Welk leiderschap vraagt je organisatie?

Masterclass
Helaas kon ik niet aanwezig zijn bij de masterclass Leadership op 20 juni jl. in Brussel. Jesse Segers en Koen Marichal van de Antwerp Management School presenteerden daar hun nieuwe boek ”De kleren van de leider” en Herminia Ibarra van INSEAD sprak naar aanleiding van haar boek Act like a leader, think like a leader. Zowel het werk van Segers en Marichal als dat van Ibarra spreekt mij aan. Ze maken in hun schrijven over leiderschap duidelijk dat er geen overal toepasbaar recept bestaat; er is niet één methode of aanpak waarmee succes gegarandeerd is.

Wat de organisatie nodig heeft.
Het leiderschap waarover zij schrijven is afhankelijk van jou als persoon, van waar je naartoe wilt, en van jouw situatie en omstandigheden. Niet het situationele leiderschap zoals Blanchard dat beschrijft en wat je vaak tegenkomt in leiderschapstrainingen, waarbij de toestand van medewerkers bepaalt welke stijl je toepast. Segers en Marichal lieten in hun boek De leider in de spiegel al zien dat leiderschap niet een kwestie is van een formule toepassen. “Als je het wilt vastzetten, ontsnapt het,” zegt Koen Marichal. Leiderschap is handelen in een situatie op een zodanige manier dat mensen met je meegaan. Je kunt dat dus ook niet thuis of alleen op kantoor bedenken.

Handelen als basis
En daar komen de inzichten van Ibarra van pas. Zij poneert dat je moet handelen om je denken te ontwikkelen. Juist door te doen, ontwikkelen zich bruikbare en toepasbare concepten. Volgens Ibarra gaat het bij leiderschap niet om wat je weet, maar om wie je bent. Dat is niet zoals je bent geboren, maar zoals je bent geworden en aan het worden bent. En dat is voor veel mensen een lastige gedachte. Het kost moeite om van die overtuiging af te komen. Vaak weten mensen het wel op de een of andere manier, maar om het ook te gaan doen is heel moeilijk. Toch zit daar het aangrijpingspunt: probeer het en ontdek hoe het werkt.

Soort zoekt soort
Vaak doen we dat door op voorbeelden in onze omgeving te letten. We imiteren het gedrag van de mensen tegen wie we opkijken. En ook daar zit een belemmering, want we omringen ons meestal met mensen die op ons lijken. Het is echter veel nuttiger om ook te kijken naar mensen die uit een andere context komen dan wijzelf. Hun gedrag observeren en ermee experimenteren maakt ons gedragsrepertoire groter. Je leert juist door te doen. Handelen is een voorwaarde voor reflectie. Het is een verrassende ontdekking dat wat Ibarra schrijft, erg herkenbaar is voor de manier waarop wij leiderschapsontwikkeling aanpakken.

Excellente leider
Een excellente leider is niet iemand die een kunstje beheerst, maar iemand die in staat is zich te verbinden met andere mensen, niet met maar één type, maar met een diversiteit aan types. Het is iemand die de moed heeft te leren door te doen, die ander gedrag durft uit te proberen om te ontdekken wat voor hem of haar het beste werkt in welke situatie. Elke situatie vraagt om leiderschap dat bij die situatie past.

De kleren van de leider
Dat lieten Segers en Marichal zien tijdens diezelfde masterclass. In hun boek De kleren van de leider laten ze, anders dan in andere boeken, niet “de beste leiderschapsstijl” zien. Integendeel, ze laten 19 leiders aan het woord die ieder op hun manier, in hun situatie, een passend antwoord vonden op de uitdagingen waarvoor ze gesteld waren. Die persoonlijke verhalen koppelden ze aan theoretische inzichten. Ik voeg hier de link naar die 19 inzichten toe.

Tweede hands kennis

Het is jammer dat ik er zelf niet bij was op 15 juni. Ik moet het doen met de blogs, de artikelen en de boeken van Ibarra en van Segers en Marichal, dus met tweedehands kennis. Het is trouwens ook leuk om te lezen hoe Ibarra direct toepast wat ze verkondigt. Ze vertelt hoe introvert ze was en hoe ze haar best deed om nog meer kennis te verwerven. Dat leidde niet tot erkenning. Ze ontdekte echter dat je zelf de relatie moet creëren.

Ze laat tijdens haar masterclass zien hoe ze dat doet. Ze loopt heen en weer in de zaal, zoekt de mensen achter in de zaal op en begint een gesprek met hen. Ze spreekt haar verbazing uit over het feit dat mensen die een goede leider willen zijn, achter in de zaal gaan zitten. Een echte leider komt naar voren, die wil weten hoe het zit, prikkelt Ibarra haar gehoor. Je moet moeite doen om een relatie tot stand te brengen en een gesprek aan te gaan, zegt de vrouw die ooit als introvert bekendstond.

Het gaat om ruimte maken, loslaten, proberen en natuurlijk ook om reflecteren, maar dan reflecteren op je eigen handelen. De Antwerp Management School biedt er een workshop voor aan. Je kunt je er echter ook bij ons in oefenen.

En dan nog even over die mooie titel De kleren van de leider. Dat is een variatie op De kleren van de keizer: de keizer die denkt dat hij er prachtig uitziet, maar zich voor de gek laat houden door de zogenaamde deskundigen die die kleren voor hem gemaakt hebben. Niemand durft te zeggen dat ze niet te zien zijn, ze bestaan niet. Maar je mag niet kritisch zijn naar de keizer. Alleen een klein jongetje durft te zeggen dat de keizer in zijn nakie loopt.

Met De kleren van de leider laten Segers en Marichal prachtig zien dat, als het om echte kleren gaat, je niet over één uniform kunt spreken. Iedereen moet dragen wat bij hem of haar past, in zijn of haar situatie.

Wat ga jij nu doen?