Aanvallen en verdedigen

Veel medewerkers zijn getraind in het afslaan van de aanvallen van nieuwe trends, die worden neergelaten in hun organisatie. Ze zijn trendresistent geworden. Hoe kun je daar nu het beste mee omgaan?

Niet overtuigen maar luisteren, echt luisteren

Oh nee, niet dat!
We noemen het nou geen “lean” meer, want de mensen hebben er genoeg van. Ze zetten zich ertegen af, ze geloven er niet meer in. Dat geluid kwam uit de mond van iemand van een bedrijf waar ik wel eens kom. Het was niet de eerste keer dat ik zoiets hoorde. Enige tijd geleden hoorde ik het ook toen ik ter voorbereiding op een offerte zelf het woord in de mond nam. Mijn gesprekspartners trokken een vies gezicht. Het gezicht wat mijn moeder trok als ik ongepaste taal bezigde. ”Oh nee, geen lean en al helemaal geen scrum”, daar hadden ze zulke slechte ervaringen mee. En zo gaat het met meer dingen. Toen ik met de directeur van een groot telecombedrijf over leiderschap begon, keek hij mij ook meewarig aan, nee leiderschap, dat is voorbij, daar gaat het niet om. Nu gaat het om “disruptive innovation” en hij begon me alle voorbeelden op te noemen die genoemd worden door Clayton Christensen. Dat gesprek vond alweer drie jaar geleden plaats en ik lees in de krant dat het niet zo goed gaat. Sleutelfunctionarissen verlaten zijn bedrijf en zoeken een andere organisatie om zich met hun kwaliteiten aan te weiden.

Slechte ervaringen
Als je doorvraagt dan blijkt er in die situaties sprake te zijn van pogingen om lean of scrum te implementeren, om een leiderschapsontwikkeling programma uit te voeren. Die pogingen zijn niet goed bevallen. Het klikte niet met de mensen die kwamen implementeren. Er werd teveel beloofd. Ze spraken een te moeilijke taal. En, wat misschien nog wel het belangrijkste was, ze luisterden niet. Ze legden alleen maar uit, ze wilden overtuigen. Ze waren zo gericht op het brengen van hun boodschap dat ze voorbij gingen aan de behoeften van de mensen met wie ze moesten werken. Ze hadden het wel over weerstand. Weerstand tegen verandering. Dat was normaal zeiden ze. Mensen willen nou eenmaal niet veranderen. Dat is voor iedereen lastig. Er worden dan modellen uit de kast gehaald om met die weerstand om te gaan. Vaak komen dan zaken als emoties bij de ander erkennen, begrip tonen, zacht op de man maar hard op de inhoud, naar voren toe. In de verhalen, die ik hoorde had dat allemaal niet gewerkt. In het bedrijf waar men anti ”lean” was konden ze geen Engels woord meer horen. Daar werd negatief op gereageerd of het Engelse woord werd geridiculiseerd.

Aanvallen en verdedigen
Ik moest aan deze dingen denken toen ik zat te kijken naar de voetbalwedstrijd tussen Nederland en Argentinië. Aan weerstand geen gebrek. Zowel de Nederlanders als de Argentijnen hielden hun verdediging goed gesloten. En hoe beide partijen ook probeerden, er werd geen doelpunt gemaakt. Ik heb vooral op het Nederlandse elftal gelet en ik zag dat de bal voortdurend werd rondgespeeld. Van links naar rechts, op zoek naar een gaatje in de verdediging van de Argentijnen. Die waren echter goed in verdedigen. Ze lieten er niets door. Als er al een gaatje was dan bleek het te klein of de Nederlandse aanvaller was niet handig genoeg om er effectief gebruik van te maken. 120 minuten lang vergeefs proberen dat ene gaatje te vinden. Daar word je moedeloos van. In sommige bedrijven is het ook bijna onmogelijk een gaatje te vinden. Daar zijn de medewerkers zo getraind in verdedigen, in weerstand, dat je er niet doorheen komt. Elke aanval wordt moeiteloos gepareerd. En dat is in zekere zin jammer. Want vaak kan datgene wat men wil invoeren in een bedrijf, participatief leiderschap, kwaliteitskringen, Iso, competentiemanagement, lean, scrum of een leiderschapsprogramma best positieve kanten hebben voor een onderneming. Nu vind je helaas na een aantal jaren alleen de grappen erover nog terug in een bedrijf en een  weerzin tegen alle andere nieuwe trends, die door mensen van buiten worden binnen gebracht.

Luisteren
In een recent artikel in Forbes schrijft professor Karl Moore over het werken met Millenials, in Nederland noemen we ze generatie Y. Je moet meer naar ze luisteren en minder tegen ze praten, zegt Karl Moore. Wat mij betreft geldt dat voor mensen van elke generatie. Moore zegt dat we zelfzuchtig luisteren. We luisteren naar dingen die we willen horen. We luisteren om  de opening te ontdekken waarlangs we binnen kunnen komen. We luisteren zoals het Nederlands elftal om de verdediging van het Argentijnse elftal speelt. We luisteren om ons eigen verhaal te kunnen brengen. Maar, zegt Moore, mensen willen juist hun eigen verhaal kunnen vertellen. Ze willen hun eigen ervaringen inbrengen in de communicatie en hun eigen ervaringen zijn net zo belangrijk als de grote, bewezen aanpak, die jij ze te verkopen hebt. Luister naar hun verhaal, probeer hun verhaal te begrijpen. En als je luistert, luister dan echt, luister met aandacht. Laat merken dat je het gehoord hebt. Luisteren is belangrijker dan ooit. Luisteren helpt je de weg te vinden in een complexe en dynamische wereld. Helpt je samen te ontdekken wat de goed stappen zijn. Als je luistert wordt je als het ware in het gat in de verdediging getrokken. Je hoeft het niet te zoeken. Je komt er vanzelf in terecht. Als je de bal rondspeelt op zoek naar een gaatje dan ben je alleen maar de verdediging van de ander aan het trainen. Het is maar de vraag wie daar wat aan heeft en wat je daaraan hebt in je organisatie.