Hoe verwerf je de leiding?

Gisteren is weer een staatssecretaris gesneuveld. Ze is nu weg maar haar dossier ligt er nog. Een dossier vol voetangels en klemmen, hoe worden die nu opgelost, wie krijgt dat op zijn of haar bord? En hoe krijg je de leiding over het realiseren van het toekomstbeeld, de visie, die de basis vormde voor dit dosier?

Aftreden
En weer sneuvelde er een bewindspersoon. Gisteren legde staatssecretaris Mansveld  haar functie neer. Bij de persconferentie, die ze in verband met haar aftreden. Gaf ze als oorzaken dat ze fouten had gemaakt, waarmee ze vooral leek te duiden op het onvolledig en niet tijdig informeren van de tweede kamer en ze noemde de fouten die door haar voorgangers gemaakt waren waarvoor ze zoals ze zei ook de politieke verantwoordelijkheid te dragen had. Ze trad ook af om daarmee te voorkomen dat een debat over het rapport opgemaakt door de parlementaire enquête commissie vooral een debat zou worden over haar al dan niet aanblijven.

En nu?
En nu? Hoe nu verder? Is de zaak hiermee afgedaan of zijn er nog meer problemen op te ruimen om ervoor te zorgen dat de Hoge Snelheidslijn zoals die jaren geleden was voorzien alsnog gaat rijden?
Het lijkt of er sprake is van een complexe materie, waar verschillende partijen met verschillende belangen een rol bij spelen. Het is dus belangrijk dat er iemand komt die in staat is om in een situatie met een hoge complexiteit het beoogde doel te realiseren. En, dat is geen gemakkelijke opgave. Het gaat niet alleen om verstand van treinen en dienstregelingen maar vooral om het kunnen omgaan met een grote verscheidenheid aan mensen, die vaak andere belangen hebben en graag hun eigen stokpaardjes bereiden. Mevrouw Mansveld werd toen ze aantrad als staatssecretaris geroemd om haar dossierkennis en haar werklust. Maar de vraag is of dat nu juist de kwaliteiten zijn, die je nodig hebt om aan het stuur te zitten in zo’n complexe situatie.

DIngen gedaan krijgen
Het is in zo’n situatie belangrijk om dingen voor elkaar te kunnen krijgen. In zijn boek Dingen van mensen gedaan krijgen schrijft  collega Willem Verhoeven daar behartenswaardige dingen over. De eerste is “Bedwing de neiging om dingen zelf te doen”. Die verleiding is groot maar voor je het weet zit je tot over je oren in de details en ben je de grote lijn uit het oog verloren. Verhoeven schrijft nog iets anders in dat boek namelijk, dat je je moet realiseren dat je een machtspositie hebt. Dat klinkt op het eerste gezicht wat merkwaardig uit de mond van de man, die het boek managen zonder hierarchie schreef. Past macht wel als je zelfsturing belangrijk vindt en pleit voor coachend leiderschap? Maar, macht is niet per definitie ontleent aan positie of aan de middelen, die je hebt om sancties toe te passen? Je hebt ook relatiemacht, persoonlijke macht en expertmacht.
Verhoeven schrijft dat we vaak een antipathie hebben als het om macht gaat. We zijn bang voor dwang en corruptie. We kunne echter niet zonder macht, het gaat om het gepast gebruik van macht. Tiranniek gebruik van macht wordt vaak zichtbaar bij mensen, die weinig macht hebben, die laten hun spierballen zien om te demonstreren dat ze heus wel macht hebben.
Macht is zorgen dat er iets gebeurt doordat andere mensen het uitvoeren.

Macht
In die zin houdt ook Jeffrey Pfeffer, hoogleraar aan Stanford zich met macht bezig. Als je iets voor elkaar wilt krijgen heb je het nodig schrijft hij. In een artikel in de Harvard Business Review schrijft hij wat je moet doen om macht te krijgen. Niet macht op basis van positie maar macht omdat je dingen voor elkaar wil krijgen.

• Om te beginnen moet je je weerzin tegen macht overwinnen het is belangrijk om er vrede mee te maken.
• Maak gepast gebruik van de bronnen waarover je beschikt en wees je ervan bewust dat je iets terug doet voor de steun, die anderen je geven. Dank je wel zeggen hoort daar ook bij.
• Beloon mensen bij gewenst gedrag maar spreek aan bij ongewenst gedrag, laat dat niet lopen!
• Wees actief op meerdere fronten tegelijk, als je ergens vastloopt kan je op een ander front doorgaan.
• Zet de eerste stap. Wacht niet tot anderen hun stappen gezet hebben om dan te reageren, zorg dat jij de eerste zet doet.
• Probeer van tegenstanders medestanders te maken, betrek ze, laat ze meedoen, nodig ze uit , behandel ze niet als vijand.
• Probeer vijanden kwijt te raken, maar doe het netjes. Biedt ze een eervolle aftocht. Een manier is wegpromoveren.
• Maak geen onnodige ruzie, hou steeds in de gaten waar het echt om gaat en wat het uiteindelijke doel is.
• Gebruik de persoonlijke benadering, wees beleefd en vriendelijk en besteedt aandacht aan de persoonlijke situatie van anderen.
• Houdt vol, geef niet op. Volhouden heeft de werking van druppels op een steen, uiteindelijk komt er een gat in de steen.
• Betrek belangrijke relaties bij wat je doet, houdt ze goed geïnformeerd.
• Houdt je toekomst beeld, je visie, levend en verbind die met de actuele situatie.

Dit zijn de adviezen, die Jeffrey Pfeffer geeft om je te helpen de invloed te verwerven, die je nodig hebt om dingen voor elkaar te krijgen.
Het is niet moeilijk om te zien waar Wilma Mansveld het beter had kunnen doen. Voor de treinreiziger en de belastingbetalers hoop ik dat haar opvolger meer met de adviezen van Pfeffer en Verhoeven gaat doen.