Hoe kleine dingen groot verschil maken

Oude wijsheid
Op het ogenblik ben ik het boek ‘The Happiness Hypothesis’ van Jonathan Haidt aan het lezen. Het is een boeiend boek waarin Haidt die zelf hoogleraar psychologie is probeert uit te zoeken welk bewijs de moderne wetenschap heeft voor de juistheid van oude wijsheid uit de Inda, China en de mediterrane wereld. In zijn boek komt Haidt met een uitgebreid  overzicht van onderzoeksresultaten en alleen daarom is het boek al interessant.

Onderzoek
Zo kwam ik gisteren de resultaten tegen van een onderzoek, uitgevoerd door Ellen Langer en Judith Rodin, in een verpleeghuis. De resultaten ervan werden in 1976 gepubliceerd. Langer en Rodin onderzochten  de effecten van controle over de eigen leefsituatie in een verpleeghuis. Op twee verschillende verdiepingen van dat verpleeghuis zorgden de onderzoekers ervoor dat de bejaarden, die er verbleven, enkele extra’s kregen, planten en een filmavond. Alleen in de ene groep bepaalden de bejaarden zelf welke planten ze wilden hebben en hoe ze de planten water zouden geven en ze besloten ook zelf over  de avond waarop ze een film wilden zien. In de andere groep werd dat besloten en geregeld door de verpleegkundigen.

Kleine verschillen
Deze kleine verschillen in benadering van de beide groepen bejaarden bleken te leiden tot grote verschillen. De mensen, die zelf de controle kregen over de planten en de filmavond bleken na enige tijd significant gelukkiger dan de mensen op de afdeling waar alles voor ze geregeld werd en niet alleen gelukkiger maar ook actiever en alerter dan de mensen op de afdeling waar ze volledig verzorgd werden. Als klap op de vuurpijl bleek na 18 maanden hun gezondheidstoestand ook nog een  stuk beter te zijn en bleken er in de groep met controle over de eigen situatie significant minder sterfgevallen te zijn voorgekomen.

Grote gevolgen
Uit dit onderzoek blijkt hoe kleine verschillen in benadering grote niet gedachte gevolgen kunnen hebben. Het is een gegeven wat ook voor mensen in organisaties speelt. Ik moet onmiddellijk denken aan iets wat ik ontdekte toen ik voor PTT Post betrokken was bij de overname van een transportbedrijf. Het ziekteverzuim bij de chauffeurs van Post lag in die tijd boven de 10 % terwijl het, bij het transportbedrijf wat was overgenomen, net  boven de 1 % lag. Het grote verschil tussen beide bedrijven was dat bij de Post alles voor de chauffeurs geregeld was. Ze hadden voor elke dag een uitgewerkte werkinstructie. Maar ze misten volledig de controle over hun eigen werk. Die controle hadden ze bij dat transportbedrijf wel. Ook de productiviteit lag daar aanzienlijk hoger.

Werkdruk en regelcapaciteit
Ik zie ook de relatie met het onderscheid wat professor De Sitter maakte. Niet de werkdruk maar de regelcapaciteit, wat een andere omschrijving is voor het kunnen controleren van het eigen werk, is bepalend voor hoe mensen hun werk ervaren, hoeveel plezier ze erin hebben of hoe gestrest ze ervan raken. En zo komen we ook bij het tegenwoordig zo populaire zelfsturing. De bejaarden in het onderzoek van Langer en Rodin werden meer zelfsturend, de chauffeurs van het Leerdams Vervoercentrum waren  meer zelfsturend.
Maar ze werden niet aan hun lot overgelaten. Het was niet van zoek het maar uit, doe maar wat. De bejaarden hielden rekening met elkaar en overlegden met elkaar en dat deden de chauffeurs ook. Binnen die afspraken gaf iedereen z’n eigen invulling. Maar het was niet ieder voor zich God voor ons allen.

Zonder grenzen
De psycholoog Barry Schwarz geeft een mooie Ted talk over de verlammende werking die het gevolg kan zijn van onbegrensde keuze mogelijkheden. Zijn conclusie is dat onbegrensde ruimte niet leidt tot een gevoel van vrijheid. Er zijn kaders nodig. Je hebt iets nodig wat je helpt bij het maken van keuzes.  In een organisatie zijn dat de dingen die belangrijk zijn voor die organisatie. Het belangrijkste daarbij is weten wat je wilt bereiken. Weten waar je met elkaar naar toe gaat. Het is van essentieel belang daarover met elkaar in gesprek te zijn en te blijven.

Coachende leiderschap
Een coachende leiderschapsstijl biedt daar de passende aanpak voor. Het is een stijl waarmee je mensen helpt zich bewust te worden van hun competenties en waarmee je mensen ondersteunt in het maken van keuzes. Hun eigen keuzes gebaseerd op gezamenlijk vastgestelde resultaten.

Wat ga jij doen om die stijl goed in de vingers te krijgen?

Verder praten bel 0622995926 of mail dirkboersma@excellentleiderschap.nl