Wat heb je aan vriendelijkheid?

Waar was ik aan begonnen?
Toen ik, nu bijna vijftig jaar geleden, ging wonen in een heel klein dorp op het Groningse platteland, heb ik een paar nachten wakker gelegen. Steeds weer kwam de vraag boven, waar ik nu in vredesnaam weer aan begonnen was. Hoe had ik het in mijn hoofd gehaald om een huis te kopen in een kleine traditionele dorpsgemeenschap. Zou ik wel geaccepteerd worden in dit dorp? Mijn leefwijze verschilde sterk van die van de dorpsbewoner op het platteland. Mijn haar was lang, ik was gekleed als een hippie en ik had geen normale baan. Ook mijn vrouw zag er niet uit als een boerendochter. Integendeel haar verschijning deed je eerder aan iets met moderne kunst denken dan aan de vereniging van plattelandsvrouwen.

Stom
Hoe had ik nou weer zo stom kunnen zijn. Mijn ouders hadden al zo vaak gezegd dat ik beter moet nadenken voor ik iets deed. Volgens mijn moeder was ik veel te ‘lustgevoelig”. Te impulsief bedoelde ze daar mee.   Ja en daar zat ik nou . Een hippie die zich gevestigd had te midden van mensen, die hun wortels nog krachtig in de traditie van het Groningse platteland hadden. Twee culturen, die recht tegenover elkaar stonden. Zou dat wel goed gaan? Ik had er sterke twijfels over.

Aanpassen?
En, het is goed gegaan. Nu vijftig jaar later heb ik nog steeds goede contacten met mensen uit dat dorp. Ik heb mijn opvattingen echter niet aangepast aan de opvattingen van de mensen, die geboren en getogen waren in dat dorp. Ook zij hebben hun opvattingen niet aan die van mij aangepast.  Ik heb mij trouwens wel een beetje aangepast. Ik maaide mijn gras niet op zondag en ik hing de was niet buiten op die dag want ik wist dat mijn buurman dat niet fijn vond. Mijn buurman stopte met klagen over mijn tuin want hij wist dat ik die niet zou onderhouden zoals hij dat met die van hem deed en als hij vond dat ik mijn heg moest knippen dan vroeg hij of hij het voor mij mocht doen en ik zei dat dat mocht als hij er last van had. En we bleven met elkaar in gesprek.

Ouderwets
Er kwamen in de tijd dat ik in het dorp kwam wonen ook andere mensen met een vergelijkbare achtergrond als ik zelf in dat dorp wonen. Die mensen hielden het er meestal niet lang vol. Die probeerden  de mensen uit het dorp ervan te overtuigen dat hun denkwijze niet klopte, dat hun opvattingen ouderwets waren en dat leidde tot confrontaties. Die gingen ze vervolgens maar uit de weg. Zij en de traditionele dorpsbewoners leefden langs elkaar. Er ontstonden zo twee groepen in het dorp, waarin graag over de negatieve zaken van de andere groep gesproken werd. Die leken er ook groter door te worden.

Culturele verschillen
Vorige week had ik een uitgebreid gesprek met iemand die  zeer deskundig is op het terrein van interculturele communicatie. Ze doceert dat vak aan enkele universiteiten in de VS en heeft er een PhD in behaald. We spraken erover dat we inmiddels veel van andere culturen weten en dat er een hele batterij deskundigen is die schrijft over verschillen tussen culturen. Hofstede is een oude bekende op dat terrein maar we hebben in Nederland ook Fons Trompenaars en recent maakt ook Erin Meijer van Insead furore op dit onderwerp. Maar zei mij gesprekspartner, je kunt studenten wel leren dat er cultuurverschillen zijn  en wat die verschillen dan zijn en daar kan je tentamen over doen en een papiertje krijgen wat aangeeft hoe goed je dat weet maar wat doe  je er dan mee.

Hoe ga je ermee om?
Hoe ga je er dan mee om? Trompenaars heeft het over de tanggo dansen, over de golven surfen en verschillen niet zien als tegenstellingen maar als dilemma’s. In ons gesprek kwamen wij tot de conclusie dat het niet gaat om het zoeken van posities ergens in het midden, niet om de gulden middenweg. Ook niet om het vast stellen dat het één beter is dan het ander.  Het gaat om navigeren. Dat doe je op een boot. Je weet waar je heen wilt. Je probeert inzicht te krijgen in de omstandigheden. De windrichting, de diepte van het water, mogelijke obstakels en je gaat op weg. Onderweg pas je steeds opnieuw je route aan en dat hangt af van wat je tegenkomt en van de mate waarin eerdere obstakels je van je koers afgebracht hebben.

Cosmopoliet
In dat verband is het aardig om te lezen wat Gianpiero Petroglieri zegt over cosmopoliet zijn. Hij stelt dat veel  mensen die zich zo noemen helemaal geen cosmopoliet zijn. Die trekken over de wereld maar komen overal dezelfde situatie tegen als die ze thuis gewend zijn. Dat is anders zegt hij dan de echte cosmopoliet. Die ontdekt op een andere plaats als zijn thuis hoe hij op die plaats kan overleven. Hoe hij of zij zo goed mogelijk om kan gaan met de situatie die aangetroffen wordt. En, die zo ook op elke plaats nieuwe dingen leert.

Aardig
In zijn boek ‘The rightous mind’schrijft  Jonathan Haidt daar belangrijke dingen over. Hij schrijft dat het vooral gaat om aardig gevonden worden. Niet omdat je het met mensen eens bent maar omdat je probeert om naar mensen te luisteren en ze te begrijpen. Om  dat te doen stel je vragen aan mensen, ben je nieuwsgierig naar mensen. En het leuke is dat je vriendelijkheid kunt leren in de New York Times van 14 december 2017 staat daarover een interessant artikel. In dat artikel staat ook dat uit onderzoek blijkt dat kinderen die in hun jeugd geleerd hebben zich sociaal te gedragen in hun latere leven succesvoller zijn dan kinderen die dat niet geleerd hebben. Tania Singer van het Max Planck instituut in Leipzig laat zien dat ook volwassenen kunnen leren compassie met anderen te hebben.

Wat doe jij?
Vriendelijkheid en compassie helpen je om effectief te navigeren in een wereld waarin tegenstellingen soms groot lijken. Ook voor iemand die resultaatgericht en dus  coachend wil leiding geven is het de moeite waard er energie in te steken.
Hoe ga jij dat doen?

Dit onderwerp komt ook aan de orde in onze trainingen Coachend Leiderschap en Excellent Leiderschap. Van beide trainingen begint binnenkort weer een nieuwe editie. Misschien ken je iemand voor wie deze trainingen interessant kunnen zijn. Voor meer informatie en aanvangsdata kun je terecht op onze website https://www.excellentleiderschap.nl/opleiding-en-training/