Storylistening

Verhalen vertellen is een must als managementtool. Hoe zorg je dat je boodschap tussen de oren van je publiek komt. Je kunt er boeken over lezen, trainingen in volgen en het wordt gedoceerd in business opleidingen. Wees je er echter van bewust dat vooral het luisteren naar verhalen een heel goede manier is om voor verbinding te zorgen en een goede basis biedt om samen op te bouwen.

Liften
In mijn studententijd verplaatste ik mij vooral liftend. Aan de kant van de weg, duim omhoog en dan maar hopen dat er iemand was, die je mee wilde nemen. Ik liftte veel, zo’n slordige 20.000 km per jaar heb ik wel eens uitgerekend. Van Breda, waar mijn ouders woonden naar Amsterdam waar ik studeerde. Of naar Tilburg of Utrecht, want daar studeerde mijn vriendin. Steeds weer bij iemand anders in de auto. Sommige mensen kan ik mij nog goed herinneren. Karel van het Reve, die mij regelmatig meenam van Breda naar Amsterdam. Hij reed in een donkergroene Austin Glider. Ik vond het een hele mooie auto. Ik zag hem meestal al aankomen. Hij ging terug naar Amsterdam nadat hij vroeg op de maandagmorgen college had gegeven op de KMA in Breda. Hij vertelde honderduit als ik bij hem in de auto zat. Ik hoefde maar één vraag te stellen of daar kwam weer een verhaal over het marxisme, over Rusland, over z’n broer. Het was plezierig om ernaar te luisteren. Die kenmerkende stem, alsof hij onder het praten zijn neus dichtkneep. Lange, zorgvuldig geformuleerde zinnen. Zijn verhalen gingen door tot de Magere Brug over de Amstel waar ik meestal uitstapte. Ik bedankte hem dan voor het meerijden en hij bedankte mij voor het fijne gesprek. We zeiden tot ziens en ik keek de groene Austin na, die onder de hoge bomen die daar staan een gracht op gleed. We ontmoeten elkaar weer enkele weken later voor een herhaling of het vervolg.

Fijn gesprek
Tussendoor reed ik met andere mensen mee. En heel vaak hoorde ik: “bedankt voor het fijne gesprek”. Aanvankelijk was ik verbaasd over dat bedankje. Ik had immers bijna niets gezegd. Ik had een paar vragen gesteld en vooral geluisterd. Dat was toch geen gesprek. Ik droeg er toch niets aan bij. Ik luisterde alleen maar. Dat stelde niets voor. Ik luisterde in het begin vooral om me een beetje op mijn gemak te voelen bij een vreemde in de auto. Ik stelde een vraag om het ijs te breken. In de loop van de tijd drong het echter tot mij door dat veel van die mensen het fijn vonden dat er een keer naar hen geluisterd werd. Dat bleek wel uit alle verhalen, die ik hoorde. Soms werd me toegevoegd dat ik de eerste was die het hoorde of dat ze dit verhaal nog nooit aan iemand verteld hadden.
Na een aantal jaren kwam er een einde aan het liften, maar in mijn werk kwam het luisteren goed van pas. Als recruiter, opleidingfunctionaris, PZ’er, trainer, coach, manager, directeur: overal bleek luisteren een goede manier om in verbinding te komen met mensen.

Storytelling
Als het gaat om leiderschap is “storytelling” bijzonder populair. De leider moet een goed verhaal hebben en dat verhaal ook nog goed kunnen brengen. Op business schools worden leiders in de dop getraind in het vertellen van verhalen. Je kunt op allerlei plaatsen een training volgen om beter te worden in storytelling. Astrid Schutte schreef het praktische en verhelderende boek “Echte leiders hebben een goed verhaal”. In de Forbes van 13 augustus 2012 schrijft Dan Schawbel, generatieY expert en branding deskundige, over het belang van storytelling. Hij schrijft in z’n artikel over een gesprek dat hij had met Paul Smith, de schrijver van “Lead with a Story.

Adviezen
Hij geeft een aantal adviezen voor het gebruik van verhalen:

1. Begin met de context, zodat je niet achteraf van alles toe moet lichten
2. Gebruik analogieën en metaforen, daarmee maak je het beeldend
3. Betrek het gevoelsniveau
4. Houdt het zo concreet mogelijk, vermijd vage taal
5. Zorg voor een verrassing in het verhaal
6. Maak er een echt verhaal van
7. Betrek je publiek in het verhaal

Volgens Schawbel zijn dat de elementen waaraan je moet denken om er een goed verhaal van te maken.
Mensen die leiding geven moeten van alles. Elke keer wordt er weer een nieuwe methode aangeboden om iets tussen de oren te krijgen van medewerkers. Hoe overtuig je ze ergens van? Hoe krijg je ze op de juiste manier in beweging? Hoe motiveer je ze, hoe overwin je hun weerstand? Paul Smith en Dan Schawbel zien daarin storytelling als een belangrijke tool.

Storylistening
Ik heb niks tegen verhalen. Verhalen kunnen buitengewoon boeiend zijn. Je kunt veel leren van verhalen. Maar voor leidinggevenden vind ik storylistening minstens zo belangrijk als storytelling. Door naar verhalen te luisteren kom je er achter wat mensen belangrijk vinden. Recent had ik samen met een directeur individuele gesprekken met al z’n medewerkers. Het kostte tijd, ja dat zeker, maar we kregen veel verhalen te horen. Verhalen, die iets vertelden over wat de medewerker belangrijk vond, waar hij enthousiast van werd en hoe het zat met gedrag dat als negatief of onverschillig werd geïnterpreteerd tot nu toe. In de Consumer Experience Movement, een wereldwijd programma van Ford, waarbij ik als coach betrokken ben, gebruiken we een filmpje: ”Everybody has his own story”. In dat filmpje zie je hoe iedereen zijn eigen verhaal heeft, verhalen die bepalend zijn voor de keuzes die je maakt en het gedrag dat je vertoont. Het zijn die stories die we kunnen gebruiken om in verbinding te komen met elkaar. De tips die Dan Schawbel geeft voor het vertellen van je verhaal kun je ook gebruiken voor het luisteren naar verhalen. Zoek naar de verrassing, vraag door naar het concrete, vraag naar de emotie en vindt de metaforen en de analogieën en ontdek de context. Genoeg om nieuwsgierig naar te zijn.
Als je zo naar de verhalen van je medewerkers en je collega’s luistert dan ontdek je waar je elkaar kunt vinden, waarop je verder kunt bouwen, waar de motivatie en de inspiratie zich bevinden.
Hoe goed ken jij de verhalen van de mensen met wie je werkt?