De pianostemmer

Onze piano moest gestemd. De stemmer kwam en stemde met geduld en aandacht. Na twee uur klonk de piano weer prachtig, De metafoor met organisaties, het op elkaar afgestemd zijn en de aandacht, die daaraan wordt besteed kwam onweerstaanbaar boven.

Vals
Mijn jongste dochter speelt piano. Ze heeft daar veel plezier in, eigenlijk net zoveel als in voetballen. Er staat ook een piano in huis. De piano is recent  in een aanhangwagentje  van ons vorige huis naar onze huidige woning verhuisd. En in het nieuwe huis klonk de piano niet goed meer. Mijn dochter ergerde zich aan de klank van de piano en op advies van haar pianoleraar belden we een pianostemmer. Eigenlijk vermoedde ik ook al dat het tijd werd voor de pianostemmer. Maar het maken van een afspraak schoot er steeds bij in. Omdat echter mijn dochter bij thuiskomst van de pianoles een briefje bij zich had met daarop het telefoonnummer van de pianostemmer, pakte ik de telefoon. Een afspraak werd gemaakt en gistermorgen om 10 uur stond de pianostemmer voor de deur. De piano staat in mijn werkkamer, dus kon ik goed meekijken met wat de piano stemmer deed en er af en toe ook even over met hem in gesprek gaan.

Aandacht
Hij haalde eerst een flink stuk van de kast af, zodat hij overal goed bij kon. Haalde wat rommel uit de piano en keek met een zaklantaarn overal tussen en achter. Na zich op de pianokruk gezet te hebben, haalde hij een stemvork tevoorschijn. Hij sloeg de stemvork aan, stak hem in z’n mond en hield hem vast met z’n tanden en z’n lippen, zodat hij z’n handen vrij had om een toets aan te slaan. De toonhoogte week af van de toonhoogte van de stemvork. Hij had al wat hulpmiddelen klaargelegd. Rubber spieën in diverse afmetingen en een grote sleutel waarmee hij de snaren in de piano losser of strakker kon zetten. De spieën gebruikte hij om ervoor te zorgen dat hij alleen die snaren hoorde, die hij wilde horen. En zo ging hij aan de slag. Ik zag nu zelf ook dat er achter elke toets twee of drie snaren zitten, die snaren worden allemaal afzonderlijk gestemd.

Afstemmen
Een aanslag op de piano klinkt pas goed als alle snaren die erachter zitten, dezelfde toon voortbrengen als ze geraakt worden door het hamertje dat bevestigd is aan de toets. De stemmer werkte geduldig alle toetsen en snaren af, eerst de hoge en daarna de lage. Ja, en niet alleen de snaren achter één toets moeten allemaal hetzelfde klinken, ook de stemming van de ene snaar ten opzichte van de andere snaar moet goed zijn. Toen hij klaar was met de snaren, bleek hij ook de bevestiging van de hamertjes zo hier en daar bij te stellen. En ook de bevestiging van de pedalen moest eraan geloven, daar moest ook een schroevedraaier bij komen. Na twee uur werken werd de piano weer in elkaar gezet en volgden nog wat adviezen over de luchtvochtigheid in de kamer, die te laag was volgens de meter die hij bij zich had. Hij had ook het advies om twee maal per jaar of in elk geval éénmaal per jaar de piano te laten stemmen.  Toen mijn dochter ’s middags uit school kwam en achter de piano ging zitten was ze enthousiast. “Het lijkt wel een nieuwe pap, hij speelt veel makkelijker nu, nu begrijp ik wat er bedoeld wordt als een piano vals klinkt”.

Metafoor
Tijdens het stemmen kwam de metafoor naar leidinggeven onweerstaanbaar naar boven. Hoe vaak klinkt een organisatie niet vals. Heoveel wordt er niet geklaagd over gebrek aan samenwerking en het ontbreken van een goed team. Hoeveel mensen zijn er ontevreden over hun leidinggevenden en hoeveel bazen vinden dat ze de verkeerde medewerkers hebben. Hoeveel geld wordt er uitgegeven aan verzuim gerelateerd aan stress en hoeveel gedoe is er over de ingewikkeldheid van ontslag in Nederland. Wat zou er gebeuren als er in een organisatie ook regelmatig gestemd wordt . Als ervoor gezorgd wordt dat medewerkers nog op de goede toon zitten, om ervoor te zorgen dat medewerkers nog goed op elkaar zijn afgestemd en om ervoor te zorgen dat er nog goede afstemming is tussen medewerkers en hun baas. Op de een of andere manier willen we graag dat dat in één gesprek geregeld is. We denken helder gecommuniceerd te hebben over wat we willen en als aan onze opdracht geen gevolg gegeven wordt, stellen we gemakkelijk vast dat we te maken hebben met mensen die nog niet taakvolwassen zijn  en die beter vervangen kunnen worden. Hoe anders doet de pianostemmer dat met een piano. Het stemmen gaat met veel aandacht en heel nauwkeurig, elke keer wordt er weer een toets aangeslagen en de stemmer luistert of de toon goed klinkt. De sleutel wordt een beetje naar links of naar rechts gedraaid en pas als de toon goed klinkt gaat de stemmer over naar de volgende snaar. Hij pakt geen tang om de snaar door te knippen en te verwijderen als het stemmen van de snaar wat langer duurt en wat lastiger gaat. Hij gebruikt geen hamer en een zaag om de piano te stemmen. Hij gebruikt een speciale sleutel, want alleen daarmee kun je de snaar strakker of losser maken. Als het om leidinggeven gaat heb je het over de dialoog. Over luisteren en vragen stellen en proberen te doorgronden.Als je als leidinggevende dat gereedschap gebruikt kun je tot een goede stemming komen. Het is daarbij trouwens wel belangrijk te weten wat je wilt bereiken. De stemvork is de visie, die je hebt. Nog veel te vaak kom ik bij organisaties, waar medewerkers de visie niet kennen. Of waar de visie door een consultant is opgesteld en daardoor geen relatie heeft met de werkelijkheid van de organisatie.
Het lijkt me tijd je af te vragen hoe er in jouw organisatie gestemd wordt en of daar wel het juiste gereedschap bij wordt gebruikt?