Ongevraagd advies

Ongevraagd advies geven doen we vaak en helpt de ander meestal niet. Waarom gebeurt het toch zo vaak en hoe is die neiging om het te doen te onderdrukken?

Legio voorbeelden ongevraagd advies

Is het je wel eens opgevallen hoe vaak je ongevraagd advies krijgt? Dat overkwam me laatst weer. Ik vertelde een kennis over mijn voornemen om naar Italië op vakantie te gaan, maar ik wist nog niet precies waar naartoe. Ik kreeg meteen allerlei goedbedoelde suggesties over wat allemaal het bezoeken waard is. En dat terwijl ik er gewoond heb en het hele land wel zo'n beetje heb gezien. Het wekte ergernis bij me op, merkte ik. Dit was nog een onschuldig voorbeeld. Het gebeurt ook wel eens dat je aan iemand je verhaal kwijt wilt. En terwijl je dat verhaal doet, zegt de ander dat hij dat ook heeft meegemaakt, neemt het verhaal over en begint zijn ervaring te vertellen. Of een situatie waarin je met iemand iets wilt overleggen, en de ander zegt “Ik zou het zo en zo oplossen”. En je denkt da”n: “Ik zat helemaal niet op jouw oplossing te wachten.”

Effect van ongevraagd advies

Wat gebeurt er als je ongevraagd advies krijgt? Op moment dat je ongevraagd advies krijgt, voel je je niet gehoord. Het stopt de aandacht voor jou en je verhaal en legt de aandacht bij de ander. Je wordt onderbroken in je verhaal dat je net aan het vertellen was, omdat je het kwijt moest, omdat je je gedachten wilde ordenen, of zelf een oplossing probeerde vinden voor je probleem. Mannen krijgen het nog wel eens te horen van vrouwen, dat ze niet luisteren maar meteen een oplossing geven. “Je hoort niet wat ik zeg” is dan de reactie. Het geven van ongevraagd advies zorgt er ook voor dat diegene die het krijgt een object wordt, een zaak, in plaats van een subject, een persoon. Het geven van ongevraagd advies plaats de adviesgever boven de ontvanger.

Waarom het zo vaak gebeurt

Het komt vaker voor dan je denkt, ongevraagd advies geven. Ook ik betrap mezelf daar regelmatig op. Maar: als het effect negatief is op een ander, waarom doen we dat dan toch zo vaak? De reden is vaak betrokkenheid, je hebt het beste met de ander voor. Hij of zij worstelt met iets, jij hebt de oplossing in handen, dus waarom zou je de ander daar niet mee helpen? Het is moeilijk om een ander te zien worstelen. Stiltes laten vallen, een goede open vraag stellen, bij de ander blijven, maar ook probleem bij een ander te laten: het zijn lastige dingen om te doen.

Soms wordt het ongevraagd advies geven ingegeven door egoïsme. Je wilt laten zien dat jij de wijsheid in pacht hebt, of laten zien (voor jezelf of de ander) dat jij gelijk hebt. En er zijn ook mensen die niet nieuwsgierig zijn naar de ander, uit beleefdheid luisteren. Op moment dat je dat als leidinggevende regelmatig die interesse niet hebt voor je medewerkers, kun je jezelf afvragen of je wel op de goede plek zit.

Het geven van ongevraagd advies bevredigt kortom je eigen geestelijke behoeften. “Zie je wel dat ik kennis van zaken heb.” “Zie je wel dat ik nuttig ben.” Maar het brengt de ander meestal niet verder.

Ongevraagd advies geven in werksituaties

In werksituaties komt het ongevraagd advies geven ook vaak voor. Wanneer een medewerker naar een leidinggevende toekomt met een ervaring of verhaal. Hij of zij wil gehoord worden (luister even naar me), in plaats daarvan krijgt hij een oplossing aangedragen. Het kan ook zijn dat de collega wel vraagt om een advies. Ook dan kan het geven van een advies ongewenst zijn. Voor een leidinggevende werkt dat soms wel lekker snel: het probleem is opgelost, de collega is weer weg en jij kan verder.

Een oplossing aandragen zorgt er echter niet voor dat de collega zelf aan het denken wordt gezet over hoe hij of zij een probleem op kan lossen. Jouw advies blokkeert het bewustwordingsproces van de ander. De kans is groot dat de collega de volgende keer weer bij je langs komt voor een advies. Het maakt hem afhankelijk van jou en andersom: jij krijgt het steeds drukker.

Hoe voorkom je het?

Voorkomen van het ongevraagd advies geven is voor veel mensen lastig. Je gedachten gaan met je aan de loop bij het luisteren naar de ander, of je bent al vele stappen verder dan de ander. Wil je het veranderen, dan begint het ermee dat je bewust wordt van de momenten dat je ongevraagd advies geeft. Ga eens voor jezelf na op een dag: hoe vaak bezondig je je eraan?

Realiseer je je vervolgens dat je juist de  ander kan helpen door een tijdje niets te zeggen, door te luisteren en door open vragen te stellen. Door open vragen te stellen breng je de ander verder in zijn gedachtenproces. Wil je de ander toch sturen, bedenk dan dat dit ook lukt op moment dat je vragen stelt die bij de ander aansluiten. En tenslotte, wil je toch adviseren, vraag dan of de ander op jouw advies zit te wachten. Dan maak je van een ongevraagd advies een gevraagd advies.

Ik heb me voorgenomen om minder ongevraagd advies te geven. Het lukt me aardig. Hoe zit dat met jou? Kun jij je enthousiasme temperen om ongevraagd advies te leveren? En je daardoor werkelijk met de ander te verbinden?