Wij helpen je graag verder! +31 492386063

Sturen door aan te spreken

16 juni 2015, gepubliceerd door Dirk Boersma

In veel organisaties wordt geprobeerd het gedrag van mensen te veranderen. Er worden bijeenkomsten in stadions georganiseerd, er worden poster opgehangen en filmpjes vertoond. Maar wat echt helpt is afspraken maken en vervolgens aanspreken.

Snoeppapiertjes
Het gesprek met mijn dochter is achter de rug. We zijn tot afspraken gekomen. Overigens was het geen gemakkelijk gesprek. Het was niet zo moeilijk om overeenstemming te bereiken over het feit dat de aanblik van snoeppappiertjes overal de kamer wel erg rommelig maakte. Maar hoe ze zichzelf wat gedisciplineerder zou gaan gedragen op het moment dat ze een snoepgoed van de verpakking had ontdaan, was een stuk lastiger. Ja, natuurlijk zou ze haar best doen. Maar dat had ze al zo vaak toegezegd. En intussen had ze zich ook alweer over haar gitaar gebogen om te laten merken wat echt belangrijk voor haar was. Daarna volgde het stadium van de grote straffen. Als je weer snoeppapiertjes vindt, dan houdt je m’n zakgeld maar in. Dat was mij wat te gemakkelijk. Het klonk als straf, maar ze vermoedde denk ik ook dat ik me daar, als het erop aan kwam, toch niet aan zou houden. We hebben uiteindelijk overeenstemming bereikt over het volgende: Elke keer als ik weer een zomaar weggeworpen snoeppapiertje tegenkom, mag ik daar boos over worden en 25 cent op haar zakgeld inhouden. Die afspraak was wat mij betreft ook realistischer. Alleen, het is een afspraak die van mij ook iets vraagt. Ik moet gaan aanspreken. En om dat goed en passend te kunnen doen moet ik beter op gaan letten. En ik moet mijn mond open doen als ik iets zie wat niet overeenkomt met onze afspraak.

Aanspreken
Ik ben er klaar voor, want als je wilt dat mensen hun gedrag veranderen moet je eerst zelf je gedrag veranderen. Als je blijft doen wat je altijd deed blijven de mensen om je heen ook doen wat ze deden. Gedrag van mensen gebeurt in relaties. Mensen reageren op jou en jij reageert op wat anderen doen. Zo ontstaan er allerlei patronen. Dat werd heel goed zichtbaar in de les boekhouden op de middelbare school. De leraar had een hekel aan rommel. En hij zag elk propje liggen in de klas. Het was voor de leerlingen een sport om hem zoveel mogelijk te laten lopen tijdens een les. In veel organisaties is er zo ook sprake van patronen. Altijd te laat komen voor vergaderingen. Zonder voorbereiding aan de vergadering beginnen. Te vroeg naar huis gaan en ga zo maar door. En al die patronen bestaan bij de gratie van het feit dat niemand ze doorbreekt.
En daar ligt een verantwoordelijkheid voor degene die de leiding neemt.  Na een goede dialoog met elkaar gevoerd te hebben, volgt het maken van afspraken. Als het goed is staat de visie van de organisatie daarin centraal. Maar als de afspraken gemaakt zijn ben je nog niet klaar. Dan komt het aan ervoor te zorgen dat er overeenkomstig de afspraken wordt gehandeld en dat doe je door aan te spreken. Je spreekt altijd aan, als het fout gaat maar ook als het goed gaat. Dat aanspreken helpt de organisatie om op koers te blijven.

De bal spelen
In het boek Afspreken en aanspreken geeft Verhoeven aan hoe je het beste aan  kunt spreken. Het principe is speel de bal en niet de man. De man spelen leidt onvermijdelijk tot nieuwe en grotere problemen. Door de bal te spelen houdt je het overzichtelijk en voorkom je dat mensen zich veroordeeld voelen.
Het is daarbij van groot belang om vanuit jezelf te praten. Kom met een zogenaamde ik-boodschap. De stappen zijn als volgt:

  1. Benoem het gevoel dat bij je opkomt
  2. Benoem de daden van de ander zonder daar een waarde oordeel over uit te spreken
  3. Zeg waardoor je het bij 1 benoemde gevoel krijgt
  4. En vraag tenslotte aan de ander hoe hij of zij voor verandering gaat zorgen.

Zo blijf je in dialoog met elkaar en zorg je ervoor dat je met elkaar de goede kant op stuurt.
En hoe zit het nu met zelfsturing of met zelfsturende teams? Ook daarin hebben mensen met elkaar te maken. Het gaat niet alleen om wat jij doet, het gaat om wat er samen tot stand gebracht wordt. Afspraken spelen daar een centrale rol bij en dan afspraken zoals ik ze in mijn blog van gisteren bedoelde. Maar ook aanspreken is een essentieel onderdeel. Voor het maken van afspraken en ook voor aanspreken is moed nodig. Moed om leiding te nemen, moed om zelfsturend te zijn. Coachend leiderschap helpt om die moed te ontwikkelen. In onze trainingen besteden wij er uitgebreid aandacht aan.

 

Stel je vraag via ons contactformulier

Neem contact met ons op!
Voor al je vragen kun je bellen met

+31 492386063