Wij helpen je graag verder! +31 492386063

Professionele identiteit als houvast

07 maart 2019, gepubliceerd door Dirk Boersma

Ontmoetingen
Met enige regelmaat spreek ik af met mensen, die ik ontmoet heb in mijn werk als coach, als trainer of als facilitator. Dan hoor ik graag hoe het met ze gaat en natuurlijk ook wat ze hebben kunnen doen met datgene waar we het bij eerdere ontmoetingen over hadden. Het is altijd fijn te horen als mensen je vertellen wat ze gedaan hebben en vaak nog steeds doen, bijvoorbeeld met wat ze ontdekt hebben bij de training excellent leiderschap. Mensen die daar 20 jaar geleden aan deelnamen blijken het toen geleerde nog steeds te gebruiken in hun praktijk. Zij zijn trouwens niet de enigen die leren in zo’n training. Ik leer er ook.

Samen
De dame bij wie ik nu op bezoek was maakte mij jaren geleden het belang van ‘samen’ duidelijk. Beslissingen nam je samen, dat deed je met elkaar. Ze worstelde wel met de vorm waarin dat dan zou moeten en dat begreep ik goed. Hoewel ik ook voor samen was had ik altijd het idee dat het praktisch organiseren daarvan erg lastig was en dat samen vooral een mooie droom was. Zij was echter onwrikbaar in haar overtuiging dat samen noodzaak was. In de organisatie waar zij werkte was het erg belangrijk dat er niets verkeerd mocht gaan. De risico’s daarvan waren te groot. Ik heb een aantal jaren een bijdrage mogen leveren aan de ontwikkelingen in haar organisatie en raakte er daarbij steeds meer van door drongen dat het erg belangrijk was dat iedereen bij de besluitvorming betrokken was zodat genomen besluiten ook door iedereen gedragen werden.’Samen’ moest centraal staan.

Zorgen
Twee jaar gelden sprak ik nog eens met haar en in dat gesprek maakte ze me deelgenoot van haar zorgen. Er waren wisselingen in de top van het bedrijf geweest en de nieuwe top vond dat samen maar lastig. Die stond op het standpunt dat je iemand moest kunnen aanspreken op de verantwoordelijkheid. Het was een benadering waar zij niets van moest hebben. Die aanpak botste zo nadrukkelijk met alles wat echt belangrijk was volgens haar. En ze vroeg zich af wat ze het beste doen kon, zich voegen, opstappen, ander werk zoeken of iets anders. Het gesprek wat we er samen over hadden bracht haar tot het besluit toch te blijven en zich in haar werk te laten leiden door haar overtuiging, haar professionele identiteit.

Nieuw perspectief
En nu twee jaar verder blijkt de top van het bedrijf te zijn vervangen door iemand die ook sterk in dat samen geloofd. Dat geeft heel veel ruimte en de organisatie groeit zelfs weer,  er is zelfs sprake van innovatie.
Ze is de afgelopen jaren op de been gebleven door haar sterke professionele identiteit en de mensen die haar daarin steunden.

Professionele identiteit
Manon Ruijters doet onderzoek naar professionele identiteit en het ontwikkelen ervan. Ze schrijft ook over het belang ervan. Vooral in deze tijd is het van groot belang om aandacht te hebben voor je professionele identiteit. Ruijters schrijft dat dat vaak niet het geval is en dat dat leidt tot onderbenutting van veel talent of juist tot burn-out verschijnselen. In deze tijd, waarin veel veranderd en veranderingen snel gaan. Een tijd waarin mensen ook snel  van functie naar functie gaan. Er wordt eigenaarschap gevraagd, verwacht dat mensen zelfsturend zijn, mensen moeten zelfstandig beslissingen kunnen nemen. Om te zorgen dat dat kan, worden processen in kleine stukjes geknipt.  En mensen krijgen nieuwe kennis aangereikt. Dat is ook de invulling die vaak aan een leven lang leren wordt gegeven. Mensen moeten bijblijven en steeds weer terug de schoolbanken in.

