Wij helpen je graag verder! +31 492386063

Rijnlands of Angelsaksisch

18 januari 2013, gepubliceerd door Dirk Boersma

Rijnlands of Angelsaksisch is een valse keuze, het gaat om verantwoordelijkheid nemen met moraal

Angelsaksisch of Rijnlands
Angelsaksisch of Rijnlands, what’s in a name? Er wordt de laatste jaren een stevig debat over gevoerd en het lijkt of we tussen die twee modellen moeten kiezen. Met de komst van de crisis komen er stevige aanvallen op het Angelsaksische model en wordt er breed gepleit voor de invoering van het Rijnlandse model. Met het Rijnlandse model zouden we veel beter af zijn. In het Angelsaksische model wordt alleen rekening gehouden met aandeelhouderswaarde op de korte termijn, is dan de stelling en in het Rijnlandse model staan de lange termijn en maatschappelijke waarden centraal.
Het is inderdaad verleidelijk om te kiezen voor het Rijnlandse model. Behalve dat het trendy is, staat het ook voor veel positieve dingen in onze samenleving. Rekening houden met elkaar, werkplezier, vakmanschap, duurzaamheid, wie kan daar nu iets op tegen hebben. Het is prettig om je te scharen bij de mensen, die dat belangrijk vinden.
Angelsaksisch staat voor kil korte termijn denken waarbij de aandeelhouderswaarde bepaald wat de besluiten zullen zijn. Dat klinkt niet aantrekkelijk om je bij aan te sluiten. Dat is alleen maar leuk als het geld voor het opscheppen ligt en alle deelnemers aan de wedstrijd kunnen winnen.

Kampioenschappen verdekt opstellen
Ik kan mij echter niet vinden in de keuze die hier gemaakt zou moeten worden. Zowel Angelsaksisch als Rijnlands hebben iets moois maar je kunt er ook slechte dingen in of mee doen. Het gaat niet om het model maar het gaat om wat je doet binnen dat model.
Het risico van Rijnlands is de kansen die het biedt om je verdekt op te stellen. Als je laat merken dat je de maatschappelijke waarden van het Rijnlandse model onderschrijft. Als je met enthousiasme je uren maakt dan wordt je snel ongrijpbaar. Mensen, die zich Rijnlands aanhangers noemen, kunnen je goed uitleggen dat sturen op resultaten niet mogelijk is. Het gaat om waarden, het gaat om gedrag en niet om euro’s of dollars. Rijnland-volgers wijzen gemakkelijk naar een ander als er iets niet goed gaat. Ze doen het namelijk niet alleen en elders heeft men steken laten vallen. Een collega van mij had het vroeger vaak over “De kampioenschappen verdekt opstellen”. Het Rijnlandse model is daar heel geschikt voor. Je bent nooit verantwoordelijk. Het gaat ook om gezamenlijke verantwoordelijkheid. Daardoor ben je in het Rijnlandse model slecht aanspreekbaar. Ik vrees dat dit één van de redenen is voor de financiële misstanden bij woningbouwverenigingen, grote onderwijsinstellingen en andere dicht tegen de overheid opererende organisaties. Daar leidde een Rijnlandse cultuur met Angelsaksisch geïnspireerde bestuurders tot een veel te lang door kunnen gaan met onacceptabel gedrag.
Het aantrekkelijk van het Angelsaksische model is het sturen op resultaten. Het gaat erom wat je bereikt. Resultaten kunnen eenzijdig worden opgelegd en dat mensen daar bezwaar tegen hebben begrijp ik maar resultaten kunnen ook worden overeengekomen. Je kunt er afspraken over maken. Een afspraak, die helder en transparant is en waarbij de verplichtingen van beide partijen in de afspraak bepaalbaar zijn. Die resultaten zijn niet verplicht financiële resultaten, dat kunnen ook immateriële resultaten zijn. Daarover bepaalbare afspraken maken is lastiger maar niet onmogelijk. Je moet er echt voor aan de bak als partij in de afspraak. Maar het dwingt je tot scherpte. Het helpt je bij het vaststellen van prioriteiten en bij het maken van keuzes. De hobby’s, waar binnen het Rijnlandse gemakkelijk veel ruimte voor ontstaat, kun je zo voor een belangrijk deel voorkomen.

Ben Kuiken
Ben Kuiken beschrijft deze en andere dilemma’s rond het Rijnlandse en Angelsaksische model in zijn artikel in Management Scope: “Het Rijnlandse Model: uitleg voor beginners” (25-06-2009).
Kuiken pleit in zijn artikel voor een model waarin de voordelen van het Rijnlandse en Angelsaksische gecombineerd worden. Mijn antwoord is dat een Rijnlands model met heldere resultaatafspraken tussen helder gedefinieerde partijen een optie zou kunnen zijn of een Angelsaksisch model waarbinnen de verantwoordelijke leidinggevenden ook afspraken maken over immateriële en lange termijn resultaten. Het komt dus aan op het gedrag van de mensen die aan de leiding staan. Als zij het Rijnlandse model gebruiken om gedekt door vage constructies alleen hun eigen voordeel na te jagen ben je slecht af met Rijnlands. Als ze het Angelsaksische model gebruiken en zich er makkelijk van af maken door alleen financiële resultaten af te spreken dan ben je slecht af met Angelsaksisch.

Managen met moraal
Managen met moraal en De bescheiden Leider,twee boeken van Willem Verhoeven, bieden aanknopingspunten voor hoe zo’n eindverantwoordelijke leider zich dient te gedragen. Als dat gedrag getoond wordt, dan maakt Rijnlands of Angelsaksisch niet zoveel meer uit.

Stel je vraag via ons contactformulier

Neem contact met ons op!
Voor al je vragen kun je bellen met

+31 492386063