Ruimte om zelf te ontdekken

Als je mensen ruimte geeft om zelf te ontdekken gaat de ontwikkeling snel.

Als mijn dochter van negen jaar ’s morgens opstaat is haar eerste gang altijd naar de piano. Ze gaat zitten en begint het stuk te spelen wat ze die week moet oefenen. Ik geniet ervan, ben verbaasd en ook dankbaar. Hoe kan het dat ik haar niet moet opdragen om te oefenen? Hoe kan het dat ze dat uit zichzelf gaat doen? Een andere dochter van me, een oudere, zat ook ooit op pianoles. Die studeerde alleen maar zuchtend en steunend als we haar weer daartoe aanzetten. Regels, schema’s enzovoort mochten niet baten. We waren er als ouders drukker mee dan mijn dochter en na een tijdje stopten de lessen en kon de piano weg.

Nu is het helemaal anders en een deel van het antwoord op de vraag hoe dat komt kreeg ik gisteren, toen ik mijn dochter naar school bracht.

“Pap, meester Wim is heel aardig. Als meester Wim niet zo aardig was geweest was ik allang gestopt met de pianoles. Meester Wim wordt nooit boos als ik het fout doe maar hij vraagt dan hoe ik denk dat het moet en meestal weet ik het dan zelf wel weer. Ik vind het fijn dat ik het zelf mag bedenken”. Op mijn vraag welke mensen nog meer op die manier les aan haar geven moest ze even nadenken en het antwoord was: “Alleen jij papa”. Ik heb nog even afgetast hoe het op school was, maar daar herkende ze die stijl niet.

Diezelfde ochtend werd dat ook bevestigd. Mijn dochter had mij enthousiast verteld over een grote olifant, die ze zou gaan knutselen. Ze moeten daarvoor oude kranten, lege snoeppapiertjes, lege verpakkingen van melk en frisdrank en dergelijke mee naar school nemen. Ze had woensdagmiddag jl. al een hele berg verzameld. Mijn vrouw stelde donderdagmorgen voor de hele berg maar gelijk mee naar school te nemen. Dat kon echter beslist niet. Alleen de oude kranten mochten mee, want dat had de juf gezegd. Ik kon haar 10 keer uitleggen dat ook de rest wel mee mocht, maar daar was geen sprake van. Alleen kranten, want dat had de juf gezegd. Gistermiddag bleek dat ook de rest wel mee mocht naar school, dat gaat dus straks mee in een doos. In deze situatie is mijn dochter dus niet aan het exploreren maar druk bezig met nadenken over wat wel mag en wat niet mag. Haar aandacht gaat uit naar de regels in plaats van naar de inhoud. Die regels hebben vervolgens alles met de relatie of de betrekking te maken, want als je je niet aan de regels houdt wordt de juffrouw boos en als je je wel aan de regel houdt vindt de juffrouw  je aardig.

De pianomeester geeft overigens wel een kader. Hij doet het altijd eerst een keer voor en dan weet mijn dochter welke kant ze op moet.

Het is niet moeilijk om de parallellen met leiding geven te vinden. Je ziet ook onmiddellijk hoe het gedrag van de leidingontvanger bepaald wordt door de relatie of de betrekking met de leidinggevende.

Wat vind jij belangrijk in je leidinggeven? Wat is het effect van al je inspanning om het handelen van je medewerkers te controleren? Wat is het effect van ruimte geven aan je medewerkers? Hoe zien effectieve kaders eruit?

In onze trainingen besteden we hier uitgebreid aandacht aan.