Coach op kracht

Zonder visie en met spelers, die niet geloven in eigen kracht, kun je geen resultaat bereiken

Teleurstelling
In de periode, die achter ons ligt is er veel geschreven over het Nederlands elftal. Spelers en coach werden de hemel in geprezen en zijn inmiddels in een aantal gevallen voor veel geld naar het buitenland  verdwenen. En dat, terwijl een aantal van die nu duur verkochte spelers volgens analisten absoluut het nieveau misten om geselcteerd te worden voor het Nederlands elftal. Hoe anders was het twee jaar gelden na afloop van het Europese Kampioenschap. Ook toen werd er veel geschreven. De roemloze aftocht was een diepe teleurstelling voor veel van onze landgenoten. Ik moest er aan deneken toen ik gisteren met een Spanjaard sprak. Hij was diep teleurgesteld in de resultaten van zijn nationale team. Zulke mooie resultaten in het recente verleden en nu dit. Hij vond het nodig  mij uitgebreid toe te lichten hoe kwam dat Spanje al vroeg uit het toernooi verdwween en die vertelde  wat er nu gebeuren moest. Zijn verhaal was een kopie van de verhalen in Nederland twee jaar geleden.  Men was het er toen in brede kringen over eens dat het Nederlandse team niet goed gespeeld had. Tal van oplossingen paseerden de revue. De meeste  gericht op het vervangen op één of meer spelers. De bondscoach had in de ogen van deze analisten de verkeerde keuzes gemaakt en zou met andere spelers een veel beter resultaat gehaald hebben. Ook de bondscoach zelf zou in de ogen van andere analisten vervangen moeten worden. Hij had de verkeerde keuzes gemaakt. Hij zou veel te ijzerenheinig aan zijn eigen opvatting hebben vast gehouden, niet openstaand voor invloeden van buiten. Volgens weer anderen, waren de spelers verwende ego’s en was het juist de taak van de coach hen met beide benen op de grond te zetten. Ze moesten dus harder worden aangepakt. Ook zou de spelersgroep verdeeld zijn geweest wat het spelen als een echt team niet ten goede komt.
Er valt dus van alles te speculeren over wat nu de oorzaken zijn van een mislukt toernooi .
Voor mij was het verleidelijk om mee te speculeren. Ik ben gewend om naar teams te kijken, naar samenwerking en naar leiderschap. Daarom deed ik ook van mijn kant maar een duit in het zakje.

Duit in het zakje
Wat ik gezien heb zijn elke keer 11 spelers, bij wie het leek of ze niet in hun gewone doen waren. Het was of alles onwennig was, net of ze niet thuis waren op dit toernooi. Als je naar de cijfers kijkt, die in de kranten normaal geven dan haalde niemand z’n normale niveau. Dat zie je meestal in teams, als de leden er niet in geloven. Als ze er geen vertrouwen in hebben. Dat kan zijn omdat een duidelijke visie en missie ontbreken, dat kan zijn omdat ze onzeker zijn over de opdracht, die ze meekrijgen, dat kan zijn omdat hun eigen analyse van de situatie niet aansluit op die van de teamleiding. Als dat aan de hand is ben je er met je hoofd niet bij. Dan ga je lopen nadenken over wat je moet doen en dan lopen de dingen ineens niet langer automatisch. Alle spelers van een nationaal elftal zijn in hun club gewend aan de patronen, die ze in hun club spelen. Zodra ze in een vertegenwoordigend team spelen moeten ze leren wat voor dat team de goede patronen zijn. Dat kan je goed leren door daar met elkaar over in gesprek te zijn. En het met elkaar uit te proberen.

Oriëntatie
Wij hebben in één van onze trainingen een hele leuke oefening, waarbij de deelnemers op een plankje met wieltjes zitten een balspel moeten doen. Er spelen twee teams tegen elkaar. Het is dan indrukwekkend om te zien hoe een coachende manier van begeleiden veel sneller effect sorteert dan een directieve manier van begeleiden. Bij een coachende manier van werken gaan de spelers zich snel op elkaar oriënteren en dat is vervolgens een zichzelf versnellend proces. De coach stelt vooral vragen en zorgt er zo voor, dat er bewustzijn ontstaat en dat spelers hun verantwoordelijkheid nemen. Je laat dan de teamleden volop in hun kracht komen. De directieve manier van begeleiden leidt tot een sterke oriëntatie op de coach, men probeert de coach te begrijpen of gaat met de coach in discussie. Er ontstaat dan geen samenhang in de groep en er kunnen zelfs kongsies ontstaan met elk een eigen opvatting over de te voeren strijdwijze.
Het lijkt wel of er zoiets nu aan de orde was bij het Spaanse elftal. Ook dat is een zichzelf versnellend proces. Voor je het weet gaat men elkaar de schuld geven en lukt het helemaal niet meer om tot verbetering te komen.
In een radio interview hoorde ik ook nog eens dat de missie, die er wel was op het EK van 2010, deze keer ontbrak. Als je geen missie hebt, en teamleden die in het duister tasten over de eigen en elkaars rol, kun je geen resultaten verwachten.