Verbinding, chemie, klik?

Een enkele keer komt het voor dat je je sterk verbonden voelt met mensen.Soms is er echter in het geheel geen chemie. in deze tijd van zelfsturing wordt verbinding steeds belangrijker. Maar, hoe zorg je nu voor verbinding? Waar moet je rekening mee houden?

Verbinding
Vorige week ontmoette ik een oud-collega. Ik had hem al  bijna 20 jaar niet meer gezien. We spraken elkaar ruim 2 uur, in het centrum van Rotterdam. Ik ken hem uit de tijd dat ik werkte bij de Indonesische mobile telecomoperator Telkomsel. Hij kwam zo nu en dan in Jakarta op bezoek om te praten over de ontwikkeling van de medewerkers van Telkomsel. Hij was één van mijn partners bij de ontwikkeling van opleidingen voor het bedrijf waar ik de verantwoordelijkheid had voor Human Resources. Hij is zelf geen Nederlander en het was opvallend en plezierig om waar te nemen hoe makkelijk hij zich bewoog tussen alle Indonesiërs. Het was ook altijd heerlijk om met hem te praten, om te luisteren naar zijn verhalen. De verhalen over zijn vlucht uit het land waar hij oorspronkelijk vandaan kwam, zijn jaren bij de Verenigde Naties en zijn studietijd in Groningen waar hij, net als ik, gestudeerd was. Ik voelde me met hem verbonden en in ons gesprek van vorige week was dat gevoel van verbondenheid onmiddellijk terug.

Geen chemie
Daartegenover staat een andere ervaring in diezelfde periode. Ik had een intakegesprek gehad met een directeur-eigenaar van een flinke retail-onderneming. Het was de bedoeling dat ik hem zou gaan coachen in zijn leiderschap. Hij stond positief tegenover een coachtraject, hij wilde graag leren. Maar na het eerste gesprek duurde het lang voor er een vervolgcontact kwam. En ik schrok toen ik hoorde dat hij geen chemie voelde. Hij wilde daarom niet met mij aan zo’n traject beginnen, maar ging op zoek naar iemand anders. Ik schrok, ik baalde ervan. Natuurlijk, chemie is belangrijk en daarom kon ik zijn besluit billijken. Maar ik had zo mijn best gedaan naar hem te luisteren in het eerste gesprek, wat was er dan niet goed gegaan? Daarover heb ik de afgelopen dagen veel nagedacht: verbondenheid. In veel discussies op Linked-in kom je het begrip verbinden tegen. Het is belangrijk als het gaat om leiderschap, zeggen we, Zeker als we afstappen van de gedachte dat we mensen met regels en voorschriften aan een touwtje kunnen houden, dan is het belangrijk om een andere manier te hebben om ervoor te zorgen dat de dingen die moeten gebeuren in een organisatie ook werkelijk gebeuren.

Toekomstbeeld
Het is dan belangrijk om te zorgen dat er verbinding is. Maar hoe zorg je daar nu voor?
In het TROA (Toekomst, Reaiteitstoetsing, Opties, Acties) model waarmee wij werken is de T die staat voor toekomstbeeld een belangrijk element in het zoeken van verbinding. Als je met elkaar overeenstemming hebt over het te realiseren toekomstbeeld, dan ontstaat er vanuit dat gemeenschappelijke beeld verbinding. Als je daarna samen de realiteitstoetsing doet en de opties onderzocht hebt maak je afspraken over de  acties, die ondernomen moeten worden om het toekomstbeeld concreet vorm te geven.
Daarmee is een deel van de verbinding geregeld, maar dit is alleen het rationele dee. Het wordt een stuk krachtiger als er ook een emotioneel deel, is een deel op gevoelsniveau. Een deel waarbij je je ook als mensen met elkaar verbonden voelt. De directeur-eigenaar en ik waren het wel eens over een toekomstbeeld, maar er was geen chemie. Met mijn oude vriend is de chemie er onmiddellijk zonder dat we met elkaar spreken over een toekomstbeeld. Sterker nog, ik weet eigenlijk zonder dat we erover praten dat onze toekomstbeelden identiek zijn of in elk geval vlak naast elkaar liggen.

Passie
Erika Andersen, een bekende consultant en schrijfster, schrijft in een artikel in de Forbes van 6 november 2012 dat gepassioneerde leiders niet luidruchtig zijn. Het gaat niet om hoe hard ze ergens over roepen, maar om hoe diep hun betrokkenheid ergens bij is. Het gaat om rustige aandacht, ook voor details. Ze noemt de volgend punten als belangrijk:

1. Eerlijkheid, ze zijn echt verbonden aan wat ze uitdragen, ze geloven in wat ze zeggen.
2. Ze dragen hun eigen overtuiging uit zonder die van anderen af te breken, ze laten de ander met diens overtuiging in hun waarde.
3. Ze nodigen uit tot een open dialoog over waar ze in geloven, je mag er iets van vinden en je wordt ook gevraagd er iets van te vinden. Er vindt een gesprek over plaats.
4. In hun gedrag laten ze zien dat ze erin geloven, het gaat om “walk your talk”.
5. Ze blijven hun overtuiging vasthouden, ook al zijn er dingen die niet goed gaan of is er een terugval in het werken met die overtuiging.

Andersen zegt dat het om deze vijf aspecten gaat als het aankomt op passie uitdragen. Het is jezelf laten zien, je blootgeven, open de dialoog aangaan en omgaan met tegenslagen. Het zijn de openingen die je jezelf en de mensen om je heen biedt om een verbinding aan te gaan.

SCARF
Daarnaast is het belangrijk om rekening te houden met SCARF (David Rock), ik noemde dat acroniem in mijn blog van gisteren. De vijf aspecten van SCARF zijn er om zorgvuldig mee om te gaan als je op zoek bent naar verbinding.
Ga zorgvuldig om met:

• Status, bij ons centrum praten we graag over evenwaardigheid en vorm geven aan onderlinge afhankelijkheid.
• Zekerheid, zorg ervoor dat mensen niet van de ene in de andere verrassing vallen, maar help ze om zelf het stuur in handen te krijgen en te houden.
• Autonomie, geef mensen voldoende ruimte om ook eigen keuzes te maken. Als je overeenstemming hebt over het toekomstbeeld, laat mensen dan de ruimte om eigen keuzes te maken ten aanzien van de acties die noodzakelijk zijn.
• Verbinding, laat merken dat je mensen belangrijk vindt en dat je waarneemt wat ze doen.
• Zorg voor eerlijkheid, meet niet met twee maten, trek geen mensen voor en plaats jezelf niet op de voorgrond.

In de verhalen, die mijn vriend vertelt, wordt zijn overtuiging duidelijk. Daarin wordt ook zichtbaar dat hij ernaar leeft, ook als het geen succesverhaal is. In de arm om mijn schouder (hij is heel groot) voel ik dat hij me serieus bent en hij neemt de moeite een open dialoog aan te gaan.
De directeur van de retail-organisatie hield mij keurig op een afstand en ik verzuimde om daarover in gesprek te gaan. Zijn verhaal bleef daardoor een formeel, glad en zakelijk verhaal en ik brak niet in, dus kon er geen klik ontstaan.
Hoe zorg jij voor een klik, verbinding en chemie?