Met je goede been uit bed

Hoe kom je aan plezier in je werk, hoe raak je betrokken, hoe wordt je de fijnste collega. Teresa Amabile ontdekte de grote invloed die leidinggevenden daarop hebben. Niet door het hoeden van inspirerende toespraken maar door gericht aandacht tegeven aan het werk waar mensen mee bezig zijn. Door samen met hen naar de voortgang te kijken en een verband te leggen naar de grotere doelen, naar de missie en de visie naar het waaarom van de organisatie

Fish
De film Fish (Pike place Seatle)werd enthousiast ontvangen door het management team waarmee ik een aantal jaar geleden een paar dagen op de hei zat. De film sprak mij niet zo aan maar de ander aanwezigen vonden de film fantastisch. Het was de HR manager, die gepleit had voor het opnemen van de film in ons programma. We besteden onze tijd verder aan terugkijken en vooruitkijken. Wat was er in het afgelopen jaar van de strategie terecht gekomen en welke bijstellingen waren er nodig. Ja het was de bedoeling vol inspiratie aan het volgende jaar te beginnen. Zodat dat jaar met positieve financiële resultaten kon worden afgesloten. Ja er waren delen van het bedrijf, die onder druk stonden. De resultaten vielen daar tegen en er moest wat gebeuren om ervoor het tij te keren en één van zaken die daarbij centraal stond was ervoor zorgen dat de medewerkers meer betrokkenheid en meer enthousiasme gingen tonen. De manager HR wilde de film Fish vertonen om te laten zien hoe je enthousiasme en plezier op de werkplek krijgt.

Waartoe?
Zelf had ik moeite met de film, althans met de boodschap ervan. De film suggereert dat plezier het resultaat is van een bewuste keuze. Je maakt die keuze als je ‘s morgens op staat en gaat ermee naar je werk. Het hangt dus vooral van je instelling af. Mijn betrokkenheid bij coachend leiderschap bracht mij op de gedachte dat plezier en enthousiasme op het werk te maken hebben met het doel waarvoor je werkt. Daarover had ik een discussie met de HR manager maar die dacht er anders over en ik denk dat in de periode die volgde de film Fish op allerlei afdelingen vertoond is. De vertoning heeft helaas niet kunnen voorkomen dat er uiteindelijk toch gereorganiseerd moest worden. De managers waren er niet in geslaagd om met deze film voldoende enthousiasme en betrokkenheid te bewerkstelligen. In de film Fish, zie je mensen, die op een markt bij de visverkoop betrokken zijn. Ze maken plezier met klanten, trekken daardoor ook klanten aan en werken met elkaar en met de klanten samen. Ze gooien elkaar de vissen toe en gooien ze ook naar klanten. Het ziet er aanstekelijk uit. Bij het bedrijf waarvoor we samen op de hei zaten had de film dit effect niet. Er werd slecht samengewerkt, mensen lipen de kantjes eraf. Gaven elkaar en de leiding de schuld. En maakten soms dramatische fouten, die bij geen enkele controle aan het licht kwamen, pas bij de klant werd duidelijk dat er iets helemaal fout was gegaan en dan begon het naar elkaar wijzen weer. Het management had ook al een aantal “rotte appels”op de korrel, daar moest maar afscheid van genomen worden. Maar wat ze ook deden de resultaten bleven even slecht. En dus moest er gereorganiseerd worden, de stemming werd er niet beter op. Dat zat m in de weerstand tegen verandering, daar had je nou eenmaal altijd mee te maken bij een reorganisatie.En zo  moest gereorganiseerd worden omdat de gewone bedrijfsvoering de continuiteit niet goed gemanaged werd.

Inner worklife
En daarmee kom ik weer terug bij het onderzoek van Teresa Amabile. De valkuilen, die zij en haar team blootlegden, waren ook de valkuilen van de managers bij het bedrijf waarover ik hierboven schreef en de managers, vielen er met open ogen in. Dat kwam omdat ze geen idee hadden en hebben van wat mensen nu eigenlijk moriveert. Wat brengt mensen in beweging? War zorgt voor betrokkenheid? Het is wat Amabile het “inner worklife” noemt. Dat is hoe mensen tegen zichzelf in hun werk en in hun relatie met collega’s aankijken. En het bijzondere is dat managers veel invloed hebben op dat “Inner worklife” . De vraag is hoe.  Amabile en haar team stelde die vraag aan ruim 600 managers uit allerlei verschillende organisaties. Wat maakt mensen enthousiast over hun werk? De hoogste score was voor: erkenning van goede prestaties. Andere zaken, die  deze managers ook belangrijk vonden  waren beloning, onderlinge steun, steun bij het voortgang maken en heldere doelen. Slechts 5 % van de managers hadden het bij het rechte eind, die zeiden dat zinvolwerk doen en resultaten boeken de belangrijkste motivator is. Dat is een kleiner percentage dan er gekregen was als je de antwoorden random verdeeld zou hebben over de managers. Amabile trekt daaruit de conclusie dat het bijna nooit bij managers opkomt dat medewerkers resultaten ook erg belangrijk vinden en dat ze er hun motivatie uit halen.Twee jaar geleden merkten mijn collega Alwin en ik zelf dat bij een aannemer, die ons gevraagd had hem te helpen de betrokkenheid van zijn personeel te vergroten. Tot zijn grote verassing bleken zijn mensen de bedrijfsresultaten net zo belangrijk te vinden als hijzelf en dat terwijl hij altijd gedacht had dat het ze maar weinig kon schelen. Dat medewerkers alleen maar aan zichzelf dachten en naar zichzelf toerekenden. Hij was erg verrast toen hij ontdekte dat dat niet zo was. Hij vond het ook erg moeilijk er zijn eigen gedrag op aan te passen. Hij was zo gewend aan het waarschuwen  en  de slechte afloop van iets voorspellen als zijn medewerkers niet beter hun best zouden doen en beter zouden opletten.

De invloed van leidinggevenden
Teresa Amabile ontdekte in haar onderzoek dat leidinggevenden, die aandacht hebben voor de resultaten van huh medewerkers en die hen ondersteunen in het behalen ervan de motivatie en betrokkenheid van  hun medewerkers positief beïnvloeden. Medewerkers worden ook creatiever, productiever en worden prettiger als collega. Ze komen in een positieve spiraal terecht. Helaas bestaat het tegenovergestelde ook en het effect daarvan is nog groter. Als je mensen in de negatieve spiraal brengt vallen ze terug, proberen zich aan hun verantwoordelijkheid te onttrekken, lopen de kantjes eraf en hebben weinig voor een ander over.
Het is dus niet zoals in de film Fish dat mensen zomaar besluiten om positief en blij in hun werk te staan. Het is een gevolg van het gedrag van de leidinggevende ten aanzien van de medewerker. De leidinggevende heeft dus grote invloed op de houding van de medewerker.
Overigens heeft het Technisch Filmcentrum dat de film Fish in Nederland uitbracht inmiddels zelf afstand genomen van de boodschap van de film en is ook daar het bewustzijn ontstaan dat er meer nodig is dan met je goede been uit bed stappen.