Kleinschaligheid

Kleinschalige organisaties gaan het verschil maken.

Een nieuwe bank
I can’t believe the news today….   De beginzin van de song Sunday bloody Sunday van U2. Het was precies wat mij gebeurde toen ik las dat een groep particulieren een eigen coöperatieve bank wil oprichten, in navolging van een soortgelijk initiatief in België. En ik ben er blij mee. Zijn er dan niet genoeg banken in Nederland? Ja, natuurlijk wel.  Is hun dienstverlening ontoereikend? Nee, natuurlijk niet. Waarom dan wel? Jan Brink, de oprichter van De Financiële Coöperatie, tegenover Nu.nl: “Wij willen tegenwicht bieden aan de huidige financiële markten. Het idee is ontstaan vanuit een enorme onvrede over de graaicultuur”.

Kwaliteit van dienstverlening
Dat is duidelijke taal, en het is een duidelijk initiatief.
Al eerder zagen we dergelijke initiatieven, met als meest bekend voorbeeld Buurtzorg. Buurtzorg vormt een perfect antwoord op de onvrede over de thuiszorg. Onvrede over de kwaliteit van dienstverlening door de reguliere zorginstellingen. Uit mijn contacten met onder andere de Vereniging Kleine Kernen en met Tot uw Dienst, de coöperatieve zorgverlener in Laarbeek, blijkt overduidelijk hoeveel behoefte er is aan meer invloed van de klant, aan meer aandacht voor diens behoefte. En dat de reguliere instellingen daar nauwelijks een antwoord op hebben. In dit kader zei een manager uit de zorg mij laatst: “Waarom zou je er 800.000,- voor betalen als het kleinschalig ook voor 80.000,- kan. Dan is de keuze snel gemaakt”.

Protesten
Waarom ben ik blij dat dit nu ook in de bancaire wereld gaat plaatsvinden? Sinds de kredietcrisis van 2008, toen Lehman Brothers omviel, is er eindeloos gediscussieerd over het Angelsaksische en het Rijnlandse model. Is er eindeloos geprotesteerd tegen organisaties die gewoon doorgingen met de torenhoge salarissen en bonussen. Er is ook van overheidswege veel gezegd en geregeld op dit gebied. Heeft dat geholpen? Incidenteel wel, maar in de breedte niet. Commissarissen die weigeren in te leveren op hun salaris boven de norm, banken met staatssteun die toch forse bonussen uitkeren aan hun topmanagers, een CEO die -tegen de regels maar toch goedgekeurd door De Nederlandsche Bank- ruim 5 miljoen meekrijgt omdat hij het bedrijf heeft verkocht, protesten op aandeelhoudersvergaderingen die niets uithalen.

Ongrijpbaar
Het lijkt mij dat de graaicultuur kan voortduren omdat de graaiers zich niet laten aanspreken op hun gedrag. Dat is niet zo gek als je heel hoog in de boom zit, waar je je gemakkelijk verheven voelt boven de rest, inclusief de regelgevers. De grote organisaties, of dat nu zorgverleners, banken, energieleveranciers of iets anders zijn, zijn voor klant en aandeelhouder ongrijpbaar geworden. Ik ken een paar grote organisaties die zichzelf willen omvormen. Mooi, maar dat gaat naar mijn mening alleen maar lukken als ze bereid zijn en in staat zijn om echt anders te gaan denken, de oude beginselen aan de kant te zetten. Daar ken ik er gelukkig ook een van.

Verantwoordelijkheid
Kleinschaligheid is wat mij betreft een meer dan uitstekend antwoord hierop. Niet alleen wordt vraag en aanbod beter op elkaar afgestemd, ook het gevoel van verantwoordelijkheid zal sterker zijn. Niet alleen bij de bestuurders, ook bij de klant en andere stakeholders. Als je een van de miljoenen aandeelhouders van een mondiale organisatie bent moet je wel een erg sterk geloof hebben om te denken dat jouw stem enige invloed heeft. Hopen op een aardig dividend is dan realistischer. Als je in zo’n organisatie bestuurder bent is er wel een enorm protest nodig om je aan het denken te zetten. Kleinschalig ligt dat anders, zeker in de coöperatievorm. Iedereen is lid, ook de klant. Iedereen heeft een stem en die wordt gehoord omdat de massa niet zo ontstellend groot is.

In balans brengen
De ontwikkeling van kleinschaligheid past precies in ons denken. Willem Verhoeven schreef er al over in De bescheiden leider en in Managen met moraal. In de kleinschaligheid krijgen bewustzijn van waar je mee bezig bent, verantwoordelijkheid nemen en het in balans brengen van belangen van klant, andere stakeholders, de organisatie en jezelf een reële kans. Dan neem je niet alleen de verantwoordelijkheid, dan ben je ook bereid om verantwoording af te leggen, dan laat je je daarop ook aanspreken.
Ik wens De Financiële Coöperatie veel succes, en ik hoop dat er nog veel soortgelijke initiatieven volgen. Wellicht zet deze nieuwe concurrentie wel aan tot echt nadenken.