Leiderschap en businessspiritualiteit

Essentie, aard en manifestatie zijn belangrijke onderwerpen bij spiritualiteit. Het is van groot belang dat er tussen die drie een goed verbinding is.

Familiebedrijven
De wereldwijde economie verkeert sinds 2007 in zwaar weer. Dat zware weer leidt tot veel onzekerheid en dat zware weer betekent ook dat we op een andere manier naar onze werkelijkheid gaan kijken. Zo is er opnieuw aandacht gekomen voor familiebedrijven. Toen we aan het 21^e millennium begonnen heerste nog algemeen de opvatting dat familiebedrijven hun langste tijd gehad hadden. Ze waren conservatief, misten de slag bij grote vernieuwingen en werden geleid door mensen, die je nu niet direct als krachtig leider kon betitelen.
Inmiddels beginnen we daar anders naar te kijken en blijkt uit onderzoek dat het familiebedrijf ook als je kijkt naar de rendementen, helemaal nog zo gek niet is. Zeker op de wat langere termijn.
Laatst stond er in de krant geschreven over Mark Zuckerberg, de oprichter en eigenaar en CEO van Facebook. Hij schijnt er, in navolging van, wijlen, Steve Jobs, niet over te denken een meerderheidsbelang in Facebook uit handen te geven. Hij wil de invloed van andere partijen op het beleid van Facebook beperkt houden.

Businessspiritualiteit
Ik moest hier aan denken toen ik nog eens terug nadacht over de lezing “business spiritualiteit en leiderschap”, die dr.Annelies Oosterhoff in het voorjaar van 2012 gaf, bij ons Centrum voor Excellent Leiderschap. Spiritualiteit is niet gemakkelijk vast te pakken. Op de vraag wat volgens de aanwezigen spiritualiteit is, kwamen tal van verschillende antwoorden. Het er met elkaar over praten echter leidde ertoe dat je op andere lagen van je eigen werkelijkheid terecht kwam. Sommige vragen waren ook lastig te beantwoorden. Op de vraag hoe ik dacht dat de heer Ad Scheepbouwer (die ik toch persoonlijk heb meegemaakt) zou omgaan met een situatie, had ik wel beelden maar zat ik met mijn mond vol tanden. Je wilt dan het liefst maar weer snel over naar dingen, waarover je wel makkelijk praat.

Essentiële kracht
Annelies Oosterhoff nam ons mee langs wat onderzoeksresultaten, die ze in haar proefschrift; “Essentiële kracht in ondernemingen, Business spiritualiteit in de Griekse, Indiase en Chinese elementenleer” heeft vastgelegd. Ze liet zien dat het in al die oude “leren” steeds gaat om drie cirkels of bollen, die in elkaar liggen. De grootste, de meest omvattende, de diepste is de essentie, daarbinnen krijgt de aard vorm, dat is de tweede bol en daarbinnen weer, vind je de manifestatie. Wat wij in onze wereld waarnemen is de manifestatie. Wij manifesteren ons zelf en zien de manifestaties van anderen. Het voelt goed als de essentie, de aard en de manifestatie goed met elkaar verbonden zijn. Het voelt niet goed als deze drie onduidelijk met elkaar verbonden zijn.
De drie bollen of de drie niveaus kom je tegen op individueel niveau maar ook op ondernemingsniveau of afdelingsniveau. Ook daar kun je essentie, aard en manifestatie onderscheiden.

Discontinuïteit
Als een bedrijf steeds nieuwe leiders krijgt, bijvoorbeeld doordat het bedrijf verkocht wordt, krijg je steeds met een andere essentie te maken. Zo kan een situatie ontstaan waarbij er sprake is van manifestaties, die soms nog in een vorige essentie verankerd zijn en manifestaties die in een nieuwe essentie verankerd zijn. Sommige bedrijven lossen dat op door een set van normen en waarden op te leggen. Je leert die uit je hoofd en je past die toe. Dat leidt echter niet tot een goed verbinding tussen essentie en manifestatie, eerder tot vervreemding. Om goed te kunnen functioneren is het belangrijk je eigen essentie en die van je organisatie te kennen pas dan kun je tot een optimale manifestatie komen. Dat bereik je door in contact te treden met anderen. Door je aan anderen te spiegelen en door zelf in de spiegel te kijken ontdek je die essentie en kun je veel bewuster met de manifestatie van jezelf en die van anderen omgaan. Het klinkt logisch dat daar in een familiebedrijf veel meer ruimte voor is. De essentie blijft daar vaak generaties lang hetzelfde. Het wordt daardoor makkelijker de manifestaties erop aan te laten sluiten. In bedrijven waar steeds weer anderen het voor het zeggen hebben, lopen manifestaties de kans om dol te draaien. Ik weet niet of Mark Zuckerberg deze overwegingen meeneemt bij zijn besluit zelf de grootste aandeelhouder te blijven. Hij borgt er wel mee dat de essentie, die hij gaf centraal blijft staan.