Een spagaat

Succesvolle leider
Het is nog maar kort geleden dat Mark Zuckerberg gezien werd als het voorbeeld van een succesvolle leider. Je kunt dat op veel plaatsen lezen oa. in de Forbes van één jaar geleden. En nu lees ik vandaag bij ‘Welingelichte kringen’ ineens dat de aandeelhouders van hem af willen.  De argumenten die de aandeelhouders gebruiken verschillen wel van de argumenten die gebruikt worden door de mensen die hem als een goede leider beoordelen.

Verschillende zienswijzen
De aandeelhouders  poneren dat hij de waarde van het aandeel schade berokkend met zijn handelen. De mensen die hem een goede leider vinden roemen het feit dat hij zich aan z’n beloften houdt. Dat hij zich bewust is van de gevolgen van z’n handelen. Dat hij verantwoordelijkheid neemt voor de fouten die hij maakt. En hij zorgt voor verbetering als hij fouten maakt. Dat is wat Bruce Weinstein over hem schrijft. En Ekaterina Walter, storytelling expert roemt zijn passie, het feit dat hij z’n purpose kent en deelt, de ruimte die hij aan zijn medewerkers geeft, de manier waarop hij productontwikkeling stimuleert en de manier waarop hij samen werkt met Sheryl Sandberg de COO van facebook.

Niet alleen
Er wordt dus op verschillende manieren aangekeken tegen Zuckerberg en er zijn dus verschillende opvattingen over wat als goed leiderschap gezien wordt. Wat Zuckerberg nu overkomt heb ik in mijn loopbaan al diverse malen meegemaakt en ik heb er ook al eerder over geschreven. De directeur van een woonzorgcentrum dat in de prijzen valt, die door zijn medewerkers op handen gedragen werd, die weg moest. De businessunit directeur bij een grote international, die een fantastische betrokkenheid bij zijn medewerkers bewerkstelligde, die zelf vertrok. De directeur van een excellente school, die ermee stopte.

Welke kunst?
In al die gevallen was er sprake van grote verschillen in oordeel tussen de mensen die voor je werken, de externe deskundigen aan de ene kant en de mensen die je salaris betalen aan de andere kant. Afhankelijk van met welke bril op je kijkt zie je andere dingen. De grote kunst voor iemand in een leidinggevende positie is daar op een goed manier mee omgaan. Als de term situationeel leiderschap niet reeds gekaapt was door mensen die het gedachtengoed van Blanchard aanhangen zou dat misschien een bruikbare term zijn. Maar dat zou in dit geval tot teveel misverstanden leiden.

Podium kunst
Ed Batista gebruikt andere begrippen als het om leiderschap in diverse situaties gaat. Hij schrijft over leiderschap als ‘performing art’. Zoiets als podiumkunst dus. Het is belangrijk om te weten op welk podium je moet acteren. Ik schrijf bewust moet en niet wil. Want je komt in situaties waarin je geen keuze hebt. Het is dan heel belangrijk om te weten hoe de boodschap, die je wilt overbrengen het beste kan landen.

Onderdanig zijn
Enkele dagen gelden schreef Umair Haque een artikel over beschaving in Amerika. Hij schrijft dat beschaving in Amerika zoveel betekent als: onderdanig zijn tegenover de mensen die hoger in hiërarchie zijn dan jijzelf en wreed tegenover de mensen, die hiërarchisch lager geplaatst zijn. Het is een definitie van beschaving die van bovenaf wordt opgelegd. Zo dien je je te gedragen. Als je dat niet doet, deug je niet dan ben je onbeschaafd.

Kernwaarden
Het zal duidelijk zijn dat Haque een krachtig bezwaar aantekent tegen deze definitie van beschaving. Beschaving wordt volgens Haque gevormd rond vier essentiële waarden: Vrijheid, waarheid, rechtvaardigheid en gelijkheid. En beschaafd zijn betekent actief uitdrukking geven aan deze waarden en niet naar de punten van je schoenen kijken als je ziet dat ze geweld wordt aangedaan. Beschaafd zijn is een werkwoord schrijft Haque.

Rollen
Waar Haque niet over schrijft is hoe je dat dan doet over wat een effectieve manier is om vorm te geven aan dat werk en daar biedt volgens mij het concept van leiderschap als podiumkunst een bruikbaar denkkader. Hoe zorg je ervoor dat je ruimte krijgt om die voor jou belangrijke waarden onder de aandacht te brengen van mensen die er anders over lijken te denken. Welke rol past in die situatie.

Nette kleren
Ik denk even terug aan de voorwaarde die een baas mij ooit stelde bij mijn sollicitatie naar de functie van hoofd P&O. Ik diende wel nette kleren te gaan dragen want als ik dat niet deed zou ik het mijzelf en mij collega’s een stuk moeilijker maken om de boodschap die ik had over te brengen. Ik ben op zijn verzoek ingegaan en heb gemerkt dat dat werkte. Ik moet ook denken aan het werk van

Sympathie
Jonathan Haidt die ontdekte dat argumenten vaak ondergeschikt zijn aan sympathiek gevonden worden. Als je mensen wilt overtuigen zorg er dan voor dat ze je mogen schrijft hij. Dat is overigens weer iets heel anders dan gelijk geven en het met ze eens zijn. Het betekent bij je standpunt blijven zonder de ander te veroordelen. En zo zijn we weer terug bij Batista. Welke rol speel je dan, hoe ziet die rol eruit of hoe zien die rollen eruit?

Onbewust onbekwaam
Die rollen kun je leren schrijft Batista en hij wijst daarbij ook  op het belang van het Conscious Competence model van Martin Broadwell. Het model wat de fasen beschrijft van onbewust onbekwaam naar onbewust bekwaam. Je gaat die cyclus steeds opnieuw door schrijft Batista. Op het moment dat je je ongemakkelijk begint te voelen kon het best zo zijn dat je je in onbewust onbekwaam bevindt het is dan belangrijk om bij voorkeur met iemand anders te zoeken hoe je dat kunt veranderen in bewust onbekwaam.

Ontkennen
Dat doen wij overigens meestal liever niet we ontkennen liever onze rol in dat onbewust onbekwaam zijn en wijzen naar een ander of naar de omstandigheden. We hoeven dan niet de moeitevolle route naar bewust bekwaam te doorlopen. We kunnen blijven doen wat we deden en anderen de schuld geven. We doen daarbij zelfs regelmatig een beroep op onze authenticiteit, die ons op die manier in de weg gaat staan om resultaten te bereiken.
Spagaat
Leidinggevenden komen makkelijk zo’n spagaat terecht, zoals ook het voorbeeld van Zuckerberg laat zien. Het is de moeite waard om de vaardigheden te ontwikkelen, die je helpen om staande te blijven in zo’n situatie waarin de eisen tegengesteld lijken.

Wil je hierover of over iets anders doorpraten bel dan 0622995926 of mail dirkboersma@excellentleiderschap.com