In mensen
Maar we zien daarbij over het hoofd dat leren vooral in mensen plaats moet vinden zegt Ruijters. Ze gebruikt daar graag het woord ontwikkelen omdat daarmee duidelijk wordt dat het niet gaat om toevoegen maar ook om herschikken en verwijderen. Het gaat dan om de ‘theory of action’ of je actietheorie. Die actietheorie krijgt body en stevigheid uit je professionele identiteit. Leidinggevenden zien het belang van die professionele identiteit vaak over het hoofd en steunen daardoor onvoldoende de ontwikkeling van solide eigenaarschap  of een stevige basis voor zelfsturing. Helaas zijn veel managers zich ook onvoldoende bewust van hun eigen professionele identiteit. Ze blijven steken in management technieken en methoden.

Op de been blijven
Mijn gespreks partner had zonder zich daar bewust van te zijn gedurende haar loopbaan wel een stevige professionele identiteit ontwikkeld . Die identiteit had haar op de been gehouden en bood haar nu alle ruimte om de zaken voortvarend aan te pakken. Samen stond nog altijd centraal in die identiteit. Ze vertrouwde mij toe dat ze zelfs besloten had nooit Meer de stap naar bestuurder te willen maken. Want alleen beslissingen nemen voor een organisatie dat zag ze absoluut niet zitten.

Je kunt het organiseren
Op mijn vraag hoe je als bestuurder ervoor kon zorgen dat je het niet alleen hoefde te doen kwam er een vrolijke blik in haar ogen. Oh ja zei ze, samen kun je overal organiseren. En het mooie is dat een stevige professionele identiteit daar ook een goede basis voor is. Het is een prachtig uitgangspunt voor dialoog, voor het samen zoeken naar een volgende stap, naar de juiste beslissing.

Onveilig
Een zwakke professionele identiteit maakt je onzeker en zorgt ervoor dat je je in een dialoog niet veilig voelt. Je wordt dan afhankelijk van mensen die voor veiligheid kunnen zorgen en dat zijn de mensen hoger in de hiërarchie. Dat leidt vervolgens gemakkelijk tot roddel en achterklap waardoor het gevoel van onveiligheid nog verder toeneemt en er helemaal geen dialoog meer is. Die dialoog is echter één van de belangrijkste manieren om aan je professionele identiteit te werken. Door er regelmatig met elkaar over in gesprek te zijn. Door te luisteren en elkaar vragen te stellen. Door gebruikstheorieën met elkaar te delen en naast de basic theorie en de ‘espoused’ theorie te leggen, kun je die gebruikstheorie verder ontwikkelen. Het helpt je om excellentie te ontwikkelen in je professie. Je kunt dan rustiger en meer ontspannen de uitdagingen van je werk tegemoet treden.

Nieuwe ontwikkelingen
Zoals ik hiervoor al schreef heeft mijn gesprekspartner inmiddels verschillende nieuwe ontwikkelingen op haar werk in gang gezet en in ons gesprek vertrouwde ze me nog weer andere mooie plannen toe. En nee ze hoefde helemaal niet weg. Alle verzoeken die ze kreeg om elders aan de slag te gaan sloeg ze vriendelijk af. Er was nog genoeg te doen op de plaats waar ze nu werkte. Ze kan nu vorm geven aan de ontwikkeling van het werk in haar organisatie.

Coachend leiderschap
Coachend leiderschap kan een belangrijke bijdrage leveren aan de ontwikkeling van professionele identiteit. Door met elkaar in gesprek te zijn over het werk, elkaar te bevragen, elkaar te helpen ontdekken wat drijfveren, zijn maar ook wat aannames zijn of bruikbare en onbruikbare overtuigingen, help je elkaar die identiteit te ontwikkelen. Deze ontmoeting was daar belangrijk in. Je vragen zetten me aan het denken zei mijn gesprekspartner. En dat deden ze ook met mij.

Wil  je hierover of over iets anders (geheel vrijblijvend)verder praten bel dan 0622995926 of mail dirkboersma@excellentleiderschap.nl

Stel je vraag via ons contactformulier

Neem contact met ons op!
Voor al je vragen kun je bellen met

+31 492386063