Beren op de weg

De angst voor de dingen die zouden kunnen gebeuren belemmert ons vaak om effectief te handelen.

Gisteren ben ik met mijn vrouw en mijn dochter naar de musical “Hoe overleef ik zonder …… ” (liefde) (Francine Oomen) geweest. Een leuke middag in de schouwburg in Arnhem. Veel afwisseling, verrassingen en komische scènes rond een thema dat -zoals je kunt zien in de musical- ook hele zware kanten heeft. De spanningen lopen op en er gaat van alles mis in de levens van de personages die op het toneel staan. Ze zoeken liefde, erkenning, een plekje om er te mogen zijn en ze krijgen ellende, eenzaamheid en droefenis.

De oorzaak van dat alles is “angst”, de angst om kwijt te raken, de angst om niet te krijgen waar je zo naar verlangt, de angst dat het je toch niet zal gaan lukken. Kortom de angst voor “de beren op de weg”.

Als je leiding geeft kom je die beren ook regelmatig tegen. Soms denk ik dat angst de grootste vijand van de manager of de leidinggevende is. Angst is een belangrijke drijfveer om dingen niet te doen of om de verkeerde dingen te gaan doen. In plaats van de actie te doen die nodig is gaan we dan constructies bouwen waarmee we ervoor zorgen dat de uiteindelijke actie juist geen succes wordt. We dekken ons in, gebruiken een omweg, moeten naar links maar gaan naar rechts omdat die weg toch wat begaanbaarder lijkt. Hij brengt ons echter niet waar we moeten zijn maar juist veel verder van huis.

Het leuke van een musical is dat je al die kronkelwegen in de hoofden van de spelers even mag volgen. Hoe de moeder die haar dochter wil behouden allerlei listen verzint die voortdurend verkeerd uitpakken en bij haar dochter het resultaat oproepen dat haar moeder alleen maar aan zichzelf denkt.

Ook voor mensen in organisaties is het belangrijk zich erkend en geaccepteerd te weten. Leidinggevenden vinden dat belangrijk en medewerkers ook. Als je tussen alle argumenten doorluistert kom je heel vaak daar terecht. Je wilt niet dom of raar gevonden worden en dus houdt je je mond maar dicht. In “De Prooi” van Jeroen Smits kun je lezen dat zelfs de topmanagers en commissarissen van ABN Amro dat deden.

In de musical is de boodschap duidelijk: werk aan jezelf, maak het gelukkig worden niet afhankelijk van wat anderen voor jou doen. In organisatietermen vertaald: maak het bereiken van je ambities niet afhankelijk van de bijdragen van anderen. Een tweede tip: maak je ambities ook niet kleiner omdat je bang bent dat anderen ze niet zien zitten en ze kleiner zullen maken. En een derde tip: communiceer erover. Dat is misschien niet altijd gemakkelijk maar het levert je wel de beste resultaten op. Daarbij is het dan wel belangrijk dat je er een open gesprek met de ander over wilt voeren.

Nu ik dat zo opschrijf lijkt het zo eenvoudig, maar het vervelende is dat die beren op de weg altijd zo ongemerkt de weg opkomen. Voor je er erg in hebt staat er weer één. Maak je er geen zorgen over dat die beer daar staat maar pak hem beet en zet hem van de weg af.

Reken daarnaast ook eens af met oude beren. Beren die er nog staan vanuit het verleden: de vooronderstellingen over hoe dingen zijn of zullen zijn. Wellicht over die CEO die toch lichtelijk narcistisch is of over die medewerker die alleen maar aan zijn eigen belangen denkt. In onze leiderschapstrainingen worden vaak heel wat van die beren opgeruimd en leren deelnemers hoe ze ervoor kunnen zorgen dat ze er in hun verdere loopbaan effectiever mee om kunnen gaan.

Wat doe jij om er geen last van te hebben?