Prima

Wees je bij leidinggeven bewust van de context

Prima
“Prima”, dat opgewekte antwoord kreeg ik toen ik aan een manager vroeg hoe het gesprek met zijn baas gegaan was. Hij leek er heel tevreden over. Een prettige constatering, vooral omdat in de afgelopen maanden er spanningen waren ontstaan in de relatie tussen hem en zijn baas. Op mijn vraag wat nu maakte dat hij bij het oordeel “prima” kwam keek hij me verbaasd aan. Het was of hij wilde zeggen, het is toch goed zo, ik heb bereikt wat ik wilde bereiken. We hoeven het er dus niet meer over te hebben. Op mijn volgende vraag voor wie dat prima dan gold begon hij intensiever bij zichzelf te onderzoeken hoe het nu precies zat en langzamerhand kwam hij erachter waardoor hij tot het oordeel prima was gekomen en dat dit prima vooral voor hem gold. Of zijn baas ook tot het oordeel prima was gekomen na het gesprek wist hij eigenlijk niet goed. Misschien wel, misschien ook niet.

Oordeel
Een oordeel is altijd het gevolg van een aantal ervaringen en belevingen, van handelingen die we verricht hebben en het effect van anderen in onze omgeving. Een oordeel vormt vervolgens ook weer de basis voor de volgende handelingen, die we gaan verrichten. Op basis van het oordeel gaan we ergens mee door, stoppen we ergens mee, buigen we af, ontwijken we, of zetten we een grote stap. Een oordeel is belangrijk omdat het een belangrijke schakel is in het gedrag wat we laten zien en in de interactie, die tussen mensen plaats vindt.
Oordelen zijn het resultaat van waarnemingen en de verwerking van die waarnemingen. Dat is vaak een heel complex aan waarnemingen en waarschijnlijk ook een heel complex aan schakelingen in ons interne voelen en denken. Signalen die bewust of onbewust tussen mensen worden uitgezonden worden ook weer bewust en onbewust opgepikt en geïnterpreteerd. Er gebeurt dus van alles tussen mensen en wat er met een individu gebeurt kan maar moeilijk los gezien worden van wat er gebeurt in diens omgeving. De systeem theorie probeert hier rekening mee te houden in haar benadering.

Geïsoleerde waarnemingen
Gisteren hoorde ik iets van een radioprogramma over de natuur. Het ging over vosjes, oehoes, slechtvalken en ik begreep dat mensen op het beeldscherm van hun computer mee kunnen kijken naar wat er in het nest gebeurt. Er werd in het programma ook even stil gestaan bij het gedrag van de dieren. De interpretaties vonden plaats op basis van wat er op het scherm te zien was. De verklaringen worden dan ook al gauw vanuit dat punt gegeven en de context komt er een beetje bij te hangen. De dynamiek en de complexiteit van die context verdwijnen naar de achtergrond in de analyse.

Getallen met of zonder context
Bij leidinggeven kan dat ook gemakkelijk gebeuren. Technieken en systemen brengen bepaalde aspecten of onderdelen van de werkelijkheid scherp bij ons in beeld. Het resultaat van een beoordeling, kengetallen, een persoonlijkheidstest, een citoscore, een omzetcijfer gaat de context domineren en beslissingen worden op basis van losse, uit elkaar gehaalde waarnemingen en de daarop gebaseerde oordelen genomen.
“Prima” is het gevolg van iets en als je goed wilt sturen is het belangrijk om te weten van welke interacties dat prima het gevolg is. Hoe beter je dat kunt zien hoe makkelijker het is om effectief te zijn in je gedrag. Om dat te kunnen doen is regelmatige reflectie belangrijk, is het nodig om zo nu en dan eens even afstand te nemen. Iemand die vragen aan je stelt kan je daarbij helpen en het kan ook helpen jezelf via een dagboek of een logboek die vragen te stellen. Let er daarbij vooral goed op wat er zich tussen jou en andere mensen heeft afgespeeld. Gedrag staat niet op zichzelf, het is een gevolg van en het heeft gevolgen. Vaak gaat dat heel goed maar soms hoeft er maar één palletje scheef te staan om ervoor te zorgen dat een proces verstoord wordt.

“Prima” is een waardevol oordeel als je het met elkaar kunt constateren. Als samen ook nog ontdekt hoe dat “prima” tot stand kwam heb je bovendien alvast mooie aanwijzingen voor een volgende keer.