familiecultuur of professionele cultuur

Om te voorkomen dat goede banden, de effectiviteit van het bestuur in de weg gaan staan, is het regelmatig laten rouleren van mensen een oplossing. Wat betekent dat echter voor de mensen die leiding krijgen. Wat betekent het elke keer een nieuwe baas krijgen voor hun betrokkenheid en wat doe je als nieuwe baas om voor betrokkenheid te zorgen?

Verhuizen
Al vroeg in mijn leven ben ik begonnen met verhuizen. Toen ik nog klein was volgde ik mijn vader, die regelmatig werd overgeplaatst, zoals dat heette. Van mijn derde jaar kan ik mij nog wel vaag iets herinneren. Ik sta bij een hok waar kippen inzitten. Dat moet in Haulerwijk geweest zijn. We woonden daar tot ons eerste huis in Veenhuizen, beschikbaar kwam. Mijn vader kreeg regelmatig te horen dat hij voor een hogere functie in aanmerking kwam, het gevolg was een overplaatsing en het gevolg daarvan was een verhuizing. Op de een of andere manier ben ik ermee doorgegaan toen ik mijn ouderlijk huis verliet. De basisreden was daarbij elke keer dat een nieuwe woonplaats, een nieuw huis mij betere omstandigheden zou bieden om me te wijden aan de zaken, die ik belangrijk vond. Een nieuwe woonplaats, een nieuw huis gaf mij de kans mijn werk nog beter te doen.

Familiecultuur
Verhuizen of het zoeken van een andere baan kan zo het resultaat zijn van een toekomstbeeld wat je hebt en voor het bereiken waarvan je de voorwaarden beter invuld. Aan de andere kant zijn er ook personeelsafdelingen, die zich intensief bezig houden met het verplaatsen van mensen. Niet alleen personeelsafdelingen trouwens. Recent sprak ik een bestuurder bij een stichting voor basisonderwijs. Hij maakte zich zorgen over het ontstaan van een familiecultuur op een school en zag daarin een aanleiding om tot verplaatsing van personeel over te gaan. En, ook bij een keten van bouwmarkten wordt ik regelmatig met verplaatsingen geconfronteerd. Daar gaat het elke keer over het zoeken van de juiste man of vrouw op de juiste plaats. Sommige bouwmarktmanagers zitten al jaren op dezelfde bouwmarkt terwijl anderen al een paar keer gewisseld zijn. Dat gaat trouwens bijna altijd in goed onderling overleg.

Telkens een andere baas
Overplaatsen is niet iets nieuws, het bestaat al eeuwen en G.L. Gonggrijp doet er verslag van in zijn brief van 25 October 1911. Hij begint zijn brief met vertellen dat hij op tournee was en voor de zoveelste keer bericht kreeg dat hij was overgeplaatst.Hij zei dat tegen de Wedono, een inlandsche bestuursambtenaar, met wie hij een inspectie tocht reed en deze reageerde met “Dat spijt me” en de wedono voegde er aan toe dat een goede eigenschap van Hollanders is dat ze nooit lang boos blijven.Maar, daar zat ‘t ‘m niet in. Het lastigst was dat je met die eeuwig durende wisseling van ambtenaren nooit wist waar je aan toe was. Nauwelijks weet je hun richting, hun manier van doe, hun optreden of je krijgt weer een ander. De een rijdt hard en je moet een vurig paard hebben om hem bij te houden, de ander stapt altijd door, de derde loopt en de vierde beweegt het liefst helemaal niet. En zo gaat de wedono nog een tijdje door om tot de conclusie te komen dat de kleine man helemaal de kluts kwijt raakt. De wedono onderscheid twee hoofdsoorten, zij die veel denken en beroerd regelen(wel leiderschap geen management) en zij die veel regelen maar weinig denken( too many bosses too few Leaders).
Maar er zijn volgens de wedono ook nog andere categorieën, die bij wie je weinig werkt en toch moe bent en er zijn er ook bij wie je veel werkt maar nooit moe bent. Ja, je werkt dag en nacht maar je bent nooit moe.
En zo komen we op wat professor De Sitter schrijft over werkdruk en regel capaciteit. Als de regelcapaciteit maar groot is wordt je niet moe, dan kan je heel veel werkdruk hebben.
Gonggrijp analyseert verder, er moet nu een register van alle zonden en deugden aangehouden worden. Een lijst met goede en slechte aantekeningen omdat ik anders mijn best niet doe….

Piekeren
Dat vind Gonggrijp het zuurst van zijn baantje, dat invullen van beoordelingen. Je bent een mens, niet alwetend, zelf vol zwakheden, fouten en eigenaardigheden. En, dan moet je je medemens beoordelen met een weegschaal zuiverder dan God in het laatste oordeel zal gebruiken.
Gonggrijp worstelt ermee en het is die worsteling, die hem vermoeid maakt. De afstand tot collega’s die erdoor ontstaat. De onevenwaardigheid, die zo binnen wordt gebracht. Regelcapaciteit wordt beperkt door iets te moeten doen waarin je jezelf niet herkent. Door de angst dat je iets fout doet en misschien iemands loopbaan kapot maakt. Oordelen zijn fnuikend, zowel over anderen als over jezelf. Oordelen zetten vast en beperken de regelcapaciteit.
Samen over de relatie oordelen vergroot de evenwaardigheid en ook de regelcapaciteit. Samen kijken waar talenten beter tot hun recht komen doet dat ook. Je wordt dan niet meer overgeplaatst maar je zet jezelf op een plaats die beter past