Oost-Indisch doof

Ga met medewerkers in gesprek over de toekomstvisie en ontdek dat ze taakvolwassen worden

Zijwieltjes
Regelmatig raken mijn collega’s en ik in gesprek met leidinggevenden over coachend leiderschap. Wij vinden dat de effectieve manier van leidinggeven maar krijgen vaak als tegenwerping: “dat kan alleen maar met taakvolwassen medewerkers”. Wij krijgen dan te horen dat coachend leiderschap natuurlijk een prachtig concept is. Deze leidinggevenden kunnen het echter niet toepassen omdat het niveau van hun medewerkers onvoldoende is. Die hebben de verkeerde instelling, zijn niet gemotiveerd. Zijn van 9 tot 5 types en ga zo maar door.Deze medewerkers hebben volgens hun leidinggevenden juist nog zijwieltjes nodig. Zij zouden hun medewerkers heel graag inwisselen voor medewerkers van een andere soort, die zonder zijwieltjes.
Hier moest ik aan denken na mijn blog over dirigeren en de prachtige resultaten die je krijgt als je niet op uitvoeringsdetails maar vanuit een visie leiding geeft.

Kunnen of willen?
Ik wil daarom in deze blog nog eens teruggaan naar dat beeld van het orkest. Wat deze leidinggevenden zeggen kan twee dingen betekenen. Of de muzikanten blijken hun instrument niet te kunnen bespelen. Of ze kunnen hun instrument wel bespelen maar hebben geen oog voor de boodschap van de dirigent en kunnen die boodschap niet vertalen naar het juiste gedrag. In beide gevallen zou je kunnen zeggen dat de dirigent iets anders had moeten doen.
In het geval van gebrek aan deskundigheid had de docent beter moeten selecteren. Ook kan de dirigent in dat geval een intensief trainingsprogramma laten verzorgen om de vaardigheden bij te spijkeren.
In het geval geen oog hebben voor de boodschap van de dirigent gaat het om de wil om met elkaar te communiceren. Hoe kun je boodschap zo inspirerend brengen dat mensen wel geïnteresseerd raken?  Hoe kun je in dialoog raken met mensen zodat ze wel gepakt worden?

Oost Indisch doof
Mijn ouders noemden mij en mijn broers soms Oost Indisch doof. We deden net of we iets niet hoorden. Ik vermoed dat we daar ook mee te maken hebben in de organisaties van deze leidinggevenden
Volgens het tijdschrift ” Onze Taal” betekent Oost Indisch doof ‘doen alsof je niet hoort dat iemand je iets vraagt of iets tegen je zegt’.

Waar de zegswijze vandaan komt, is niet helemaal duidelijk. Het Groot Uitdrukkingenwoordenboek van Van Dale (2006) schrijft hierover: “De uitdrukking dateert uit de 19e eeuw. P.J. Harrebomée vermoedde dat ‘deze hebbelijkheid van niet te willen luisteren naar eene vermaning of een verzoek wel het meest op de Oost-Indiërs toepasselijk is, daar hun, door de heete luchtsgesteldheid, eene natuurlijke traagheid eigen is’. Waarschijnlijk moeten we echter denken aan Indische vorsten die zich bij contacten met westerse machthebbers vaak doelbewust van de domme hielden.” F.A. Stoett denkt dat die vorsten dat vooral deden om uitstel te winnen bij de Nederlanders.(Onze Taal)

Macht
Het gaat dus niet om niet kunnen maar om niet willen en niet willen heeft met de relatie tussen twee partijen te maken. Uit de toelichting F.A.Stoet, wordt wel heel duidelijk dat het te maken heeft met een gezagsrelatie. Een gezagsrelatie, die ongelijk is en waarin de onderliggende partij de bovenliggende partij en diens ideeën, wel moet, maar niet wil, accepteren.
Het wordt dan onmiddellijk duidelijk waar de schoen wringt, er is geen sprake van een gedeeld toekomstperspectief. De leidinggevende slaagt er niet in dat perspectief inspirerend over het voetlicht te brengen. En het gesprek erover wordt al helemaal niet aangegaan. Het is ook duidelijk dat een training voor medewerkers hier niet zal helpen. Wat helpt, is het gesprek tussen leidinggevende en medewerkers op gang brengen. Teamcoaching is dan een voor de hand liggende manier van werken.

In Indië hebben onze voorouders het lang met dwang geprobeerd, soms met korte termijn successen maar nooit met een duurzaam resultaat. Voor een duurzaam resultaat is dialoog nodig. Dat kan overigens ook leiden tot de conclusie dat je niet samen verder kunt. Als je met elkaar verschilt van toekomstbeeld wordt duidelijk dat samen verder gaan geen zin heeft. In de meeste gevallen is er echter voor ieder voldoende uit dat toekomstbeeld te halen en wordt het juist aantrekkelijker om samen verder te gaan.