Emoties en behoeften

Emoties
Enkele weken geleden citeerde ik in een blog de volgende uitsprak van een deelnemer aan een training. “Emoties kosten altijd geld” beweerde  hij met grote stelligheid. En inderdaad vaak vinden we het lastig om met emoties om te gaan. Ik hoef niet ver te zoeken.

Schade en schande
Vroeger eindigde ik op mijn verjaardagen vaak alleen op mijn slaapkamer omdat ik absoluut niet om kon gaan met de emoties die al die aandacht bij mij opriepen. Ik kreeg ruzie met mijn ouders met het bezoek en dat eindigde dan in voor straf naar mijn kamer. Ook mijn eerste relaties waren niet vlekkeloos, ik was vreselijk jaloers en hoewel ik dat probeerde te verstoppen het lukte mij niet om controle te krijgen over de angst of de boosheid die ik voelde. Mijn vader, die werkzaam was bij de gevangenis nam mij dan wel eens mee en in de stilte en de rust van zijn kamer kwam ik dan langzaam weer tot rust. Ik hoorde regelmatig dat ik een geringe frustratietolerantie had, ik vond het een prachtig woord maar ik kon er niets mee, evenals met de adviezen, eerst maar eens tot 10 te tellen  en me te oefenen in zelfbeheersing. Dirk is zo lustgevoelig zeiden mijn vader en moeder tegen elkaar.  Die emoties, die in mijn jeugd veel over mij te zeggen hadden hebben inderdaad het nodige geld gekost, kapotte ruiten, gesneuveld serviesgoed etc. en de immateriële schade was misschien nog wel groter, voor straf nablijven op school, op mijn kamer moeten blijven en relaties die beeindigd werden.

Verandering
Er kwam verandering in toen ik opgeleid werd tot trainer. Daar moest ik leren met feedback om te gaan. En bij feedback spelen emoties een belangrijke rol. Ik leerde dat gevoelens en emoties iets met jou doen als je er zelf niet bewust en actief mee omgaat.

Oefenen
Dat bewust en actief omgaan met je gevoelens en emoties bleek en blijkt nog behoorlijk ingewikkeld. Het vraagt veel oefening. Ik kan me nog goed de sessies in Huize Bergen in Vught herinneren waarbij onze trainer, Louis de Swaaf steeds weer interrumpeerde met de constatering ,dat is geen gevoel of emotie dat is een mening. We werden er moedeloos van  maar stapje voor stapje kregen we het beter onder de knie. Ik leerde ook de voordelen ervan, hoe het benoemen van een emotie al hielp bij het er grip op krijgen. Zodra de emotie een naam kreeg verloor die emotie een deel van haar kracht en kon je  er iets mee doen. De emotie deed dan niet langer iets met jou.

Een handzaam boek
Voor mensen die leiding geven is het erg belangrijk om te kunnen omgaan met emoties, zowel die van henzelf als die van anderen. Roger Fisher en Daniel Shapiro schreven er een handzaam boek over. Het heet Beyond reason. De ondertitel is ‘using emotions as you negotiate’. De titel suggereert dat het een boek is wat zich vooral richt op het gebruik van emoties als je onderhandeld maar het is belangrijk om te weten dat de schrijvers zich richten op bijna elke interactie tussen mensen de rol die emoties daarbij hebben.

Emoties in werking
Ze laten zien hoe veel last je kan hebben van emoties waar je geen grip op hebt. Ze zorgen ervoor dat je aandacht zich op de verkeerde zaken richt, ze kunnen een relatie kapot maken, ze kunnen ingezet worden om je te misbruiken ( ijdelheid is daarvoor een  kwetsbare plek) ) Als je echter bewust bent van je eigen emoties en ook begrijpt hoe je de emoties van anderen kunt beïnvloeden dan kun je daarmee zorgen voor het bereiken van je resultaten of die van je organisatie.

Aardig zijn
Dat  sluit aan op de ontdekkingen van Jonathan Haidt die in zijn werk laat zien hoe belangrijk het is als mensen je aardig vinden. Fisher en Shapiro schrijven dat positieve emoties bijdragen aan het bereiken van zakelijke resultaten, dat positieve emoties leiden tot verbeterde relaties en een betere verbinding, maar ook dat positieve emoties  je niet moeten weerhouden ook inhoudelijk te checken of afspraken nog aansluiten bij wat je wilt bereiken.
Het blijft belangrijk je te realiseren dat je emoties niet moet ontkennen want dan doen ze iets met jou waar je later spijt van krijgt.

Ingewikkeld
Het omgaan met emoties is, zoals ik hierboven al beschreef een ingewikkelde uitdaging. Daarom schetsen Fisher en Shapiro een aanpak, die je helpt emoties te voorzien. Ze laten zien dat emoties altijd iets te maken hebben met onze behoeften en het als dan niet vervuld worden daarvan.Ze stellen de behoeften die voor een belangrijk deel onze emoties veroorzaken vooral op het gebied van de relaties liggen. Daarmee sluiten ze naadloos aan op de onderzoeksresultaten van Mathew Lieberman die ook laat zien dat onze allerbelangrijkste behoeften liggen op het vlak van relaties aangaan en bevestigen.

Behoeften
 Fisher en Shapiro benoemen in deze dimensie vijf belangrijke behoeften. De behoefte gewaardeerd te worden, de behoefte erbij te mogen horen, de behoefte aan ruimte voor jezelf, de behoefte aan status en de behoefte aan een rol. Positieve emoties zijn het resultaat van het vervuld zijn van deze behoeften en negatieve emoties het gevolg van het niet vervuld worden vaan deze behoeften of het belemmerd worden in het vervullen ervan. Fisher en Shapiro benadrukken data het erg belangrijk is om je daar bewust van te zijn.

Leiding gevenden
Voor leidinggevenden is dat met name de moeite waard. Het helpt je je eigen gedrag te begrijpen en dat van de mensen om je heen. Welke gedrag van je leidinggevende of je collega leidt tot het in de knel komen van welke behoefte  bij jou en wat betekent dat voor jou gedrag naar je medewerkers. Welke behoeften bij de je medewerkers worden gefrustreerd, wat betekent dat vor hun gedrag en hoe ga je daarmee om. Als je als leidinggevende denkt dat vooral financiële beloning belangrijk is en je begrijpt niet dat vooral de relaties belangrijk zijn dan heb je kans dat je voortdurend de plank mis slaat. Zo sprak ik recent nog een directeur die zich eraan  negerde dat medewerkers zo graag hoorden dat ze het goed deden. Vissen naar complimentjes noemde ze dat.

Waardering
En in de medewerkersbetrokkenheid onderzoeken die wij doen, zien we zo vaak dat medewerkers teleurgesteld zijn dat ze wel horen dat iets niet goed gaat maar nooit als iets wel goed gaat.
Zo is ons leven vol emoties, van onszelf en die van anderen. Emoties die het gevolg zijn van al dan niet vervulde behoeften. Emoties, die zich bijna altijd via een omweg laten kennen en die daardoor vaak niet effectieve reacties oproepen.
Hoe ga jij ervoor zorgen dat je als leidinggevende bewuster leert omgaan met de emoties vanjezelf en de mensen om je heen?

Wil je hierover of over iets anders verder praten bel dan 0622995926 of mail dirkboersma@excellentleiderschap.nl