Wij helpen je graag verder! +31 492386063

Afhankelijkheid als kracht

23 juni 2020, gepubliceerd door Dirk Boersma

Verstandige mensen
De intelligente lock down, die door de Nederlandse regering werd ingesteld als reactie op de snelle onbeheerste verspreiding van het covid 19 virus werd gemotiveerd vanuit de idee dat de mensen die in Nederland leven, verstandige mensen zijn. Mensen, die in staat zijn zelf verstandige keuzes te maken. Mensen, die niet bij elke keuze een voorgeschreven regel nodig hebben.

Zelfsturing
Er werd een sterk beroep gedaan op het vermogen tot zelfsturing van de mensen in dit land. Dat is niet zo vreemd als je ziet hoeveel er de laatste jaren is gesproken en geschreven over zelfsturing en het overbodig zijn van managers. Het viel mij daarom vooral op hoeveel bezwaar er was tegen die ‘intelligente lock-down’. In tal van discussie en artikelen werd daarover gesproken en geschreven.

Keuzestress
Professor Claassen schreef er in een blad van de universiteit van Utrecht van 8 juni 2020 een boeiend artikel over. In dat artikel schrijft hij hoe moeilijk in deze situatie voor mensen zelfsturing is. Het moeten kiezen tussen  vaak niet geheel heldere alternatieven is een lastige opgave, vooral als je die keuze alleen moet maken en de mensen om je heen er andere interpretaties op na houden. Claassen vergelijkt die situatie met de optie van een ‘niet intelligente’ lock down. Eén met strakke regels. Mensen worden daardoor bevrijdt van de noodzaak zelf keuzes te maken en van de stress die dat oplevert.

Mensen willen niet zelfsturend zijn
Dit doet me denken aan wat ik vaak hoor in organisaties waar wij komen voor ons werk. We horen daar regelmatig  dat mensen liever horen wat ze moeten doen, dat ze niet zelfsturend willen zijn.
Mijn vriend en collega  Willem Verhoeven schreef over zelfsturing dat het vorm geven aan onderlinge afhankelijkheid  daar een onlosmakelijk aspect van is .

Afhankelijkheden
Zelfsturing betekent niet dat je kunt doen waar je zin in hebt maar dat je in staat bent de afhankelijkheden waar te nemen die voor jou gelden en dat ook in staat bent daar op een effectieve manier mee om te gaan. Pas als je die competentie ontwikkeld hebt kun je echt zelfsturend zijn. Dat is belangrijk in je werk maar als we naar Covid 19 kijken ook in het leven. Dat vorm geven aan die onderlinge afhankelijkheid is iets wat in onze westerse wereld niet altijd gemakkelijk is.

Dialoog
Die onderlinge afhankelijkheid vorm geven maakt het noodzakelijk dat je met anderen in dialoog kunt gaan. Een dialoog gebaseerd op evenwaardigheid. Je moet in staat zijn naar overeenstemming over zaken, die je gemeenschappelijk hebt. Het gaat niet om je gelijk halen  of om winnen en ook niet om het aanwijzen van schuldigen.

Managers
Managers kunnen juist daarin een belangrijke rol spelen. Niet de traditionele rol van zeggen wat er moet gebeuren  of van zeggen wie wat moet  doen. Maar de rol van het bieden van veiligheid zoal die mooi beschreven wordt door Amy Edmonson of door Hans van der Loo en Joriene Beks. Maar ook het coachen van mensen bij het maken van keuzes en het nemen van beslissingen. Een zelfsturende medewerkers en een coachende manager zijn een uitstekende combinatie. De coachende manager kan er sterk aan bijdragen dat onderlinge afhankelijkheid effectief vorm gegeven  wordt .

Leading from the middle
18 juni 2020 werd het boek ‘leading from the middle’ van Koen Marichal, Jesse Seegers en Daan Sorgeloos gepresenteerd. In dat boek laten de schrijvers zien hoe belangrijk een effectieve middel manager  is. Een rol van de middel manager is die van coach. Degene die de mensen , die aan hem of haar rapporteren steunt en stimuleert om zo zelfsturend mogelijk te worden en ook steunt in het vorm geven aan die onderlinge afhankelijkheid.

Psychologische veiligheid
Uit het boek leading from the middle en trouwens ook in wat er geschreven is over psychologische veiligheid wordt overigens heel duidelijk dat veel managers nog wel wat te leren hebben. Het wordt ook duidelijk dat je niet zomaar managers uit een organisatie kunt verwijderen. Er is werk aan de winkel, om effectief te zijn is het nodig dat managers zich de vaardigheden en ook de basishouding verwerven , die ervoor zorgt dat ze op een coachende manier hun werk kunnen doen. Daarmee kan je de mensen in een organisatie echt zelfsturend laten worden. Je kan mensen dan ook helpen die zo belangrijke onderlinge afhankelijkheid vorm te geven.

Samen betekenis geven
Karl Weick beschrijft is zijn werk het belang van het niet alleen zijn als je goed betekenis wilt geven en tot goed keuzes komen. Dat doe je niet alleen, daar heb je anderen bij nodig. Daarom is het belangrijk om ervoor te zorgen dat die anderen er zijn. Daar kun jezelf voor zorgen en daar kan en leidinggevende voor zorgen.

Wat ontbreekt?
Deze blog begon over de intelligente lock down. Eigenlijk ontbreekt daar iets aan namelijk mensen met wie je kunt praten over de situatie waarmee je geconfronteerd wordt , met wie je samen betekenis kunt geven. Dat is in onze samenleving waarin alles op afstand is geregeld niet gemakkelijk. De maatschappelijke structuren waarin die onderlinge afhankelijkheden geregeld waren zijn er vaak niet meer  en het ontstaan van nieuwe structuren wordt overgelaten aan de vrije markt. Het is de vraag of je daarmee kunt komen tot de structuren en de cultuur waarin je wel op een goede manier betekenis kan geven en keuzes kunt maken.
Effectief leiderschap in het midden zou daar een goede bijdrage aan kunnen leveren

Wil je hierover of over iets anders verder praten bel me dan 0622995926 of mail dirkboersma@excellentleiderschap.nl of één van mijn collega’s

Stel je vraag via ons contactformulier

Neem contact met ons op!
Voor al je vragen kun je bellen met

+31 492386063