Zingeving

Veel mensen werken voor het geld, omdat het nu eenmaal moet. Relatief weinig mensen lijken echt voldoening uit hun werk te halen.

Van belang vinden
Lang geleden zond de VPRO een serie documentaires van Jan Vrijman uit. De serie ging over hoe mensen hun werk beleefden. Ik was nog jong, nog maar net begonnen aan mijn eerste baan en volgde de serie met belangstelling. Een paar beelden hebben een onuitwisbare indruk op mij gemaakt. Het eerste beeld is van een man die eindeloos stukjes elektriciteitsdraad in een apparaat stopt, waarna ze gestript en voorzien van een oogje weer tevoorschijn komen. Waar de draadjes voor dienen weet de betreffende medewerker niet: wellicht voor een strijkbout of wasmachine, maar misschien worden ze ook wel weggegooid. De man maakte een weinig enthousiaste indruk, dat laat zich raden. Het tweede beeld is van een man die glazen buizen in een machine laadt. Hij vindt het zelf dom en totaal niet uitdagend werk. Maar hij is er wel echt blij mee, want hierdoor houdt hij energie over voor en groot scala aan activiteiten in zijn vrijetijd. Activiteiten die hij belangrijk vindt.

Zingeving
Zingeving is een begrip dat staat voor het vinden van betekenis, van een doel in het leven of in de gebeurtenissen in het leven. Heel wat filosofen hebben er hun zegje over gedaan. Wat blijft boeien is dat zoveel mensen die zin kennelijk niet kunnen vinden. Dan hoor ik ze verzuchten dat het leven leuk wordt als ze eenmaal met pensioen zijn, want eerst dan is er tijd voor de dingen die er voor hen toe doen, die ze leuk vinden. In de praktijk valt dat soms wat tegen, in de tijd dat ik in het zuiden van Spanje woonde heb ik heel wat gepensioneerden daar troosteloos en verveeld voor zich uit zien staren op hun dagelijkse terrasbezoek met koffie of iets anders.
Zin en betekenis is uiteindelijk niet iets dat je ontleent aan een mooie villa nabij een zonnig strand. Zin en betekenis ontleen je aan het feit dat je met iets bezig bent dat er naar je eigen beleving echt toe doet, echt een verschil maakt.

Het belang van visie
In organisaties kom ik regelmatig het ontbreken van een duidelijke visie tegen, kom ik medewerkers tegen die geen idee hebben wat de visie is, laat staan wat die voor hen betekent. Dan is werk al snel iets dat leidt tot wachten tot de fluit gaat en je naar huis mag, tot hopen op de reguliere periodiek aan het einde van het jaar. Dan is een functionerings- en een beoordelingsgesprek al gauw een noodzakelijk en vervelend kwaad.
Terwijl ik toch ook organisaties ken waar mensen met plezier en enthousiasme aan het werk zijn.

Het verschil
Het verschil tussen beide is dat in de laatste de medewerkers kans hebben gezien om wat de organisatie wil aan zichzelf te verbinden. Ze hebben er een persoonlijk belang bij dat veel verder gaat dan periodieken of status. Ze hebben het gevoel dat ze met dingen bezig zijn die er toe doen, die hun de kans geven om te excelleren, die passen bij hun belangstelling en bij hun kwaliteiten. Dan is er samenhang tussen de visie van de organisatie en die van henzelf. Als die samenhang verdwijnt gaan ze er naar op zoek en als ze die niet meer kunnen vinden vertrekken ze naar een plek waar die wel te vinden is.

Leidinggeven
Als je medewerkers wilt die echt met enthousiasme doelgericht aan het werk gaan heb je als leidinggevende dus moeite te doen om die visies te verbinden. En dat betekent echt contact maken, echt interesse hebben in wat iemand bezielt en wat betekenis geeft.  Dus niet alleen de eigen visie helder neerzetten. Maar vooral ook vragen stellen hoe de ander zijn eigen visie hieraan kan verbinden. Hoe diens visie vorm kan krijgen binnen hetgeen de organisatie nastreeft en hoe de ander daarmee zin en betekenis kan ontdekken en ervaren.
Heb jij het met je medewerkers wel eens over hoe het met hen gesteld is met betrekking tot zingeving?