Reflectie en leiderschap

Reflectie en even afstand nemen om na te denken zijn belangrijke competenties voor resultaatgericht leiderschap

Harrie
Ik zie hem nog zitten, al is het al lang geleden. Hij had een leeg houten kratje gepakt nadat hij zijn overall had aangetrokken. Hij zat ontspannen en keek naar de vrachtwagen waar iets aan gerepareerd moest worden. Hij zij niets maar keek en na een korte periode van stilte zei hij op z’n plat Gronings: “dou mie dij sleutel  s eemm”. Geef mij die sleutel eens even en die tang. Welk gereedschap het nu precies was weet ik niet meer, maar wat volgde op dat moment van stilte was buitengewoon trefzeker. Wij waren al een hele middag aan het hannesen geweest. We konden iets niet los krijgen of we konden ergens niet bij komen. Maar als Harrie er was werden de problemen altijd opgelost. Niet doordat Harrie zich er met woest geweld opstortte, maar doordat hij er eerst eens rustig naar keek, even nadacht en nooit iets forceerde. Zo ging het ook als iets niet lukte, dan nam hij even afstand. Hij vloekte niet, hij schold niet maar hij dacht even na. Harrie was chef monteur bij een grote vrachtwagengarage in de stad. Hij had geen diploma’s. Hij was groot geworden bij een autosloperij. Daar had hij geleerd alles uit elkaar te halen en weer in elkaar te zetten.

Reflectie
Zijn effectiviteit zat in de indrukwekkende manier waarop hij de vaardigheid reflectie toepaste.
Veel leidinggevenden zie ik hetzelfde doen als wat mijn collega’s en ik bij de vrachtwagen deden. Druk uitoefenen en als het niet lukt nog meer druk uitoefenen. Adviseren en als het advies niet wordt opgevolgd het advies op luider toon herhalen. Als het moet met een opgeheven vinger en in een staccato ritme. Het gevolg is alleen maar dat de aangesprokene zich ongelukkiger gaat voelen. Een time out wordt dan vervolgens niet gebruikt voor reflectie, voor afstand nemen en van een afstand nog eens nadenken over welke ingangen er nog meer zijn. Nee, die tijd wordt gebruikt om bij anderen bevestiging te krijgen over de eigen oordelen en het gedrag wat uit die oordelen volgde.
Bij Harrie bleek het even afstand nemen, het even reflecteren steeds te leiden tot het ontdekken van nieuwe wegen en nieuwe oplossingen. Zaken kwamen in een ander perspectief terecht.

Jacht
Leidinggevenden zijn daar vaak niet zo goed in. De jacht op resultaten en het behalen van targets maken je gehaast en je bent je er vaak niet van bewust dat die haast niet leidt tot het sneller bereiken van je resultaten. Je holt maar door.
Coachend leiderschap dwingt je om afstand te nemen. Je kunt er alleen succesvol mee zijn als je de ander de ruimte geeft om zelf zijn of haar oplossingen te vinden. Je zet niet alleen als leider een stapje terug, je nodigt de ander ook nog eens uit een stapje terug te doen. Kost dat niet teveel tijd? Ja, het kost zeker tijd, maar het levert over het totaal gezien bijna altijd tijdwinst op. Bovendien krijg je er vaak betere oplossingen door.

Je kunt het leren
Als je luistert naar anderen komen de oplossingen soms zomaar in beeld, zonder dat je er hard aan gewerkt hebt. Ze bieden zichzelf aan.
Het vraagt wel training om op die manier te kunnen werken. Een enkeling doet het van nature. De meeste mensen op leidinggevende posities zijn daar niet terecht gekomen omdat ze zo goed waren in reflectie. Ambitie, daadkracht, besluitvaardigheid en enige extrovertie kom je meestal wel tegen in het rijtje competenties waarop een leidinggevende wordt geselecteerd. Dat zijn mooie competenties, het is alleen meer dan moeite waard om je ook te oefenen in reflectie en geduld. Die competenties zullen je helpen meer en betere resultaten te behalen