Hoe voorkom je een schaamlap?

Opleidingsfunctionaris
In 1975 ging ik werken als opleidingsfuctionaris bij Alluminium Delfzijl. Toen een grote Alluminium smelter. Als opleidingsfuctionaris werd ik onderdeel van de Personeelsdienst. En bij die personeelsdienst zat ook de veiligheidsfuctionaris. Wij deelden samen een kamer in een loods ergens achter op het fabrieksterrein. Er zat ook een leslokaal bij ons kantoor. Ik gaf daar een deel van mijn opleidingen en de veiligheidsfunctionaris gebruikte het lokaaltje als instructieruimte voor de bedrijfsbrandweer of om voorlichting te geven over bijvoorbeeld goed tillen. Ook werd de ruimte gebruikt voor het uitdelen van beschermende kleding.

De veiligheidsfuctionaris
De veiligheidsfunctionaris, die tot de sluiting van de mijnen in Limburg in één van die mijnen gewerkt had, was samen met een hele groep collega’s naar Delfzijl gekomen om bij de Alumminium fabriek te gaan werken.  We spraken veel met elkaar, hij vertelde me over de kanarie, die altijd meeging de mijn in. Een dode kanarie betekende gevaarlijk gas. Hij deelde echter vooral zijn zorgen met mij over het grote gebrek aan veiligheidsbewustzijn bij de fabriek en vooral bij het management. Hij was altijd als een Don Quichote aan het werk, sprong op z’n bedrijfsfiets om ergens iemand te berispen, nam heftruckrijbewijzen in na gevaarlijk rijden, leidde de brandweerploeg bij een brandje en ga zo maar door.

Serieus
Hij nam zijn werk erg serieus. In tegenstelling tot veel anderen die soms besmuikt om hem lachten. Ze waren ook blij dat zijn kantoor zo ver achter op het terrein stond dat maakte het makkelijker hem te ontlopen. Aan de certificaten en de titels lag het niet. Ons kantoor hing er vol mee. Aan zijn inzet lag het ook niet. Maar toch was er elk jaar zeker één en in sommige jaren meer dan één dode te betreuren en meestal waren de veiligheidsvoorschriften niet al te serieus genomen.
De veiligheidsfunctionaris had vooral een rol naar buiten. De directie kon laten zien hoe serieus ze veiligheid nam bij de autoriteiten. Ze hadden er zelfs een man voor aangesteld en ééntje met ervaring en diploma’s.

De CRO
Deze geschiedenis komt mij weer helder voor de geest  bij het lezen van een artikel van Kim  Pernell Jiwook Jung  en Frank Dobbin, drie hoogleraren die ontdekten dat juist die banken , die een Chief Risk officer aanstelden, de grootste financiële risico’s liepen en in de problemen kwamen in de financiéle crisis in 2008. En daarmee brachten ze niet allen zichzelf maar ook de samenleving in een diep dal. Het gekke is dat de aanstelling van die CRO’s juist bedoeld was om ervoor te zorgen dat de financiële instellingen zich niet meer in rsisicvolle activiteiten zouden storten.
Tegenovergestelde
Het tegenovergestelde gebeurde echter. Tussen 2000 en 2006 nam het aantal instellingen dat een CRO aanstelde enorm toe. Ze lieten daarmee aan de buitenwereld zien dat ze hun verantwoordelijkheid serieus namen. Maar juist de instellingen met een CRO lieten zich veel meer in met risicovolle producten als derivaten. Volgens de onderzoekers had dit alles te maken met de behoefte zichzelf te bewijzen in het banken milieu, waar aandeelhouderswaarde centraal stond. De CRO deed zijn best de grenzen op te zoeken. En omdat anderen dachten dat de CRO wel zou waarschuwen, was er niemand meer die echt oplette.

Gecentraliseerde programma’s
De onderzoekers waarschuwen ervoor dat er nog steeds gecentraliseerde risk management programma’s in financiële instellingen ontwikkeld worden ook na 2008, die  zorgen er juist voor dat de

Alternatief
Zelf denk ik dat dat alternatief gevonden kan worden in het werk van Karl Weick en Kathleen Sutcliffe, die laatste spreekt dit najaar bij de TU Twente. Weick en Sutcliff pleiten voor een grote bewustzijn en een anticiperende houding bij alle mensen die werken in een organisatie. Ik schreef daar vorig jaar een aantal blogs over. Ze refereren aan voorbeelden als de kerncentrale en het vliegdekschip. Waar iedereen elke dag vanuit een bewustzijn van wat belangrijk is met de primaire processen bezig is. Waar mensen ook weten wat wel en niet belangrijk is en niet alleen de winst centraal staat.

HR businesspartner
Daarmee kom ik ook op een ander thema wat regelmatig voorbij komt, de HR business partner. Hoe serieus wordt je genomen als PZ r in een organisatie  en wat moet je ervoor doen om serieus genomen te worden. Je loopt het risico dat  je als HR functionaris of PZ er,  net als de veiligheidsfunctionaris  of de CRO tot een soort schaamlap voor het management wordt. Of dat je zo druk bent met het bewijzen van je belang voor de business dat de aandacht voor mensen erbij inschiet. Een vraag om over na te denken.

Wil je hierover of over iets anders verder praten bel dan 0622995926 of mail dirkboersma@excellentleiderschap.nl