Hoe word je sterker

Snikken
Een van de deelnemers aan de training begon te snikken. De minder plezierige ervaringen waarover hij vertelde maakten kennelijk tranen bij hem los. De PZ’er in het gezelschap  probeerde mij de mond te snoeren. Hij vond dat ik vragen stelde waarmee ik veel te dichtbij kwam. Er klonk iets van verontwaardiging in zijn stem.  Op mijn vraag aan hem wat maakte dat hij deze interventie deed kwam als antwoord dat hij vond dat hij mensen in bescherming moest nemen. Dat hoorde bij zijn rol als PZ’er.

Behoeden
Hij deed zijn best om zijn collega’s voor nare ervaringen te behoeden. En eigenlijk vond hij het bij mijn rol als trainer passen om dat ook te doen. De man die zat te snikken gaf aan dat we wat hem betreft door konden gaan en dat deden we ook. Na afloop van de trainingssessie maakte ik een afspraak met de PZ’er. We hebben een paar lange gesprekken gevoerd om erachter te komen wat deze opvatting over HR-werk hem opleverde en wat anderen eraan hadden. Hij bleek diep ongelukkig en er zat veel boosheid in hem. Boosheid naar de directie van het bedrijf, die op zo’n oenige manier met mensen omging. Hij zat daardoor voortdurend in de rol van brandjesblusser en uiteindelijk bleek hij ook nog eens vaak de zwarte piet in z’n handen te krijgen. Hij was blij met onze gesprekken en hij is zich gaan oefenen in het mensen niet langer behoeden voor, maar in het mensen ondersteunen in het zelf oplossen van hun problemen.

Trend?
Op de één of andere manier hoor ik dat vaker. Dat vragen niet gesteld mogen worden. Laatst was de bestuurder van een stichting voor basisonderwijs ergens in Nederland boos op me. Ik had in een bijeenkomst een vraag gesteld die ik niet mocht stellen. Dat zelfde merk ik in de vergaderingen met andere ouders en de schoolleiding van de school van één van mijn dochters. Om te beginnen krijg ik daar ook te horen dat sommige vragen niet gesteld mogen worden  en daarnaast merk ik dat ouders daar met de schoolleiding proberen de problemen van hun kinderen op te lossen. En als de schoolleiding dan zegt dat het goed is voor de kinderen om dat zelf op te pakken dan zeggen de ouders, maar dat kan mijn zoon of dochter niet.

Zorg
In een artikel in The Atlantic schrijven Greg Lukianof en Jonathan Haidt over het pamperen van  de Amerikaanse geest. Ze waarschuwen voor deze ontwikkeling die ervoor zorgt dat jonge mensen hun weerbaarheid verliezen En, schrijven zij, psychologisch onderzoek laat zien dat juist mensen met een angst stoornis er niet bij gebaat als situaties die die angst kunnen oproepen bij hen worden weggehouden.

Tegengesteld effect
Maar de beweging om jongeren zogenaamd veilige plaatsen aan te bieden heeft precies het tegengestelde effect. Studenten worden niet langer uitgedaagd om zelf na te denken. Het is genoeg om de etiketten te lezen. En te zorgen dat je uit de buurt blijft van alles wat anders is. Dat is vooral aan de hand als het gaat om het niet geconfronteerd mogen worden met lastige vragen, onverwachte proefwerken, of uitdagingen waar men zich niet grondig op heeft kunnen voorbereiden. Studenten leren niet omgaan met mensen die anders denken dan zij zelf denken. En in bedrijven gaat dat verder. We krijgen op die manier moeite met diversiteit. Je mag wel uit het buitenland komen als je je maar net zo gedraagt als een echte Nederlander. Ik had een heel goed contact met een oude Chinees-Indonesische meneer. Hij is helaas een paar jaar geleden op bijna 100 jarige leeftijd overleden. Toen hij 90 was kwam hij bij de psychiater terecht. Hij barstte daar in huilden uit en zei: “Ik heb mijn hele leven geprobeerd om Nederlander te worden en het is niet gelukt”.

Sterk en weerbaar
Lukianof en Haidt maken zich grote zorgen over deze ontwikkeling.  Ze gaan uit van de opvatting dat in deze wereld alles anders is en zal zijn. Het is van groot belang dat je zelf sterk en weerbaar wordt en vanuit die kracht en die weerbaarheid met de uitdagingen van het leven om kunt gaan. Als je die uitdagingen weghaalt of er hekjes omheen zet, dan worden mensen niet weerbaar en ze worden niet krachtig. Voor een organisatie is het van groot belang om wel krachtige en weerbare mensen in dienst te hebben. En om ervoor te zorgen dat ze zich daarin verder ontwikkelen. Coachend leiderschap is daar een uitstekende aanpak voor. Het betekent mensen stimuleren om zelf de problemen en uitdagingen te lijf te gaan. Daarbij is het niet nodig ze aan hun lot over te laten en pamperen is uit den boze. En als iemand dan eens een keer moet snikken, dan is dat niet zo erg. Het is goed om er even aandacht voor te hebben, maar het is niet goed alle hobbels en kuilen weg te nemen.
Welke ervaringen hebben ervoor gezorgd dat jij weerbaar en krachtig bent geworden?