Zelf nadenken.

Als mensen in hun gedrag afhankelijk worden van regels en voorschriften kan dat dramatische gevolgen hebben.

Deze week worden we geconfronteerd met veel onrust in Afghanistan. Er vallen slachtoffers, een militaire strategie wordt drastisch gewijzigd. Duitse soldaten trekken zich eerder terug. Kortom, ingrijpende gebeurtenissen met belangrijke militaire en politieke consequenties.

Hoe komt het dat dit de wereldleiders overkomt. Hoe komt het dat de militaire plannen hier niet in voorzagen?

Dit is allemaal veroorzaakt doordat Amerikaanse militairen een aantal Koran’s verbrand hebben, Vier zijn geheel verbrand en15 beschadigd.

Het is onvoorstelbaar. Hoe is het mogelijk dat een soldaat uitgezonden naar Afghanistan dit doet. Een soldaat, die is uitgezonden om strijd te voeren tegen de Taliban en Al Qaeda. Een strijd waarin één partij gedreven wordt door een uitgesproken en diep gewortelde overtuiging ten aanzien van het Islamitische geloof. Hoe slecht ken je dan je tegenstander? Hoe slecht is dan je vermogen tot oordelen ten aanzien van de risico’s die je neemt of loopt?

Wat een enorme consequenties heeft het stoken van zo’n op het eerste gezicht onschuldig fikkie, waarschijnlijk een routineklus. Vuil verbranden, dat moet elke dag gebeuren. Maar hoe kan dit dan gebeuren?

Kan het bij ons ook gebeuren dat groots opgezette, in detail uitgewerkte en zeer kostbare operaties in hun tegendeel verkeren doordat een paar mensen iets onbenulligs doen?

Ik ben bang van wel. En het heeft met twee dingen te maken. In de eerste plaats met het feit dat je bij wat voor operatie ook, nooit alle details kunt regelen. Dat er altijd zaken zijn die nieuw zijn, anders zijn of niet zijn wat ze lijken. Als de voorschriften dan ontbreken verzuimen uitvoerenden te handelen. Of ze handelen verkeerd of ze sturen berichten naar boven door de leemlagen van een organisatie om pas antwoord te krijgen als het kwaad geschied is.

In de tweede plaats zijn de mensen in zo’n operatie allang niet meer geprikkeld om zelf na te denken, om zelf goed waar te nemen om zelf te oordelen, keuzes te maken en de “goede” beslissingen te nemen. Er wordt voor ze gedacht. En helaas is dat niet alleen met Amerikanen in Afghanistan het geval. Overal zijn organisaties te vinden waarin mensen alleen kunnen handelen op basis van regels, voorschriften en protocollen.

Bij een coachende stijl van leidinggeven is dat anders, je ontwikkelt dan het vermogen van mensen om zelf te kijken, zelf te kiezen en te handelen overeenkomstig de situatie waarin men zich bevindt. Dan zie je zelf wat wel en niet gevoelig is en dan doe je de goede dingen ook als de juiste voorschriften en regels ontbreken.