De grenzen van coachend leiderschap

Coachend leiderschap kan altijd en overal worden toegepast

Coachend leidinggeven doe je altijd, coachend leidinggeven is niet iets wat je alleen maar in bepaalde situaties doet maar je past het in elke situatie toe.
Zo kijk ik of zo kijken wij, bij het Centrum voor Excellent Leiderschap, aan tegen coachend leidinggeven en dat antwoord geven wij ook als mensen vragen wanneer je nu kunt stoppen met coachend leidinggeven.
Die vraag komt regelmatig van deelnemers aan trainingen, van mensen die wij coachen of van mensen uit organisaties, waar we op een andere manier met leiderschap bezig zijn. Het is een vraag die versterkt wordt doordat er in managementland ook regelmatig gesproken wordt over situationeel leiderschap. Daarmee wordt bedoeld dat de leider de stijl kan kiezen die past bij de situatie. De twee bekendste stijlen zijn dan coachend leiderschap en directief leiderschap. Als mensen de vraag stellen wanneer ze kunnen stoppen met coachend leiderschap dan zit daar vaak een sterke behoefte aan directief leiderschap achter. Je ziet dat dan ook als mensen in een training aan het oefenen zijn of ook gewoon in teamcoaching. Ze kunnen dan iemand niet de kant op krijgen waarin ze zo iemand willen hebben. Ze hebben zich met suggestieve vragen al in allerlei bochten gewrongen maar het lukt toch niet om iemand in de gewenste richting te krijgen. Vervolgens zijn ze dan op zoek naar een legitimatie om te stoppen met vragen, om gewoon te kunnen vertellen hoe de wereld in elkaar zit en wat iemand daar dan in moet doen. Vaak heeft de gecoachte door wat er aan de hand is en ontstaat er zelfs een soort kat en muis spel.

Eigenlijk is de leidinggevende dan, ook al worden er nog vragen gebruikt, al afgestapt van coachend leidinggeven. Het is dan manipulatief leidinggeven geworden.
Toch kan je met een coachende leiderschapsstijl wel degelijk sturen. Willem verhoeven legt dat goed uit in zijn boek Coachen = leidinggeven en in zijn boek afspreken en aanspreken. Coachend leidinggeven betekent niet dat je alleen maar vragen stelt maar ook dat je hele concrete afspraken maakt over richting en over de mijlpalen die bereikt gaan worden. Vervolgens is coachend leidinggeven ook aanspreken als afspraken niet worden nagekomen of mijlpalen niet worden behaald. Je legt de afspraken echter niet op als bovenliggende partij maar als partner op de werkplek. Daarin ligt een kern van coachend leidinggeven, de evenwaardigheid, je staat naast elkaar en niet onder of boven. En als er goede afspraken zijn spreek je ook weer aan vanuit die evenwaardigheid. Niet als betweter met een opgeheven vingertje maar als partner en gebaseerd op de feiten.
Zowel afspraken maken als aanspreken zijn voor veel leidinggevenden lastige werkzaamheden. Ik heb al eens in een eerdere blog geschreven dat het arbeid is. Soms denk ik ook dat directief leidinggeven de stijl is voor luie leidinggevenden. We hebben dan echter met een bizarre paradox te maken want in de werkelijkheid krijgt de directief leidinggevende het steeds drukker en kan de coachend leidinggevende met minder inspanning meer op gang houden.

Als we dan nog eens kijken naar de vraag wanneer je kunt stoppen met coachend leidinggeven dan ben ik bang dat zij die de vraag stellen er nog niet mee begonnen zijn en zij die er echt mee begonnen zijn het niet in hun hoofd halen om de vraag te stellen. Waarom je de moeilijkheden van directief leidinggeven op de hals halen?
Je kunt je beter inspannen om het coachend leidinggeven goed onder de knie te krijgen. Dat betekent de goede vragen leren stellen maar ook je visie goed kunnen verwoorden. De aansluiting creëren met de visies van anderen, afspraken maken en aanspreken. Als je dat goed kunt is leidinggeven net een feest.

Hoe goed heb jij het al onder de knie?