Confronteren, wat maakt het moeilijk en hoe doe je het?

Een herinnering
In mijn jonge jaren gingen wij in de zomervakantie vaak kamperen. We gingen dan meestal naar Frankrijk of Duitsland. Het zijn vakanties waaraan ik goede herinneringen bewaar. Er is ook een ding dat ik mij in het bijzonder herinner en dat was het rare gevoel wat ik kreeg als andere mensen op zo’n camping hun tent opbraken en vertrokken.. Bij mij ontstond dan het gevoel dat wij ook moesten vertrekken. Het kostte mij dan enkele uren om bij te komen van het gevoel alleen achter te blijven. Ik was dan vaak wat chagrijnig. Na enkele uren was dat gevoel verdwenen. Er waren dan ook weer nieuwe gasten gearriveerd, iets wat voor voldoende afleiding zorgde.

Er niet bijhoren
Nu, decennia later, begrijp ik wat er aan de hand was. Ik werd achtergelaten door de groep waarvan ik me onderdeel was gaan voelen en dat riep negatieve gevoelens bij mij op. Misschien was er ook een verband met de vele malen dat ik verhuisd ben in mijn jonge jaren. Iets wat ook de nodige spanningen opleverde. Het gevoel ergens bij te horen was ( en is)  erg belangrijk. Daar ben ik me nu erg bewust van. Ik vertel dit omdat ik wat dieper in wil gaan op hoe het kan dat wij vaak moeite hebben met mensen vertellen dat we moeite hebben met hun gedrag .

Het ligt aan hun
Regelmatig komen wij in onze trainingen of in coachsessies mensen tegen die zich in hun werk en hun ontwikkeling belemmert en beperkt voelen door collega’s, leidinggevenden  of medewerkers.
Mensen zeggen dan dat alles veel beter zou gaan als hun baas, collega’s of medewerkers het beter zouden begrijpen of mee zouden werken  en niet tegenwerken. Vaak  zijn deze mensen moedeloos, of boos en zitten met de handen in het haar. Ze lijken niet te weten hoe daar verandering in aan te brengen.
Echter de oplossing is eigenlijk niet zo ingewikkeld. Er is maar één manier,het gesprek aangaan. Daar komen dan weer allerlei bezwaren tegen. Variërend van: ‘dat hebben we al zo vaak gedaan’ , via ‘dat hebben ze wel gemerkt en ze luisteren toch niet’, tot ‘je kunt je baas toch niet aanspreken’. Er zijn dus allerlei redenen om het niet te doen. En in z’n algemeenheid vinden we mensen aanspreken niet gemakkelijk.

De oorzaak
De oorzaak daarvoor is dat we het onprettig vinden om er niet meer bij te horen of om afgewezen te worden.
In een artikel in de Correspondent van 29 september 2022 schrijft David McRaney over de sterke behoefte van de mens om ergens bij te horen  om ergens van betekenis te zijn. Die notie komen we ook tegen in het werk van Mathew Lieberman. Lieberman stelde in zijn research vast dat  de behoefte ergens bij te horen de meest basale behoefte van de mens is. Je leest dat ook in wat de hoogleraren Ury en Shapiro schrijven in hun werk ‘Beyond reason’. Onze behoefte om ergens bij te horen is diep geworteld en erg groot. Groepsloyaliteit is belangrijker dan gelijk hebben.

Sociale dood
De socioloog Brooke Harrington stelt dat ‘sociale dood’  angstaanjagender is dan fysieke dood. Dat is dus iets waarmee je liever geen risico’s neemt. Het is overigens een angst die geen rationele basis heeft die leeft in ons onbewuste en die door ons snelle denken wordt geproduceerd. Door je er bewust van te zijn, door die angst te herkennen en te erkennen kunnen we die angst hanteren en voorkomen dat die angst autonoom ons gedrag gaat sturen, z’n eigen gang gaat  en ons minder effectief maakt. Doordat we om de hete brei heenlopen, negatieve oordelen over de ander ontwikkelen, of er met anderen over gaan praten.

Een effectieve manier
Het is dus zaak om te leren op een effectieve manier met onze gevoelens om te gaan ook als ze veroorzaakt worden door onze leidinggevenden, collega  of medewerkers. Daarmee voorkomen we het ontstaan van allerlei overbodige en vaak gevaarlijke gedachten en veronderstellingen.
de beroemde Simon Sinek beschrijft een aanpak bij confrontaties, die sterk overeenkomt met wat  Willem  Verhoeven schrijft in zijn boek ‘Afspreken en Aanspreken’.  Meer nog dan Verhoeven benadrukt Sinek hoe belangrijk het is om specifiek te zijn. En dat betekent goed waarnemen.
1. Beschrijf zo specifiek mogelijk wat je gevoel is, blij of verdrietig of boos is niet specifiek genoeg. Het gaat om beschrijvingen als’je buitengesloten voelen’, ‘je vernederd voelen’, je niet serieus genomen voelen’enz.
2. Benoem zo specifiek mogelijk het gedrag wat dat gevoel veroorzaakte. Ook hier geldt wees zo specifiek mogelijk.  Bijvoorbeeld ‘Toen je die opmerking over mijn blote voeten maakte ……
3.Benoem vervolgens de impact van dat gedrag op jou. ‘Bijvoorbeeld, die opmerking over mijn blote voeten maakte me erg onzeker’
Houdt vervolgens je mond dicht en als ze met een weerwoord komen reageer dan met ‘Ik hoor wat je zegt’ en herhaal vervolgens wat je gezegd hebt.

Erbij mogen horen
Het is ook belangrijk je er bewust van  te zijn dat confronteren over het algemeen gezien wordt als een teken van ‘volwassenheid’. Mensen zullen je serieus nemen. Dat schrijft A. J. Devaux. Ik kan dat onderschrijven uit mij eigen ervaring. Confrontaties leiden er toe dat ik mij een positie verwierf in de organisaties waar ik werkte. Ze leiden niet tot ‘social dead’. Die confrontaties hebben mij ook geholpen er minder bang voor te zijn.

Dit onderwerp komt ook aan de orde in onze trainingen Coachend Leiderschap en Excellent Leiderschap. Van beide trainingen begint binnenkort weer een nieuwe editie. Misschien ken je iemand voor wie deze trainingen interessant kunnen zijn. Voor meer informatie en aanvangsdata kun je terecht op onze website https://www.excellentleiderschap.nl/opleiding-en-training/”