Uit de apathie

Een overdaad aan niet eenduidige informatie leidt tot apathie, houd je doel voor ogen en bepaal je koers, beperk je daarbij tot de informatie, die echt belangrijk voor je is.

Mijn buurman
Mijn buurman doet in hooi. Hij maait grote stukken grasland, zorgt dat het gras goed droog wordt door het regelmatig te keren. Vervolgens perst hij er hooipakken van, die dan op grote wagens zijn schuur worden binnengereden. Het hooi verkoopt hij vervolgens in de herfst en in de winter. In het voorjaar is zijn schuur weer leeg. Als hooi je broodwinning is dan ben je erg afhankelijk van het weer. Om van maaien tot voldoende droog hooi te komen heb je een behoorlijke periode zonder regen nodig. Zon en wind kunnen daarbij geen kwaad. Voor de groei daarentegen, is er juist weer voldoende water nodig.

Zelf beslissen
Soms gaat mijn buurman maaien, terwijl ik net een weerbericht gehoord heb waarin buien worden voorspeld. In het begin ging ik hem nog wel eens waarschuwen maar dan antwoordt hij; “Dirk, het gaat niet regenen”. Gek genoeg heeft hij het meestal bij het rechte eind. Hij luistert wel eens naar het weerbericht maar baseert zijn handelen niet klakkeloos op de adviezen van de weerman. Hij kijkt ook zelf, verwerkt zelf alle informatie en komt tot een beslissing.

Niet vertrekken
Deze gedachten kwamen in mij op toen ik deze week de berichten hoorde over horecaondernemers aan de kust, die klaagden dat de weerberichten er de schuld van waren dat ze een veel te lage omzet hadden. Ze zeiden dat het op het strand mooi weer was geweest, terwijl er slecht weer was voorspeld. In de weerberichten had men gezegd dat het geen strandweer zou zijn en dat had de mensen thuis gehouden. Het drong tot mij door dat we hier te maken hebben met een paar lastige en hardnekkig fenomenen. Fenomenen, waar je bij coachen en coachend leidinggeven ook voortdurend mee te maken hebt.

Informatieverwerking
Het eerste fenomeen is het niet zelf verwerken van informatie en het zelf keuzes maken. De potentiële strandganger hoort dat het geen strandweer is en gaat niet. Hier krijgen we steeds meer mee te maken. Het KNMI adviseert om niet de weg op te gaan en mensen bellen naar kantoor om te vertellen dat ze er niet doorkunnen en vandaag maar thuis blijven. Ze leggen de verantwoordelijkheid voor hun besluit bij een ander, in dit geval het KNMI of de weersvoorspeller. Bij coachen is het essentieel dat mensen zelf keuzes maken. Ze zijn dan ook zelf verantwoordelijk voor die keuze en de uitvoering ervan. Leidinggevenden en coaches worden regelmatig door mensen in hun omgeving uitgenodigd om als weerman op te treden. Voor ze het weten hebben ze de verantwoordelijkheid voor de keuze van hun cliënt of medewerker overgenomen. Dat lijkt heel sociaal maar in wezen is het precies omgekeerd, je ontneemt mensen de kans hun eigen oordeelsvermogen en hun eigen informatie verwerking te ontwikkelen. De weerman kan zich beter beperken tot het voorspellen van de temperatuur, de kans op regen en de kracht van de wind. Geef mensen vervolgens de gelegenheid om zelf te bepalen of ze dat wel of geen voor hen passend strandweer vinden.

Kom in actie
Mijn buurman citeert soms ook zijn vader, die placht te zeggen:”Wie altijd naar de wolken kijkt komt nooit aan maaien toe”. Ook hier zie ik een krachtige parallel met wat ons vaak zo krachteloos maakt. We blijven informatie verzamelen maar komen niet aan actie toe. Als we al in actie komen zijn we vervolgens veel te laat. De informatie over de economie, de informatie over de politieke ontwikkeling, alle deskundigen, die elkaar tegenspreken dreigen ons te brengen in een toestand van apathisch naar de wolken kijken.

De kracht van visie
Je kunt uit die apathie komen door je doel weer helder voor ogen te krijgen om vervolgens te kijken wat je nodig hebt om dat doel te bereiken.  Karl Weick (univerity of Michigan)gebruikte de term enactment, Otto Scharmer (MIT)en Peter Senge (MIT) gebruiken de term sensing. Bij al deze begrippen gaat het om weten wat je wilt en zoekend en tastend, meestal samen met anderen een goede weg zoeken. Als je zo werkt ontstaat er structuur. In een coachgesprek tast je samen met je gesprekspartner de mogelijkheden af. Wat gebeurt er al je dit doet, wat gebeurt er als je dat doet, wat zijn mogelijke voordelen, wat zijn mogelijke nadelen. Dat lukt niet als je consultants en adviseurs steeds uitnodigt te vertellen wat je moet doen. Dan zet je een krachtige rem op de ontwikkeling van je vaardigheden in enactment of sensing.
Houdt je blik op je doel, ontwikkel je visie, kijk zo af en toe is naar de wolken maar houd je blik vooral op de weg, dan kom je nog eens ergens.