Psychologische veiligheid en social media

Ervaringen met sociaal intranet
Nog niet zolang geleden was ik bij een bedrijf met een eigen sociaal netwerk. Een netwerk zoals facebook of twitter maar dan alleen toegankelijk voor collega’s binnen dat bedrijf. Het sociale netwerk was opgezet omdat er flinke voordelen van verwacht werden. Zo kon je met één druk op de knop allerlei informatie voor alle medewerkers toegankelijk maken en de gedachte was dat een sociaal intranet  ook de communicatie tussen medewerkers onderling zou bevorderen.

Een onverwachte aap
Maar tijdens een bespreking over dit onderwerp kwam er een onverwachte ‘aap’ uit de mouw.
Er werd door enkele aanwezigen opgemerkt dat er geregeld op een onprettige manier werd gereageerd op de post van een collega en dat zorgt bij mensen voor een drempel bij het gebruik van het social intranet.
Daar had eigenlijk niemand op gerekend. Wat zou je daar nu aan kunnen doen? Wat dit nu een verantwoordelijkheid van de communicatie medewerker. Moest die nou de het berichten verkeer gaan modereren en de ongewenste reacties schrappen?

Een  onderzoek
Ik moest denken aan wat hoogleraar Sociale Psychologie  aan de New York University’s Stern School of Business, Jonathan Haidt  schrijft over de effecten van het gebruik van Social Media door jongen mensen.In zijn onderzoeken constateert  hij  een toename aan depressies in relatie tot het gebruik van Social Media. Het gaat vooral om het onbeschermd en blootgesteld worden aan feedback en het niet geleerd hebben hoe daarmee om te gaan.

Geen dialoog
Doordat Social Media niet makkelijk de mogelijkheid bieden om een echt gesprek met elkaar te voeren, voelen mensen zich veel makkelijker afgewezen en buitengesloten. Het is aan de andere kant veel gemakkelijker feedback te geven op Social Media met duimpjes  of een ‘deel’ knop wordt het nog veel gemakkelijker.
Het aantal duimpjes of het aantal malen dat je bericht gedeeld wordt heeft op die manier makkelijk invloed op je gevoel voor eigenwaarde.

Een moderator?
In onze bespreking kwamen veel kanten van Social media in het bedrijf aan de orde. Er werd gesproken over de hiervoor al benoemde moderator, over het verwijderen van negatieve berichten maar ook over het gemak van Social Media met name bij het delen van informatie. Iedereen heeft nu op hetzelfde moment dezelfde inhoud tot zijn of haar beschikking.
Haidt ziet in zijn onderzoek dat het actief zijn op Social Media leidt tot een afname van creativiteit en een afname in het nemen van initiatief. Mensen durven hun nek niet meer uit te steken en dat is precies tegenovergesteld aan wat er met het gebruik van Social Media beoogd wordt. Dat komt omdat de Psychologische Veiligheid afneemt.

Psychologische veiligheid
Hier ligt een nieuwe uitdaging voor het management. Actief werken  aan de ontwikkeling en het behoud van Psychologische Veiligheid. Dat kan door interventies te doen die collega’s helpen om effectief met feedback om te gaan, met het geven en ontvangen er van.
Haidt ziet in zijn onderzoek dat jonge mensen die vaardigheid niet meer leren. Daarom is het erg belangrijk dat op de werkvloer te doen. Dat begint met als leidinggevende het goede voorbeeld te geven.

Feedback geven
Kort samengevat gaat het er daarbij om , zo objectief mogelijk te beschrijven wat je waarneemt en vervolgens te zeggen wat dat met je doet. Vervolgens stel je samen vast hoe je de boodschap op een andere manier kunt brengen om de effectiviteit ervan te vergroten. Door als leidinggevende goed aan te spreken leren je collega’s dat dat normaal is en dat ze dat zelf ook kunnen en mogen doen. Probeer mensen te helpen om op een goede manier feedback te geven ook bij het gebruik van Social Media.

Feedback ontvangen
Feedback ontvangen via Sociaal Media is moeilijk omdat je de feedbackgever niet tegenover of naast je ziet. Je ziet alleen een emoticon of een tekstje verschijnen op je mobiele telefoon.  Dat is niet makkelijk. We zien in het onderzoek van Haidt welke impact dat kan hebben. En we zagen dat ook in het bedrijf waar het in deze blog over gaat.

Zeven inzichten
Het wordt voor mensen makkelijker om met deze feedback om te gaan als ze zich een aantal zaken realiseren. Daarover schrijft therapeut Louise Jensen, die zelf als gevolg van een ongeluk met een handicap door het leven gaat Zij noemt zeven zaken die belangrijk zijn om je te realiseren als je geconfronteerd wordt met negatieve feedback.
1. Alleen jij kent de echte waarheid over jezelf, laat je het oordeel van anderen niet opdringen. Geloof in wie je bent en laat het idee van anderen over wie je bent geen werkelijkheid worden
2. “Bottom line” doet voor jou alleen je eigen oordeel ertoe, Geef niet toe aan de dwang om te veranderen. Houdt je eigen overtuigingen vast ook als anderen ze niet begrijpen of er anders over denken.
3. We kunnen kiezen hoe we ons voelen. Maak je eigen keuzes laat het niet door anderen bepalen. Oefen je in het herkennen en benomen van je gevoel. Als leidinggevende kan je daarin heel ondersteunend zijn naar je medewerkers
4. Laat het oordeel  wat je voelt door de negatieve feedback niet te zwaar op je wegen. Degene die het uitsprak is het waarschijnlijk snel weer vergeten. Laat het niet op je relatie met anderen drukken. Richt je op positieve dingen.
5. Het is niet nodig je te verdiepen in wat anderen van je vinden en als je het wilt weten vraag het dan gewoon. Heldere communicatie is veel gemakkelijker en effectiever dan raden.
6. Wees vergevingsgezind dat verlost je van nare gedachten.
7. En tenslotte heb compassie of bekommernis met anderen ook als je denkt dat ze een oordeel over je hebben.

Een cruciale rol voor de leidinggevende
Als leidinggevende kan je in gesprekken met je medewerkers en je team  hier aandacht aan besteden zodat mensen leren hoe ze kunnen omgaan met negatieve feedback.
Houdt de dialoog op gang, uitwisseling van ideeën en gedachten draagt bij aan innovatie en het vinden van nieuwe betere oplossingen. Als leidinggevende mag je daar een cruciale rol in spelen door voor psychologische veiligheid te zorgen. Niet door je medewerkers te beschermen maar door je ze coachen in het omgaan met moeilijke en misschien wel pijnlijke informatie.
Dit onderwerp komt ook aan de orde in onze trainingen Coachend Leiderschap en Excellent Leiderschap. Van beide trainingen begint binnenkort weer een nieuwe editie. Misschien ken je iemand voor wie deze trainingen interessant kunnen zijn. Voor meer informatie en aanvangsdata kun je terecht op onze website https://www.excellentleiderschap.nl/opleiding-en-training/