepen werden in een restaurant in de buurt, kwam hij binnen met onder zijn arm de grote ficus Benjamin, die bij de receptie stond, die ficus stond er treurig bij, er zaten nog maar een paar bladeren aan. De nieuwe baas zette voor zich op tafel en zei vervolgens: ‘dit zijn jullie, dat kan en mag natuurlijk niet, daar gaan we iets aan doen. Als je al niet voor een plant kan zorgen hoe kan je dan voor jezelf zorgen.

Een nieuwe start
Zo maakte hij die ochtend een start met een nieuwe manier van werken. Ik mocht daar een centrale rol in spelen en heb zo mogen ontdekken hoe belangrijk en motiverend het werken vanuit een zelf gekozen toekomst perspectief is. Hoeveel ruimte en creativiteit dat oplevert. De organisatie kreeg vleugel. Iedereen wist waar hij of zij aan toe was en ook nog eens hoe anderen daarmee bezig waren.
Dat was en grote verandering.

Een stempel
Het maakte ook mooi zichtbaar hoe iemand aan de top een stempel op een bedrijf kan zetten.
Hoe managers onder druk angstig worden en gemakkelijk naar anderen gaan wijzen als dingen niet lukken dan zie je het zwarte pieten  en het verdekt opstellen onmiddellijk de kop op steken.
Het heeft geen enkel zin om de bladeren van de plant te gaan poetsen of ze te vervangen door andere bladeren. Je moet aan de slag met de wortels en de stam.

Het ligt aan de medewerkers
Toch merken wij keer op keer dat managers ons in gesprekken vragen iets te doen met hun medewerkers, die geen initiatief tonen, geen verantwoordelijkheid nemen, de kantjes er af lopen en ga zo maar door. Ze schetsen dan het beeld dat die medewerkers tekort schieten en het hart niet op de goede plaats hebben.

Niet bewust
Veel leidinggevenden  zijn zich, zo lijkt het,  totaal niet bewust van de rol die zij spelen in het functioneren van hun medewerkers. En voor mensen nog hoger in organisaties is het nog moeilijker zich te realiseren dat onder druk zetten heel gemakkelijk tot ongewenste brokken leidt.
In onze trainingen  wordt je je bewust van mechanismen als deze en hoe je als leidinggevenden op een andere manier invloed heb dan je op het eerste gezicht zou denken.

Coachend leiderschap
En je leert dat coachend leiderschap een stijl die gericht is op het ontwikkelen van zelfsturend worden  van medewerkers van jou als baas vraagt dat je zelf ook zelfsturend bent. Dat je kunt omgaan met je angsten en deze niet afreageert op je medewerkers.

Als je gedrag overeenkomt met wat je zegt ben je geloofwaardig. Als je gedrag en je praten discrepanties vertonen verlies je die geloofwaardigheid. Waardoor wordt je gedrag bepaald? Lees dat in het blog ‘Walk you talk’.

Artikel lezen

Wil je hierover of over iets anders verder praten bel me dan 0622995926 of mail dirkboersma@excellentleiderschap.nl of één van mijn collega’s Alwin en William

Stel je vraag via ons contactformulier

Neem contact met ons op!
Voor al je vragen kun je bellen met

+31 492386063