Neem zelf verantwoordelijkheid

Het bezoek van Ricardo Semler in Nederland is enthousiast ontvangen. Zijn wereld zonder managers spreekt ons kennelijk aan. Ben Tiggelaar schrijft in zijn column in de NRC hoe wij ons door Semler laten leiden. Daar tegenover staat Herminia Ibarra, die ons oproept zelf actie te ondernemen en niet te wachten tot anderen het voor ons doen.

Afhankelijk
In zijn column in de NRC van 7 juli schrijft Ben Tiggelaar over de hype rond Ricardo Semler. Een organisatie zonder managers, maar Tiggelaar laat zien dat er ook in de bedrijven van Semler wel degelijk sprake is van hiërarchie. Tiggelaar eindigt zijn artikel met de zin “Tja, we zeggen graag dat we geen leiders willen. Maar eigenlijk…” Tijdens zijn bezoek aan Nederland gaf Semler een lezing voor 1.600 mensen. Hij sprak. Zij luisterden. En iedereen genoot.
Daarmee wordt zichtbaar hoe graag we ons laten leiden. Hoe fijn het is als iemand ons de weg wijst. We maken ons graag afhankelijk van anderen. Dat doen we in traditionele bedrijven. Daar zijn we afhankelijk van de directie, of van personeelszaken, of van marketing, of van de planning. Vaak zijn we daar niet tevreden over. Dan doen de mensen en de afdelingen waar we onszelf van afhankelijk gemaakt hebben niet de dingen, die wij graag gewild hadden of waarop we hoopten. We gaan dan op zoek naar anderen, die dat wel doen. Misschien is Semler zo iemand, hij lijkt de hemel op aarde te preken. Tiggelaar laat in zijn column zien dat dat nogal tegenvalt en dat er in het model van Semler nog heel wat marktwerking, flexibilisering en hiërarchie zit. Wachten tot een ander de organisatie, de baan en de wereld schept waarin wij graag willen leven. Dat is  hetzelfde als wachten op een bus ergens in de provincie, die komt nooit.

Stress
In organisaties hebben mensen er vaak last van. Er wordt heel hard gewerkt, er is veel stress onder medewerkers en managers en minister Asscher heeft recent aangekondigd de strijd aan te binden met die stress op het werk. Moet hij dan niet gewoon Semler uitnodigen om het Nederlandse bedrijfsleven op de schop te nemen?

Zelfsturing
Herminia Ibarra heeft daar een eigen mening over. Niet over het Nederlands bedrijfsleven, maar wel over het geleefd worden in een organisatie. Ibarra doet suggesties voor zelfsturing. Zij roept ons op niet te wachten tot anderen de omstandigheden voor ons veranderen. Ibarra geeft de volgende tips:

1. Blijf alert en in contact met wat er in je omgeving gebeurt, laat je niet begraven. Probeer te begrijpen hoe je organisatie werkt, hoe resultaten worden bereikt en wie de sleutelpersonen zijn in je bedrijf. Dat kan je helpen uit te vinden hoe je je eigen werk verandert in een richting die er echt toe doet.
2. Zorg dat je tijd maakt, laat dingen liggen, stel prioriteiten. Pak niet alles op, overlaad je niet met werk. Laat je niet voor elke kar spannen. Maak keuzes. Ibarra haalt een uitspraak van één van haar studenten aan die naast een drukke baan kans ziet een MBA te doen. Die student zegt: Als het me nu lukt om tijd voor leren te maken dan blijf ik dat doen als ik mijn diploma heb gehaald.
3. Doe mee in activiteiten, die buiten je eigen vakgebied liggen. In elke organisatie zijn er projecten, die dwars door functies en hiërarchische niveaus heen gaan. Zorg dat je erin participeert. Het geeft je een veel bredere kijk op wat er gebeurt in je organisatie.
4. Maak strategie onderdeel van je werk, wat je taak ook is. Strategie is nadenken over de vraag waar je je het beste op kunt richten, wat het belangrijkste is, wat in elk geval af moet zijn en wat nog even kan blijven liggen. Leg daarbij ook een relatie naar de omgeving van je bedrijf, anticipeer op wat daar gebeurt, zodat je iets gedaan hebt voor het aan je gevraagd wordt. Als je ziet dat een voorraad op raakt, doe dan wat, wacht niet tot er echt niets meer is. Sluit je ogen niet omdat het je verantwoordelijkheid niet is.
5. Zoek naar rollen buiten je organisatie, geef voorlichting, vertel verhalen, schrijf stukjes, maak foto’s, twitter. Je toont daarmee je betrokkenheid bij het bedrijf. Ga naar bijeenkomsten met vakgenoten, bezoek beurzen en tentoonstellingen. Je vergroot daarmee je competenties en wordt belangrijker voor het bedrijf.
6. En het laatste advies van Ibarra is: leer voor eens en voor altijd om te delegeren. Je bent inderdaad terecht gekomen waar je bent omdat je iets goed kon. Ga niet door met dezelfde dingen steeds beter te doen maar kijk hoe je anderen kunt helpen er beter in te worden zodat je zelf tijd krijgt voor andere zaken.

Een bijeenkomst van Semler bijwonen is goed voor het netwerken en goed om te horen wat er allemaal te koop is in de wereld. Daarna zul je het zelf moeten doen. Neem verantwoordelijkheid, ga eens even buiten het parcours staan en ontdek je mogelijkheden. Vergroot je zelfsturendheid, dat geldt voor medewerkers en voor managers.