Zelf je weg zoeken

Formules
Authenticiteit, integriteit,empathisch vermogen, intuitief, agile, scrum, lean, de Golden Circle zijn allenaal woorden, die gebruikt worden om aan te geven hoe je succesvol kunt zijn in je leiderschap. Het is niet moeilijk om een benadering te vinden, die de suggestie van grote veranderingen of liever gezegd verbeteringen van je leiderschap in zich bergt. Ook coachen, vragenstellen en een aanspreek cultuur kan je tot dat soort magische begrippen rekenen. Het lijkt ook of mensen naar dat soort oplossingen op zoek zijn. De MBA in één dag van management goeroe Ben Tichelaar is niet voor niets zo populair. Waarom zou je moeilijk doen als het ook makkelijk kan, of makkelijk lijkt te kunnen.

Geen trucje
Leiderschap is echter niet het toepassen van een trucje of een methode. Leiderschap betekent weten wat je wilt bereiken, weten hoe de omstandigheden zijn. Je eigen mogelijkheden en beperkingen kennen. Goed kunnen waarnemen welke routes er zijn om je doel te bereiken. Medestanders maar ook tegenstanders kennen en weten hoe je daarmee om moet gaan en ga zo maar door. Dat betekent dat je als leidinggevende voortdurend moet kunnen schakelen. Dat je steeds opnieuw weer afwegingen moet maken  en op basis daarvan je acties moet bepalen. En naar medewerkers vertoon je misschien heel ander gedrag dan naar mensen, die boven je staan in de organisatie, naar collega’s en naar klanten.

Wat doet de buurman
Het is van groot belang steeds bewust met dat kiezen bezig te zijn en betekent je losmaken van een wetmatigheid, die Mark Twain zag in het gedrag van mensen. Hij schreef: “De gemiddelde mens heeft geen last van een onafhankelijke mening. Hij is niet  geïnteresseerd in het ontwikkelen en bedenken van een eigen opinie, door studie en reflectie, maar vooral naarstig op zoek is naar wat z’n buurman vindt om dat vervolgens slaafs na te volgen. ”

De echte leidinggevende
De echte leidinggevende onderscheid zich van de gemiddelde mens in het feit dat hij of zij zich wel een eigen oordeel vormt en daarvoor gebruik maakt van studie en reflectie. Iemand die zich daar heel druk over maakt is professor Jeffrey Pfeffer. Hij is zeer kritisch over alle trends in de industrie voor leiderschapsontwikkeling. Hij wijst erop dat ondanks de enorme omzetten, die in deze industrie gedraaid worden, het aantal betrokken medewerkers in organisaties niet toeneemt. En in algemene zin is het vertrouwen van mensen in leiders wereldwijd ook afgenomen. Ook de loyaliteit en tevredenheid  van afnemers en gebruikers van diensten en producten van organisaties zijn afgenomen.

Transactioneel
Eén van de oorzaken die Pfeffer noemt is dat door het sturen op kosten en het outsourcen van werk. HIj sluit daarmee aan op de opvattingen van Henri Mintzberg. Sturen op kosten leidt tot slechtere relaties tussen uitvoerenden en de mensen van wie zij leiding krijgen. Die relaties zijn vooral transactioneel van aard tegenwoordig. Het gaat  over wat de prijs is in euro’s voor een dienst of een product. De relaties tussen mensen, die vroeger vaak zorgden voor het verband in een organisatie, worden steeds vluchtiger  en mensen investeren er niet meer in. Ze doen dat in relaties die duurzamer en stabieler zijn. In die wereld waarin veel veranderd en waarin zeker niet alles rozengeur en maneschijn is moeten mensen die leiding geven hun weg zien te vinden.

Knokken
En om daarin overeind te blijven of om daarin ruimte te creëren voor de zaken die jij belangrijk vindt is het ook belangrijk om te kunnen knokken. Het gaat dan niet om over lijken gaan maar wel om voldoende ruimte scheppen. Helaas ken ik verschillende goede leidinggevenden, die niet over die kwaliteit beschikten. Ze waren te volgzaam, te goed van vertrouwen, ze geloofden dat kwaliteit vanzelf wel boven kwam drijven of ze waren gewoon een beetje bang. Het gevolg was dat ze afhaakten of afgehaakt werden.

Macht
Pfeffer stelt dat je als leidinggevende als het nodig is ook macht moet kunnen inzetten. Niet naar je medewerkers maar wel naar collega leidinggevenden of naar mensen hoger in de organisatie. Pfeffer is niet zo negatief over macht, soms heb je het echt nodig en Pfeffer  geeft ook tips over hoe je macht kunt verwerven. Dat doe je niet door goed te zijn in je vak zegt hij. Het is een sprookje dat dat je macht bezorgd. Het gaat om andere zaken. Hij noemt de volgende:
1.Zorg ervoor dat je bij de juiste afdeling of in de juiste bedrijfstak werkt. Je kunt er ook dicht tegen aan plakken en vrienden maken in die afdeling of die bedrijfstak. Je kunt daarbij het beste kiezen voor iets wat in opkomst, wat trending aan het worden is.
2.Het is daarbij zeer handig als je goed wordt in om hulp vragen. Doe niet of je alles al weet maar doe een beroep op de kwaliteiten van anderen en vraag of ze je kunnen ondersteunen.
3.Nauw daarmee verbonden is het vleien of het stroop om de mond smeren. Berkeley hoogleraar Jennifer Chatman deed onderzoek naar de vraag wanneer vleien haar effectiviteit verloor en ze kwam tot de ontdekking dat dat punt niet bestaat.
4.Een volgende vaardigheid die erg belangrijk is is die van het netwerken. Niet alleen Pfeffer noemt die vaardigheid maar ook Herminia Ibarra benadrukt het belang ervan. Zorg dat je een verbindingsgpunt wordt tussen afdelingen of tussen organisaties.
5.En tenslotte zorg ervoor dat je loyaal bent. Onderzoek laat zien dat CEO’s loyaliteit belonen.
Als je aan deze zaken werkt ontwikkel je macht en krijg je een positie in een organisatie.

Macht corrumpeert
Zorg er aan de andere kant voor dat je naar de mensen aan wie je leiding geeft een coachende stijl ontwikkeld. Die helpt je ook om niet in de val terecht te komen van het corrumperende van macht. Onderzoek laat namelijk zien dat macht dat inderdaad doet maar  toegankelijk zijn voor medewerkers en vragen naar hun feedback kunnen je goed helpen bescheiden te blijven. En las je merkt dat je buiten je schoenen gaat lopen of als je merkt dat je als zonnekoning behandeld gaat worden stap dan op een zoek een plek waar je weer met beide benen op de grond kunt beginnen